วณฺณอาสยสณฺฐาน-คนฺโธกาเสหิ ภาวนา;

ปฏิกฺกูลาติ โกฏฺฐาเส, อุทฺธุมาตาทิวตฺถุสุ;

คเหตฺวา อสุภาการํ, ปวตฺตา ภาวนาสุภํฯ

[468]

‘‘มรณํ เม ภวิสฺสติ, ชีวิตํ อุจฺฉิชฺชิสฺสติ;

มรณํ มรณํ วา’’ติ, ภาวยิตฺวาน โยนิโสฯ

[469]

วธกสฺเสวุปฏฺฐานา, สมฺปตฺตีนํ วิปตฺติโต;

อุปสํหรโต กายพหุสาธารณา ตถาฯ

[470]

อายุทุพฺพลโต กาลววตฺถานสฺสภาวโต;

อทฺธานสฺส ปริจฺเฉทา, ภาวนา มรณสฺสตีติฯ

50. วิปสฺสนานิทฺเทโส

วิปสฺสนาติ –

[471]

นามรูปํ ปริคฺคยฺห, ตโต ตสฺส จ ปจฺจยํ;

หุตฺวา อภาวโตนิจฺจา, อุทยพฺพยปีฬนาฯ

[472]

ทุกฺขา อวสวตฺติตฺตา, อนตฺตาติ ติลกฺขณํ;

อาโรเปตฺวาน สงฺขาเร, สมฺมสนฺโต ปุนปฺปุนํ;

ปาปุเณยฺยานุปุพฺเพน, สพฺพสํโยชนกฺขยนฺติฯ

นิคมนกถา

[473]

อธิสีลาธิจิตฺตานํ, อธิปญฺญาย สิกฺขนา;

ภิกฺขุกิจฺจมโต ขุทฺทสิกฺขายํ สมุทาหฏาฯ

[474]

มหโต กิตฺติสทฺทสฺส, ยสฺส โลกวิจาริโน;

ปริสฺสโม น สมฺโภติ, มาลุตสฺเสว นิจฺจโสฯ

[475]

เตน ธมฺมสิรีเกน, ตมฺพปณฺณิยเกตุนา;

เถเรน รจิตา ธมฺมวินยญฺญุปสํสิตาฯ

[476]

เอตฺตาวตายํ นิฏฺฐานํ, ขุทฺทสิกฺขา อุปาคตา;

ปญฺจมตฺเตหิ คาถานํ, สเตหิ ปริมาณโตติฯ

ขุทฺทสิกฺขา นิฏฺฐิตาฯ

ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ

ขุทฺทสิกฺขา-ปุราณฏีกา

คนฺถารมฺภกถา

โย จิรํ ทีฆมทฺธานํ, วิทิตฺวา ทุกฺขิตํ ชนํ;

ตถาปิ นาวพุชฺฌนฺตมนุกมฺปาย โจทิโตฯ

โพธาย ปณิธิํ กตฺวา, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ;

ตสฺส ปาเท นมสฺสิตฺวา, ธมฺมํ สงฺฆญฺจ สาธุกํฯ

ปุพฺพาจริยปาเทสุ, ฐเปตฺวา สีสมตฺตโน;

เถเรน ธมฺมสิรินา, ถิรสีเลน ยา กตาฯ

‘‘อาทิโต อุปสมฺปนฺนสิกฺขิตพฺพ’’นฺติอาทินา;

ขุทฺทสิกฺขา สมาเสน, ตสฺสา อตฺถวินิจฺฉยํฯ

ลิขิสฺสามิ หิตตฺถาย, อาทิกมฺมิกภิกฺขุนํ;

ตตฺถ ยุตฺตํ คเหตพฺพมยุตฺตํ ตุชฺฌิตพฺพกนฺติ;