เมนู

จตุพฺยูหหารวณฺณนา

นินฺทาปสํสาหิ สมฺมากมฺปิตเจตสา มิจฺฉาชีวโต อโนรตา สสฺสตาทิมิจฺฉาภินิเวสิโน สีลาทิธมฺมกฺขนฺเธสุ อปฺปติฏฺฐิตตาย สมฺมาสมฺพุทฺธคุณรสสฺสาทวิมุขา เวเนยฺยา อิมิสฺสา เทสนาย นิทานํฯ เต ยถาวุตฺตโทสวินิมุตฺตา กถํ นุ โข สมฺมาปฏิปตฺติยา อุภยหิตปรา ภเวยฺยุนฺติ อยเมตฺถ ภควโต อธิปฺปาโยฯ ปทนิพฺพจนํ นิรุตฺติฯ ตํ ‘‘เอว’’นฺติอาทินิทานปทานํ, ‘‘มม’’นฺติอาทิปาฬิปทานญฺจ อฏฺฐกถาวเสน สุวิญฺเญยฺยตฺตา อติวิตฺถารภเยน น วิตฺถารยิมฺหฯ ปทปทตฺถนิทฺเทสนิกฺเขปสุตฺตเทสนาสนฺธิวเสน ฉพฺพิธา สนฺธิฯ ตตฺถ ปทสฺส ปทนฺตเรน สมฺพนฺโธ ปทสนฺธิฯ ตถา ปทตฺถสฺส ปทตฺถนฺตเรน สมฺพนฺโธ ปทตฺถสนฺธิ ฯ นานานุสนฺธิกสฺส สุตฺตสฺส ตํตํอนุสนฺธีหิ สมฺพนฺโธ, เอกานุสนฺธิกสฺส จ ปุพฺพาปรสมฺพนฺโธ นิทฺเทสสนฺธิ , ยา อฏฺฐกถายํ ปุจฺฉานุสนฺธิอชฺฌาสยานุสนฺธิยถานุสนฺธิวเสน ติวิธา วิภตฺตา, ตา ปเนตา ติสฺโสปิ สนฺธิโย อฏฺฐกถายํ วิจาริตา เอวฯ สุตฺตสนฺธิ จ ปฐมํ นิกฺเขปวเสน อมฺเหหิ ปุพฺเพ ทสฺสิตาเยวฯ เอกิสฺสา เทสนาย เทสนานฺตเรน สทฺธิํ สํสนฺทนํ เทสนาสนฺธิ, สา เอวํ เวทิตพฺพา – ‘‘มมํ วา ภิกฺขเว…เป.… น เจตโส อนภิรทฺธิ กรณียา’’ติ อยํ เทสนา ‘‘อุภโตทณฺฑเกน เจปิ ภิกฺขเว กกเจน โจรา โอจรกา องฺคมงฺคานิ โอกฺกนฺเตยฺยุํ, ตตฺรปิ โย มโน ปทูเสยฺย, น เม โส เตน สาสนกโร’’ติ (ม. นิ. 1.232) อิมาย เทสนาย สทฺธิํ สํสนฺทติฯ ‘‘ตุมฺหํ เยวสฺส เตน อนฺตราโย’’ติ ‘‘กมฺมสฺสกา มาณว สตฺตา…เป.… ทายาทา ภวิสฺสนฺตี’’ติ (อ. นิ. 10.216) อิมาย เทสนาย สํสนฺทติฯ ‘‘อปิ ตุมฺเห…เป.… อาชาเนยฺยาถา’’ติ ‘‘กุทฺโธ อตฺถํ…เป.… สหเต นร’’นฺติ (อ. นิ. 7.64; มหานิ. 5, 156, 195) อิมาย เทสนาย สํสนฺทติฯ

‘‘มมํ วา ภิกฺขเว ปเร วณฺณํ…เป.… น เจตโส อุพฺพิลฺลาวิตตฺตํ กรณีย’’นฺติ ‘‘ธมฺมาปิ โว ภิกฺขเว ปหาตพฺพา, ปเคว อธมฺมา (ม. นิ. 1.240)ฯ กุลฺลูปมํ โว ภิกฺขเว ธมฺมํ เทเสสฺสามิ, นิตฺถรณตฺถาย, โน คหณตฺถายา’’ติ (ม. นิ. 1.240) อิมาย เทสนาย สํสนฺทติฯ ‘‘ตตฺร เจ ตุมฺเหหิ…เป.… อุพฺพิลาวิตา, ตุมฺหํ เยวสฺส เตน อนฺตราโย’’ติ ‘‘ลุทฺโธอตฺถํ…เป.… สหเต นร’’นฺติ (อิติวุ. 88; มหานิ. 5.156, 195; จูฬนิ. 128) ‘‘กามนฺธา ชาลสญฺฉนฺนา, ตณฺหาฉทนฉาทิตา’’ติ (อุทา. 64; เนตฺติ. 27, 90; เปฏโก. 14) อิมาหิ เทสนาหิ สํสนฺทติฯ

‘‘อปฺปมตฺตกํ…เป.… สีลมตฺตก’’นฺติ ‘‘ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ โข พฺราหฺมณ ยญฺโญ ปุริเมหิ ยญฺเญหิ อปฺปฏฺฐตโร จ อปฺปสมารมฺภตโร จ มหปฺผลตโร จ มหานิสํสตโร จา’’ติอาทิกาย (ที. นิ. 1.353) เทสนาย สํสนฺทติ, ปฐมชฺฌานสฺส สีลโต มหปฺผลมหานิสํสตรภาววจเนน ฌานโต สีลสฺส อปฺปภาวทีปนโตฯ