สาธุการทานวเสน อกมฺปิตฺถ ยถา ตํ ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตเน (สํ. นิ. 5.1081; มหาว. 13; ปฏิ. ม. 2.30)ฯ สงฺคีติกาลาทีสุปิ สาธุการทานวเสน อกมฺปิตฺถาติ เวทิตพฺพํฯ อยํ ตาเวตฺถ อฏฺฐกถาย ลีนตฺถวณฺณนาฯ

ปกรณนยวณฺณนา

อยํ ปน ปกรณนเยน ปาฬิยา อตฺถวณฺณนา – สา ปนายํ อตฺถวณฺณนา ยสฺมา เทสนาย สมุฏฺฐานปฺปโยชนภาชเนสุ ปิณฺฑตฺเถสุ จ นิทฺธาริเตสุ สุกรา โหติ สุวิญฺเญยฺยา จ, ตสฺมา สุตฺตเทสนาย สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมํ นิทฺธารยิสฺสามฯ ตตฺถ สมุฏฺฐานํ ตาว วุตฺตํ ‘‘วณฺณาวณฺณภณน’’นฺติฯ อปิจ นินฺทาปสํสาสุ วิเนยฺยาฆาตานนฺทาทิภาวานาปตฺติ, ตตฺถ จ อาทีนวทสฺสนํ สมุฏฺฐานํฯ ตถา นินฺทาปสํสาสุ ปฏิปชฺชนกฺกมสฺส, ปสํสาวิสยสฺส ขุทฺทกาทิวเสน อเนกวิธสฺส สีลสฺส, สพฺพญฺญุตญฺญาณสฺส สสฺสตาทิทิฏฺฐิฏฺฐาเนสุ ตตุตฺตริ จ อปฺปฏิหตจารตาย, ตถาคตสฺส จ กตฺถจิ อปริยาปนฺนตาย อนวโพโธ สมุฏฺฐานํฯ

วุตฺตวิปริยาเยน ปโยชนํ เวทิตพฺพํฯ วิเนยฺยาฆาตานนฺทาทิภาวาปตฺติ อาทิกญฺหิ อิมํ เทสนํ ปโยเชตีติฯ ตถา กุหนลปนาทินานาวิธมิจฺฉาชีววิทฺธํสนํ, ทฺวาสฏฺฐิทิฏฺฐิชาลวินิเวฐนํ, ทิฏฺฐิสีเสน ปจฺจยาการวิภาวนํ, ฉผสฺสายตนวเสน จตุสจฺจกมฺมฏฺฐานนิทฺเทโส, สพฺพทิฏฺฐิคตานํ อนวเสสปริยาทานํ, อตฺตโน อนุปาทาปรินิพฺพานทีปนญฺจ ปโยชนานิฯ

วณฺณาวณฺณนิมิตฺตํ อนุโรธวิโรธวนฺตจิตฺตา กุหนาทิวิวิธมิจฺฉาชีวนิรตา สสฺสตาทิทิฏฺฐิปงฺกํ นิมุคฺคา, สีลกฺขนฺธาทีสุ อปริปูรการิตาย อนวพุทฺธคุณวิเสสญาณา วิเนยฺยา อิมิสฺสา ธมฺมเทสนาย ภาชนํฯ

ปิณฺฑตฺถา ปน อาฆาตาทีนํ อกรณียตาวจเนน ปฏิญฺญานุรูปํ สมณสญฺญาย นิโยชนํ, ขนฺติโสรจฺจานุฏฺฐานํ, พฺรหฺมวิหารภาวนานุโยโค, สทฺธาปญฺญาสมาโยโค, สติสมฺปชญฺญาธิฏฺฐานํ, ปฏิสงฺขานภาวนาพลสิทฺธิ, ปริยุฏฺฐานานุสยปฺปหานํ, อุภยหิตปฏิปตฺติ, โลกธมฺเมหิ อนุปเลโป จ ทสฺสิตา โหนฺติฯ