ยุตฺติหารวณฺณนา

สพฺเพน สพฺพํ อาฆาตาทีนํ อกรณํ ตาทิภาวาย สํวตฺตตีติ ยุชฺชติ อิฏฺฐานิฏฺเฐสุ สมปฺปวตฺติสพฺภาวโตฯ ยสฺมิํ สนฺตาเน อาฆาตาทโย อุปฺปนฺนา, ตนฺนิมิตฺตโก อนฺตราโย ตสฺเสว สมฺปตฺติวิพนฺธาย สํวตฺตตีติ ยุชฺชติฯ กสฺมา? สนฺตานนฺตเรสุ อสงฺกมนโตฯ จิตฺตํ อภิภวิตฺวา อุปฺปนฺนา อาฆาตาทโย สุภาสิตาทิสลฺลกฺขเณปิ อสมตฺถตาย สํวตฺตนฺตีติ ยุชฺชติ สโกธโลภานํ อนฺธตมสพฺภาวโตฯ ปาณาติปาตาทิทุสฺสีลฺยโต เวรมณิ สพฺพสตฺตานํ ปาโมชฺชปาสํสภาวาย สํวตฺตตีติ ยุชฺชติฯ สีลสมฺปตฺติยา หิ มหโต กิตฺติสทฺทสฺส อพฺภุคฺคโม โหตีติฯ คมฺภีรตาทิวิเสสยุตฺเตน คุเณน ตถาคตสฺส วณฺณนา เอกเทสภูตาปิ สกลสพฺพญฺญุคุณคฺคหณาย สํวตฺตตีติ ยุชฺชติ อนญฺญสาธารณตฺตาฯ ตชฺชาอโยนิโสมนสิการปริกฺขตานิ อธิคมตกฺกนานิ สสฺสตวาทาทิอภินิเวสาย สํวตฺตนฺตีติ ยุชฺชติ กปฺปนาชาลสฺส อสมุคฺฆาฏิตตฺตาฯ เวทนาทีนวานวโพเธน เวทนาย ตณฺหา ปวฑฺฒตีติ ยุชฺชติ อสฺสาทานุปสฺสนาสพฺภาวโตฯ สติ จ เวทยิตราเค ตตฺถ อตฺตตฺตนิยคาโห, สสฺสตาทิคาโห จ วิปริผนฺทตีติ ยุชฺชติ การณสฺส สนฺนิหิตตฺตาฯ ตณฺหาปจฺจยา หิ อุปาทานํ สสฺสตาทิวาเท ปญฺญเปนฺตานํ , ตทนุจฺฉวิกํ วา เวทนํ เวทยนฺตานํ ผสฺโส เหตูติ ยุชฺชติ วิสยินฺทฺริยวิญฺญาณสงฺคติยา วินา ตทภาวโตฯ ฉผสฺสายตนนิมิตฺตวฏฺฏสฺส อนุปจฺเฉโทติ ยุชฺชติ ตตฺถ อวิชฺชาตณฺหานํ อปฺปหีนตฺตาฯ ฉนฺนํ ผสฺสายตนานํ สมุทยาทิปชานนา สพฺพทิฏฺฐิคติกสญฺญํ อติจฺจ ติฏฺฐตีติ ยุชฺชติ จตุสจฺจปฏิเวธภาวโตฯ อิมาเหว ทฺวาสฏฺฐิยา ทิฏฺฐีหิ สพฺพทิฏฺฐิคตานํ อนฺโตชาลีกตภาโวติ ยุชฺชติ อกิริยวาทาทีนํ อิสฺสรวาทาทีนญฺจ ตทนฺโตคธตฺตาฯ ตถา เจว สํวณฺณิตํฯ อุจฺฉินฺนภวเนตฺติโก ตถาคตสฺส กาโยติ ยุชฺชติ, ยสฺมา ภควา อภินีหารสมฺปตฺติยา จตูสุ สติปฏฺฐาเนสุ ปติฏฺฐิตจิตฺโต สตฺตโพชฺฌงฺเคเยว ยถาภูตํ ภาเวสิฯ กายสฺส เภทา ปรินิพฺพุตํ น ทกฺขนฺตีติ ยุชฺชติ อนุปาทิเสสนิพฺพานปฺปตฺติยํ รูปาทีสุ กสฺสจิปิ อนวเสสโตติ อยํ ยุตฺติหาโรฯ

ปทฏฺฐานหารวณฺณนา

อวณฺณารหอวณฺณานุรูปสมฺปตฺตานาเทยฺยวจนตาทิวิปตฺตีนํ ปทฏฺฐานํฯ วณฺณารหวณฺณานุรูสมฺปตฺตสทฺเธยฺยวจนตาทิสมฺปตฺตีนํ ปทฏฺฐานํฯ ตถา อาฆาตาทโย นิรยาทิทุกฺขสฺส ปทฏฺฐานํฯ อาฆาตาทีนํ อกรณํ สคฺคสมฺปตฺติอาทิสพฺพสมฺปตฺตีนํ ปทฏฺฐานํฯ ปาณาติปาตาทีหิ ปฏิวิรติ อริยสฺส สีลกฺขนฺธสฺส ปทฏฺฐานํฯ อริโย สีลกฺขนฺโธ อริยสฺส สมาธิกฺขนฺธสฺส ปทฏฺฐานํฯ อริโย สมาธิกฺขนฺโธ อริยสฺส ปญฺญากฺขนฺธสฺส ปทฏฺฐานํฯ คมฺภีรตาทิวิเสสยุตฺตํ ภควโต ปฏิเวธปฺปการญาณํ เทสนาญาณสฺส ปทฏฺฐานํฯ เทสนาญาณํ วิเนยฺยานํ สกลวฏฺฏทุกฺขนิสฺสรณสฺส ปทฏฺฐานํฯ สพฺพาปิ ทิฏฺฐิ ทิฏฺฐุปาทานฺติ สา ยถารหํ นววิธสฺสาปิ ภวสฺส ปทฏฺฐานํฯ ภโว ชาติยา, ชาติ ชรามรณสฺส, โสกาทีนญฺจ ปทฏฺฐานํฯ เวทนานํ สมุทยาทิยถาภูตเวทนํ จตุนฺนํ อริยสจฺจานํ อนุโพธปฏิเวโธฯ ตตฺถ อนุโพโธ ปฏิเวธสฺส ปทฏฺฐานํ, ปฏิเวโธ จตุพฺพิธสฺส สามญฺญผลสฺส ปทฏฺฐานํฯ ‘‘อชานตํ อปสฺสต’’นฺติ อวิชฺชาคหณํ, ตตฺถ อวิชฺชา สงฺขารานํ ปทฏฺฐานฺติ ยาว เวทนา ตณฺหาย ปทฏฺฐานฺติ เนตพฺพํฯ ‘‘ตณฺหาคตานํ ปริตสฺสิตวิปฺผนฺทิต’’นฺติ เอตฺถ ตณฺหา อุปาทานสฺส ปทฏฺฐานํฯ ‘‘ตทปิ ผสฺสปจฺจยา’’ติ เอตฺถ สสฺสตาทิปญฺญาปนํ ปเรสํ มิจฺฉาภินิเวสสฺส ปทฏฺฐานํ, มิจฺฉาภินิเวโส สทฺธมฺมสฺสวนสปฺปุริสูปสฺสยโยนิโสมนสิการธมฺมานุธมฺมปฏิปตฺตีหิ วิมุขตาย, อสทฺธมฺมสฺสวนาทีนญฺจ ปทฏฺฐานํ, ‘‘อญฺญตฺร ผสฺสา’’ติอาทีสุ ผสฺโส เวทนาย ปทฏฺฐานํ, ฉ ผสฺสายตนานิ ผสฺสสฺส, สกลวฏฺฏทุกฺขสฺส จ ปทฏฺฐานํ, ฉนฺนํ ผสฺสายตนานํ สมุทยาทิยถาภูตปฺปชานนํ นิพฺพิทาย ปทฏฺฐานํ, นิพฺพิทา วิราคสฺสาติ ยาว อนุปาทาปรินิพฺพานํ เนตพฺพํฯ ภควโต ภวเนตฺติสมุจฺเฉโท สพฺพญฺญุตาย ปทฏฺฐานํฯ ตถา อนุปาทาปรินิพฺพานสฺสาติ อยํ ปทฏฺฐานหาโรฯ