[426] ปุพฺพกิจฺจํ สมาเปตฺวา, อธิฏฺเฐยฺเยวเมกโกฯ ‘‘อชฺช เม อุโปสโถ ปนฺนรโสติ วา จาตุทฺทโสติ วา อธิฏฺฐามี’’ติ วตฺตพฺพํ, โน เจธิฏฺเฐยฺย ทุกฺกฏํฯ

[427]

ยตฺถ วสนฺติ จตฺตาโร, ตโย วา ยทิ วา ทุเว;

ปาริสุทฺธิํ หริตฺวาน, เอเกกสฺสิตรีตเร;

ตํ ตํ อุโปสถํ กยิรุํ, สิยา อาปตฺติ ทุกฺกฏํฯ

[428]

วคฺเค สมคฺเค วคฺโคติ, สญฺญิโน วิมติสฺส วา;

ทุกฺกฏํ กโรโต เภทา-ธิปฺปาเยน ถุลฺลจฺจยํ;

วคฺเค สมคฺเคนาปตฺติ, สมคฺโค อิติ สญฺญิโนฯ

[429]

อุกฺขิตฺตสฺส คหฏฺฐสฺส, เสสานํ สหธมฺมินํ;

ปาราชิกสฺสาภพฺพสฺส, สิกฺขานิกฺขิตฺตกสฺส จฯ

[430]

นิสินฺนปริสายญฺจ, สภาคาปตฺติโก ตถา;

ฉนฺเทน ปริวุตฺเถน, ปาติโมกฺขํ น อุทฺทิเสฯ

[431]

อเทสยิตฺวานาปนฺนํ, นาวิกตฺวาน เวมติํ;

นุโปสเถปิ วา กาตุํ, โปสโถ น จ กปฺปติฯ

[432]

อฏฺฐิโตโปสถาวาสา, น วเช ตทหู วินา;

อนฺตรายํ ว สงฺฆํ วา-ธิฏฺฐาตุํ สีมเมว วาติฯ

45. ปวารณานิทฺเทโส

ปวารณาติ –

[433]

ทฺวินฺนํ ติณฺณํ จตุนฺนญฺจ, อญฺญมญฺญปฺปวารณา;

เอกสฺส จ อธิฏฺฐานํ, เสสา สงฺฆปฺปวารณาฯ

[434]

ปุพฺพกิจฺเจ จ กรเณ, ปตฺตกลฺเล สมานิเต;

ฐเปตฺวา ญตฺติํ สงฺเฆน, กตฺตพฺเพวํ ปวารณาฯ

‘‘สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ, อชฺช ปวารณา ปนฺนรสี, ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ ปวาเรยฺยา’’ติฯ

[435]

เอกํสํ จีวรํ กตฺวา, นิสีทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ;

เถเรน อญฺชลิํ สงฺโฆ, ปคฺคยฺห สมุทีริโยฯ

[436] ‘‘สงฺฆํ, อาวุโส, ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโต อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามิฯ ทุติยมฺปิ…เป.… ตติยมฺปิ, อาวุโส, สงฺฆํ ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโต อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามี’’ติฯ

[437]

ปวาเรนฺเตสุ เถเรสุ, นิสชฺชุกฺกุฏิกํ นโว;

ปวาเรติ สยํ ยาว, อุกฺกุฏิโกว อจฺฉตุฯ

[438] ปุพฺพารมฺภํ สมาเปตฺวา, นโว สงฺฆมุทีรเยฯ

[439] ‘‘สงฺฆํ, ภนฺเต, ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโต อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามิฯ ทุติยมฺปิ…เป.… ตติยมฺปิ, ภนฺเต, สงฺฆํ ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโต อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามี’’ติฯ

[440]

ทาเนน ธมฺมสากจฺฉา, กลเหหิ จ รตฺติยา;

เตวาจิกาย โอกาเส-สติ เขปิตภาวโต;

อนฺตราเย ทสวิเธ, ญตฺติํ วตฺวานุรูปโตฯ

[441] ‘‘สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ, มนุสฺเสหิ ทานํ เทนฺเตหิ, ทฺวีหิ ภิกฺขูหิ ธมฺมํ สากจฺฉนฺเตหิ, กลหํ กโรนฺเตหิ เยภุยฺเยน รตฺติ เขปิตาฯ

สเจ สงฺโฆ เตวาจิกํ ปวาเรสฺสติ, อปฺปวาริโตว สงฺโฆ ภวิสฺสติ, อถายํ รตฺติ วิภายิสฺสติฯ อยํ ราชนฺตราโย, อยํ โจรนฺตราโย, อยํ อคฺยนฺตราโย, อยํ อุทกนฺตราโย, อยํ มนุสฺสนฺตราโย, อยํ อมนุสฺสนฺตราโย, อยํ วาฬนฺตราโย, อยํ สรีสปนฺตราโย, อยํ ชีวิตนฺตราโย, อยํ พฺรหฺมจริยนฺตราโยฯ สเจ สงฺโฆ เตวาจิกํ ปวาเรสฺสติ, อปฺปวาริโตว สงฺโฆ ภวิสฺสติ, อถายํ พฺรหฺมจริยนฺตราโย ภวิสฺสติฯ ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ ทฺเววาจิกํ, เอกวาจิกํ, สมานวสฺสิกํ ปวาเรยฺยา’’ติฯ

[442]

ปวาเรยฺยานุรูเปน , ยถาฐปิตญตฺติยา;

อาคจฺเฉยฺยุํ ยทิ สมา, อาทิกา เจตฺถ อาหเรฯ

[443] เอวํ ติจตุวคฺโค จ, ญตฺติํ วตฺวา ปวารเยฯ ‘‘สุณนฺตุ เม อายสฺมนฺตา, อชฺช ปวารณา ปนฺนรสี, ยทายสฺมนฺตานํ ปตฺตกลฺลํ, มยํ อญฺญมญฺญํ ปวาเรยฺยามา’’ติฯ

[444]

เอกํสํ จีวรํ กตฺวา, นิสีทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ;

เถเรน อญฺชลิํ เตวํ, ปคฺคยฺห สมุทีริยาฯ

[445] ‘‘อหํ, อาวุโส, อายสฺมนฺเต ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺตา อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามิฯ ทุติยมฺปิ…เป.… ตติยมฺปิ อหํ, อาวุโส, อายสฺมนฺเต ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺตา อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามี’’ติฯ

นเวนาปิ ‘‘อหํ, ภนฺเต, อายสฺมนฺเต ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺตา อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามิฯ ทุติยมฺปิ…เป.… ตติยมฺปิ อหํ, ภนฺเต, อายสฺมนฺเต ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺตา อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามี’’ติฯ

[446] ทฺวีสุ เถเรน กตฺตพฺพํ, นโว กตฺเววมีริโยฯ

[447] ‘‘อหํ, อาวุโส, อายสฺมนฺตํ ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทตุ มํ อายสฺมา อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามิฯ ทุติยมฺปิ…เป.… ตติยมฺปิ อหํ, อาวุโส, อายสฺมนฺตํ ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทตุ มํ อายสฺมา อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามี’’ติฯ

นเวนาปิ ‘‘อหํ, ภนฺเต, อายสฺมนฺตํ ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทตุ มํ อายสฺมา อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามิฯ ทุติยมฺปิ…เป.… ตติยมฺปิ อหํ, ภนฺเต, อายสฺมนฺตํ ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทตุ มํ อายสฺมา อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามี’’ติฯ

[448] ปุพฺพกิจฺจํ สมาเปตฺวา, อธิฏฺเฐยฺเยวเมกโกฯ ‘‘อชฺช เม ปวารณา จาตุทฺทสีติ วา ปนฺนรสีติ วา อธิฏฺฐามี’’ติ วตฺตพฺพํฯ

[449]

ยสฺมิํ วสนฺติ วา ปญฺจ, จตฺตาโร วา ตโย ทุเว;

ปวารณํ หริตฺวาน, เอเกกสฺสิตรีตเรฯ

[450]

ตํ ตํ ปวารณํ กยิรุํ,

สิยา อาปตฺติ ทุกฺกฏํ;

เสสา อุโปสเถ วุตฺตา,

คาถาโย เจตฺถ อาหเรฯ

[451]

ปวาริเตว สงฺฆมฺหิ, ปาริสุทฺธิอุโปสถํ;

กเรยฺย ฉินฺนวสฺโส วา, อวุตฺโถ วานุปคโตฯ

[452]

จาตุมาสินิยา จาปิ, กเต สงฺเฆนุโปสเถ;

วุตฺถวสฺสา ปวาเรยฺยุํ, สเจ อปฺปตรา สิยุนฺติฯ

46. สํวรนิทฺเทโส

สํวโรติ –

[453]

จกฺขุโสตาทิเภเทหิ, รูปสทฺทาทิโคจเร;

อภิชฺฌาโทมนสฺสาทิ-ปฺปวตฺติํ วินิวารเยฯ

[454]

นิคฺคณฺเหยฺย สกํ จิตฺตํ, กิฏฺฐาทิํ วิย ทุปฺปสุํ;

สติมา สมฺปชาโน จ, จเร สพฺพิริยาปเถติฯ

47. สุทฺธินิทฺเทโส

สุทฺธีติ –

[455]

เทสนา สํวโร เอฏฺฐิปจฺจเวกฺขณ เภทโต;

สุทฺธี จตุพฺพิธา ปาติโมกฺขสํวรสมฺมตํ;

เทสนาย วิสุทฺธตฺตา, เทสนาสุทฺธิ วุจฺจติฯ

[456]

‘‘น ปุเนวํ กริสฺส’’นฺติ, จิตฺตาธิฏฺฐานสํวรา;

วุตฺโต สํวรสุทฺธีติ, สุชฺฌตินฺทฺริยสํวโรฯ

[457]

ปหายาเนสนํ ธมฺเมนุปฺปาเทนฺตสฺส เอฏฺฐิยา;

สุทฺธตฺตา เอฏฺฐิสุทฺธีติ, วุตฺตมาชีวนิสฺสิตํฯ

[458]