ปญฺญตฺติหารวณฺณนา

อาฆาโต วตฺถุวเสน ทสวิเธน เอกูนวีสติวิเธน วา ปญฺญตฺโตฯ อปฺปจฺจโย อุปวิจารวเสน ฉธา ปญฺญตฺโตฯ อานนฺโทปีติอาทิวเสน นวธา ปญฺญตฺโตฯ ปีติ สามญฺญโต ขุทฺทิกาทิวเสน ปญฺจธา ปญฺญตฺตาฯ โสมนสฺสํ อุปวิจารวเสน ฉธา ปญฺญตฺตํฯ สีลํ วาริตฺตจาริตฺตาทิวเสน อเนกธา ปญฺญตฺตํฯ คมฺภีรตาทิวิเสสยุตฺตํ ญาณํ จิตฺตุปฺปาทวเสน จตุธา, ทฺวาทสวิเธน วา, วิสยเภทโต อเนกธา จ ปญฺญตฺตํฯ ทิฏฺฐิสสฺสตาทิวเสน ทฺวาสฏฺฐิยา เภเทหิ, ตทนฺโตคธวิภาเคน อเนกธา จ ปญฺญตฺตาฯ เวทนา ฉธา อฏฺฐสตธา อเนกธา จ ปญฺญตฺตาฯ ตสฺสา สมุทโย ปญฺจธา ปญฺญตฺโต, ตถา อตฺถงฺคโมฯ อสฺสาโท ทุวิเธน ปญฺญตฺโตฯ อาทีนโว ติวิเธน ปญฺญตฺโตฯ นิสฺสรณํ เอกธา จตุธา จ ปญฺญตฺตํ…เป.… อนุปาทาวิมุตฺติ ทุวิเธน ปญฺญตฺตาฯ

‘‘อชานตํ อปสฺสต’’นฺติ วุตฺตา อวิชฺชา วิสยเภเทน จตุธา อฏฺฐธา จ ปญฺญตฺตาฯ ‘‘ตณฺหาคตาน’’นฺติอาทินา วุตฺตา ตณฺหา ฉธา อฏฺฐสตธา อเนกธา จ ปญฺญตฺตาฯ ผสฺโส นิสฺสยวเสน ฉธา ปญฺญตฺโตฯ อุปาทานํ จตุธา ปญฺญตฺตํฯ ภโว ทฺวิธา อเนกธา จ ปญฺญตฺโตฯ ชาติ เววจนวเสน ฉธา ปญฺญตฺตาฯ ตถา ชรา สตฺตธา ปญฺญตฺตาฯ มรณํ อฏฺฐธา นวธา จ ปญฺญตฺตํฯ โสโก ปญฺจธา ปญฺญตฺโตฯ ปริเทโว ฉธา ปญฺญตฺโตฯ ทุกฺขํ จตุธา ปญฺญตฺตํ, ตถา โทมนสฺสํฯ อุปายาโส จตุธา ปญฺญตฺโตฯ ‘‘สมุทโย โหตี’’ติ ปภวปญฺญตฺติ, ‘‘ยถาภูตํ ปชานาตี’’ติ ทุกฺขสฺส ปริญฺญาปญฺญตฺติ, สมุทยสฺส ปหานปญฺญตฺติ, นิโรธสฺส สจฺฉิกิริยาปญฺญตฺติ, มคฺคสฺส ภาวนาปญฺญตฺติฯ

‘‘อนฺโตชาลีกตา’’ติอาทิ สพฺพทิฏฺฐีนํ สงฺคหปญฺญตฺติฯ ‘‘อุจฺฉินฺนภวเนตฺติโก’’ติอาทิ ทุวิเธน ปรินิพฺพานปญฺญตฺติฯ เอวํ อาฆาตาทีนํ อกุสลกุสลาทิธมฺมานํ ยถาปภวปญฺญตฺติอาทิวเสน, ตถา ‘‘อาฆาโต’’ติ พฺยาปาทสฺส เววจนปญฺญตฺติ, ‘‘อปฺปจฺจโย’’ติ โทมนสฺสสฺส เววจนปญฺญตฺตีติอาทินา นเยน ปญฺญตฺติเภโท วิภชิตพฺโพติ อยํ ปญฺญตฺติหาโรฯ