3. นิสฺสคฺคิยนิทฺเทสวณฺณนา

[17] อิทานิ จีวรวิธิํ ทสฺเสตุํ ‘‘วิกปฺปน’’นฺตฺยาทิมุทฺธฏํฯ โย ภิกฺขุ อกาลจีวรํ วิกปฺปนญฺจ อธิฏฺฐานญฺจ อกตฺวา ทสาหํ อติกฺกาเมติ, ตสฺส ภิกฺขุโน นิสฺสคฺคิยํ สิยาติ ปิณฺฑตฺโถฯ ตตฺถ อกาลจีวรนฺติ อกาเล จีวรํ, โขมํ กปฺปาสิกํ โกเสยฺยํ กมฺพลํ สาณํ ภงฺคนฺติ ชาติโต ฉ จีวรานิ, ทุกูลํ ปฏฺฏุณฺณํ โสมารปฏฺฏํ จีนปฏฺฏํ อิทฺธิชํ เทวทินฺนนฺติ อิมานิ ปน ฉ อนุโลมจีวรานิฯ เตสุ ทุกูลํ สาณสฺส อนุโลมํ วากมยตฺตาฯ ปฏฺฏุณฺณาทีนิ ตีณิ โกเสยฺยสฺส อนุโลมานิ ปาณเกหิ กตสุตฺตมยตฺตาฯ อิทฺธิชาทีนิ ทฺวยานิ โขมาทีนํ อนุโลมานิ เตสมญฺญตรภาวโต ฯ อิเมสํ ฉนฺนํ จีวรานํ อญฺญตรํ อกาลจีวรํฯ

วิกปฺปนมธิฏฺฐานนฺติ เอตฺถ ปน วิกปฺปนูปคํ อธิฏฺฐานูปคญฺจ เอวํ เวทิตพฺพํฯ ตตฺรายํ ปาฬิ – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อายาเมน อฏฺฐงฺคุลํ สุคตงฺคุเลน จตุรงฺคุลวิตฺถตํ ปจฺฉิมจีวรํ วิกปฺเปตุ’’นฺติ (มหาว. 358)ฯ มชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส ทีฆโส ทฺเว วิทตฺถิโย, ติริยํ วิทตฺถิฯ ทฺเว วิกปฺปนา สมฺมุขาวิกปฺปนา จ ปรมฺมุขาวิกปฺปนา จฯ กถํ? ‘‘อิมํ จีวรํ ตุยฺหํ วิกปฺเปมี’’ติ วตฺตพฺพํ, อยํ สมฺมุขาวิกปฺปนาฯ ‘‘มยฺหํ สนฺตกํ ปริภุญฺช วา วิสฺสชฺเชหิ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรหี’’ติ, เอกสฺส สนฺติเก ‘‘อิมํ จีวรํ ติสฺสสฺส ภิกฺขุโน วิกปฺเปมี’’ติ วตฺตพฺพํ, อยํ อปราปิ สมฺมุขาวิกปฺปนาฯ เตน ภิกฺขุนา ‘‘ติสฺสสฺส ภิกฺขุโน สนฺตกํ ปริภุญฺช วา วิสฺสชฺเชหิ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรหี’’ติ, ‘‘อิมํ จีวรํ ตุยฺหํ วิกปฺปนตฺถาย ทมฺมี’’ติ วตฺตพฺพํ, เตน วตฺตพฺโพ ‘‘โก เต มิตฺโต วา สนฺทิฏฺโฐ วา สมฺภตฺโต วา’’ติ, ตโต อิตเรน ‘‘ติสฺโส ภิกฺขู’’ติ วตฺตพฺพํ, ปุน เตน ‘‘อหํ ติสฺสสฺส ภิกฺขุโน ทมฺมี’’ติ วตฺตพฺพํ, อยํ ปรมฺมุขาวิกปฺปนาฯ ‘‘ติสฺสสฺส ภิกฺขุโน สนฺตกํ ปริภุญฺช วา วิสฺสชฺเชหิ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรหี’’ติ วุตฺเต ปจฺจุทฺธาโร นาม โหติฯ พหุเก ‘‘อิมานี’’ติ, อหตฺถปาเส ‘‘เอตํ, เอตานี’’ติ วาฯ เอวํ วิกปฺปนญฺจ อกตฺวาติ อตฺโถฯ

ติจีวรสฺส ปน ปมาณํ อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉเทน สุคตจีวรโต อูนกํ วฏฺฏติ, ลามกปริจฺเฉเทน สงฺฆาฏิยา, อุตฺตราสงฺคสฺส จ ทีฆโต มุฏฺฐิปญฺจกํ, ติริยํ มุฏฺฐิตฺติกํ, อนฺตรวาสโก ทีฆโต มุฏฺฐิปญฺจโก, ติริยํ ทฺวิหตฺโถปิ อฑฺฒเตยฺโย วา วฏฺฏติฯ วุตฺตปฺปมาณโต อธิกญฺจ อูนกญฺจ ‘‘ปริกฺขารโจฬ’’นฺติ อธิฏฺฐาตพฺพํฯ ทฺเว จีวรสฺส อธิฏฺฐานา กาเยน วา อธิฏฺเฐติ, วาจาย วา อธิฏฺเฐติฯ

ติจีวรํ อธิฏฺฐหนฺเตน รชิตฺวา กปฺปพินฺทุํ ทตฺวา ปุราณสงฺฆาฏิํ ‘‘อิมํ สงฺฆาฏิํ ปจฺจุทฺธรามี’’ติ ปจฺจุทฺธริตฺวา นวํ สงฺฆาฏิํ หตฺเถน คเหตฺวา ‘‘อิมํ สงฺฆาฏิํ อธิฏฺฐามี’’ติ จิตฺเตน อาโภคํ กตฺวา กายวิการํ กโรนฺเตน กาเยน อธิฏฺฐาตพฺพา, อิทํ กาเยน อธิฏฺฐานํฯ ตํ เยน เกนจิ สรีราวยเวน อผุสนฺตสฺส น วฏฺฏติฯ วาจาย อธิฏฺฐานํ ปน วจีเภทํ กตฺวา วาจาย อธิฏฺฐาตพฺพํ, สเจ หตฺถปาเส ‘‘อิมํ สงฺฆาฏิํ อธิฏฺฐามี’’ติ, สเจ อหตฺถปาเส ฐปิตฏฺฐานํ สลฺลกฺเขตฺวา ‘‘เอตํ สงฺฆาฏิํ อธิฏฺฐามี’’ติ วาจา ภินฺทิตพฺพา ฯ เอส นโย อุตฺตราสงฺเค, อนฺตรวาสเก จฯ ติจีวราทีนิ สพฺพานิ เอกโต กตฺวา ‘‘อิมานิ จีวรานิ ปริกฺขารโจฬานิ อธิฏฺฐามี’’ติ อธิฏฺฐาตุมฺปิ วฏฺฏตีติฯ เอวํ อธิฏฺฐานญฺจ อกตฺวาติ อตฺโถฯ

ทส อหานิ ทสาหํฯ อติมาเปตีติ อติกฺกาเมติฯ ตสฺสาติ ตสฺส ภิกฺขุโนฯ นิสฺสคฺคิยนฺติ นิสฺสชฺชนํ นิสฺสคฺคิยํ, ปุพฺพภาเค กตฺตพฺพสฺส วินยกมฺมสฺเสตํ นามํ, นิสฺสคฺคิยมสฺส อตฺถีติ นิสฺสคฺคิยํ, กิํ ตํ? ปาจิตฺติยํ, ตํ อติกฺกามยโต สหนิสฺสคฺคิยวินยกมฺมํ ปาจิตฺติยํ สิยา, อยเมตฺถ อตฺโถฯ ตํ ปเนตํ จีวรํ ยํ ทิวสํ อุปฺปนฺนํ, ตสฺส โย อรุโณ, โส อุปฺปนฺนทิวสนิสฺสิโต, ตสฺมา จีวรุปฺปาททิวเสน สทฺธิํ เอกาทเส อรุณุคฺคมเน ทสาหาติกฺกมิตํ โหตีติฯ จีวรสฺส อตฺตโน สนฺตกตา, ชาติปฺปมาณยุตฺตตา, ฉินฺนปลิโพธภาโว, อติเรกจีวรตา, ทสาหาติกฺกโมติ อิมาเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ ปฐมกถินสิกฺขาปทํฯ

[18] อิทานิ ทุติยํ ทสฺเสตุํ ‘‘ภิกฺขุสมฺมุติยา’’ตฺยาทิมารทฺธํฯ โย ภิกฺขุสมฺมุติํ วชฺเชตฺวา กาลญฺจ วินา อธิฏฺฐิตํ ติจีวรํ เอกาหํ อติกฺกมาเปติ, ตสฺส นิสฺสคฺคิยํ สิยาติ สมฺพนฺโธฯ

ตตฺถ ภิกฺขุสมฺมุติยาญฺญตฺราติ ยํ สงฺโฆ คิลานสฺส ภิกฺขุโน ติจีวเรน วิปฺปวาสสมฺมุติํ เทติ , ตํ ฐเปตฺวาฯ ติจีวรมธิฏฺฐิตนฺติ กรณตฺเถ อุปโยควจนํ, เตน ติจีวราธิฏฺฐานนเยน อธิฏฺฐิเตสุ สงฺฆาฏิอาทีสุ เยน เกนจิ จีวเรนฯ เอกาหนฺติ เอกรตฺตํฯ อติมาเปตีติ วิปฺปวสติ, วิยุตฺโต วสตีติ อตฺโถฯ ตสฺส อลทฺธสมฺมุติกสฺส ภิกฺขุโน เอกรตฺตมฺปิ จีวเรน วิปฺปวาสโต นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ สิยาติ อตฺโถฯ สมยํ วินาติ จีวรกาลํ วชฺเชตฺวาฯ อธิฏฺฐิตจีวรตา, อนตฺถตกถินตา, อลทฺธสมฺมุติตา, รตฺติวิปฺปวาโสติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ ทุติยกถินสิกฺขาปทํฯ

[19] อิทานิ ปุราณจีวรํ ทสฺเสตุํ ‘‘อญฺญาติกา’’ตฺยาทิ อารทฺธํฯ ตตฺถ อญฺญาติกาติ อญฺญาติกาย ‘‘ปฏิสงฺขา โยนิโส’’ติอาทีสุ วิย, อญฺญาติกาย เนว มาตุสมฺพนฺเธน น ปิตุสมฺพนฺเธน สมฺพทฺธายาติ วุตฺตํ โหติฯ ภิกฺขุนิยาติ อฏฺฐวาจิกกมฺเมน อุปสมฺปนฺนายฯ อาโกฏาเปตีติ ปหราเปติฯ ตนฺติ นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ ภเวยฺยาติ อตฺโถฯ ปุราณจีวรตา, อุปจาเร ฐตฺวา อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา อาณาปนํ, ตสฺสา โธวนาทีนิ จาติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ ปุราณจีวรสิกฺขาปทํฯ

[20] กิญฺจิ มูลกนฺติ กิญฺจิ ปาภตํฯ จีวราทาเนติ จีวรสฺส อาทาเน จีวรปฺปฏิคฺคหเณฯ วิกปฺปนูปคจีวรตา, ปาริวตฺตกาภาโว, อญฺญาติกาย หตฺถโต คหณนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ จีวรปฺปฏิคฺคหณสิกฺขาปทํฯ

[21] อปฺปวาริตนฺติ ‘‘วเทยฺยาถ, ภนฺเต, เยน อตฺโถ’’ติ อิจฺฉาปิตํ อิจฺฉํ รุจิํ อุปฺปาทิตํ, น ปวาริตนฺติ อปฺปวาริตํฯ วิญฺญาเปนฺตสฺสาติ ยาจนฺตสฺสฯ อญฺญตฺร สมยาติ นฏฺฐจีวรกาลํ ฐเปตฺวาฯ วิกปฺปนูปคจีวรตา, สมยาภาโว, อญฺญาตกวิญฺญตฺติ, ตาย จ ปฏิลาโภติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทํฯ

[22] รชตนฺติ รูปิยํฯ ชาตรูปนฺติ สุวณฺณํฯ มาสกนฺติ ตโย มาสกา โลหมาสโก ทารุมาสโก ชตุมาสโกติฯ ตตฺถ โลหมาสโกติ ตมฺพโลหาทีหิ กตมาสโกฯ ทารุมาสโกติ สารทารุนา วา เวฬุเปสิกาย วา อนฺตมโส ตาลปณฺเณนปิ รูปํ ฉินฺทิตฺวา กตมาสโกฯ ชตุมาสโกติ ลาขาย วา นิยฺยาเสน วา รูปํ สมุฏฺฐาเปตฺวา กตมาสโกฯ กหาปณนฺติ สุวณฺณมยํ วา รูปิยมยํ วา ปากติกํ วาฯ คณฺเหยฺยาติ อตฺตโน อตฺถาย ทียมานํ วา กตฺถจิ ฐิตํ วา นิปฺปริคฺคหํ ทิสฺวา สยํ คณฺเหยฺยฯ คณฺหาเปยฺยาติ ตเทว อญฺเญน คาหาเปยฺยฯ นิสฺสคฺคีติ คหณาทีสุ ยํ กิญฺจิ กโรนฺตสฺส อฆนพทฺเธสุ วตฺถุคณนาย นิสฺสคฺคิ สิยาติ อตฺโถฯ สาทิเยยฺย วาติ กายวาจาหิ อปฺปฏิกฺขิปิตฺวา จิตฺเตน อธิวาเสยฺยฯ ชาตรูปรชตภาโว, อตฺตุทฺเทสิกตา, คหณาทีสุ อญฺญตรภาโวติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ รูปิยปฺปฏิคฺคหณสิกฺขาปทํฯ

[23] รชตาทิจตุพฺพิธํ อกปฺปิยํ กปฺปิเยนาปิ ปริวตฺเตยฺย สหธมฺมิเก ฐเปตฺวา, นิสฺสคฺคิยํ สิยาติ สมฺพนฺโธฯ ตตฺถ อกปฺปิยนฺติ อกปฺปิยวตฺถุํฯ กปฺปิเยนาติ กปฺปิยวตฺถุนาฯ สหธมฺมิเกติ ภิกฺขุภิกฺขุนิสามเณรสามเณริสิกฺขมานสงฺขาเต ปญฺจ สหธมฺมิเกฯ รูปิยภาโว, ปริวตฺตนญฺจาติ อิมาเนตฺถ ทฺเว องฺคานิฯ รูปิยปริวตฺตนสิกฺขาปทํฯ

[24] ‘‘อิมํ ปตฺตํ ตุยฺหํ วิกปฺเปมี’’ติอาทินา วิกปฺปนญฺจ ‘‘อิมํ ปตฺตํ อธิฏฺฐามี’’ติอาทินา อธิฏฺฐานญฺจ อกตฺวาติ อตฺโถฯ

ปมาณิกนฺติ เอตฺถายํ วินิจฺฉโย – อนุปหตปุราณสาลิตณฺฑุลานํ สุโกฏฺฏิตปริสุทฺธานํ ทฺเว มคธนาฬิโย คเหตฺวา เตหิ ตณฺฑุเลหิ อนุตฺตณฺฑุลมกิลินฺนมปิณฺฑิตํ สุวิสทํ กุนฺทมกุฬราสิสทิสํ อวสฺสาวิโตทนํ ปจิตฺวา นิรวเสสํ ปตฺเต ปกฺขิปิตฺวา ตสฺส โอทนสฺส จตุตฺถภาคปฺปมาโณ นาติฆโน นาติตนุโก หตฺถหาริโย สพฺพสมฺภารสงฺขโต มุคฺคสูโป ปกฺขิปิตพฺโพ, ตโต อาโลปสฺส อนุรูปํ ยาวจริมาโลปปฺปโหนกํ มจฺฉมํสาทิพฺยญฺชนํ ปกฺขิปิตพฺพํฯ สปฺปิเตลตกฺกรสกญฺชิกาทีนิ ปน อคณนูปคานิ โหนฺติฯ ตานิ หิ โอทนคติกานิ เนว หาเปตุํ, น วฑฺเฒตุํ สกฺโกนฺติฯ เอวเมตํ สพฺพมฺปิ ปกฺขิตฺตํ สเจ ปน ปตฺตสฺส มุขวฏฺฏิยา เหฏฺฐิมราชิสมํ ติฏฺฐติ, สุตฺเตน วา หีเรน วา ฉินฺทนฺตสฺส สุตฺตสฺส วา หีรสฺส วา เหฏฺฐิมนฺตํ ผุสติ, อยํ อุกฺกฏฺโฐ นาม ปตฺโตฯ สเจ ตํ ราชิํ อติกฺกมฺม ถูปีกตํ ติฏฺฐติ, อยํ อุกฺกฏฺโฐมโก นาม ปตฺโตฯ สเจ ตํ ราชิํ น สมฺปาปุณาติ, อนฺโตคตเมว โหติ, อยํ อุกฺกฏฺฐุกฺกฏฺโฐ นามฯ อุกฺกฏฺฐโต อุปฑฺฒปฺปมาโณ มชฺฌิโมฯ มชฺฌิมโต อุปฑฺฒปฺปมาโณ โอมโกฯ เตสมฺปิ วุตฺตนเยเนว ปเภโท เวทิตพฺโพฯ อิจฺเจเตสุ อุกฺกฏฺฐุกฺกฏฺโฐ จ โอมโกมโก จาติ ทฺเว อปตฺตา, เสสา สตฺต ปตฺตา ปมาณยุตฺตา นามาติ เอวํ ปมาเณน ยุตฺโต ปมาณิโก, ตํ ปมาณิกํฯ ปตฺตนฺติ สตฺตสุ ปตฺเตสุ อญฺญตรํ ปตฺตํฯ ปตฺตสฺส อตฺตโน สนฺตกตา, ปมาณยุตฺตตา, อธิฏฺฐานูปคตา, อติเรกปตฺตตา, ทสาหาติกฺกโมติ อิมาเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ ปฐมปตฺตสิกฺขาปทํฯ

[25] โย ภิกฺขุ ปญฺจพนฺธนโต อูนปตฺเต สติ ปรํ ปน นวํ ปตฺตํ วิญฺญาเปติ, ตสฺสปิ ภิกฺขุโน นิสฺสคฺคิยํ สิยาติ สมฺพนฺโธฯ ตตฺถ ปรนฺติ อญฺญํ, ‘‘นวํ ปตฺต’’นฺติมินา ตุลฺยาธิกรณํฯ อธิฏฺฐานูปคปตฺตสฺส อูนปญฺจพนฺธนตา, อตฺตุทฺเทสิกตา, กตวิญฺญตฺติ, ตาย จ ปฏิลาโภติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ อูนปญฺจพนฺธนสิกฺขาปทํฯ

[26] โย สปฺปิเตลาทิกํ ปน เภสชฺชํ ปฏิคฺคเหตฺวา สตฺตาหปรมํ สนฺนิธิการกํ ภุญฺชนฺโต สตฺตาหํ อติกฺกาเมติ , ตสฺส นิสฺสคฺคิยํ สิยาติ อตฺโถฯ ตตฺถ สปฺปิเตลาทิกนฺติ เอตฺถ อาทิ-สทฺโท นวนีตมธุผาณิตํ สงฺคณฺหาติฯ ตตฺถ สปฺปิ นาม ควาทีนํ สปฺปิ, เยสํ มํสํ กปฺปติ, เตสํ สปฺปิ, ตถา นวนีตํฯ เตลํ นาม ติลสาสปมธุกเอรณฺฑวสาทีหิ นิพฺพตฺตํฯ มธุ นาม มกฺขิกามธุเมวฯ อุจฺฉุรสํ อุปาทาย ปน อปกฺกา วา อวตฺถุกปกฺกา วา สพฺพาปิ อุจฺฉุวิกติ ผาณิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ เภสชฺชวิธานสิกฺขาปทํฯ

[27] ภิกฺขุสฺส จีวรํ ทตฺวา ปุน ตํ จีวรํ สกสญฺญาย อจฺฉินฺทนฺตสฺส วา อจฺฉินฺทาปยโตปิ วา นิสฺสคฺคิยํ สิยาติ โยชนาฯ ตตฺถ ทตฺวาติ เวยฺยาวจฺจาทีนิ ปจฺจาสีสมาโน ทตฺวาฯ อจฺฉินฺทนฺตสฺสาติ เวยฺยาวจฺจาทีนิ อกโรนฺตํ ทิสฺวา พลกฺกาเรน คณฺหนฺตสฺส, ตถา อจฺฉินฺทาปยโตติฯ วิกปฺปนูปคจีวรตา, สามํทินฺนตา, สกสญฺญิตา, อุปสมฺปนฺนตา, โกธวเสน อจฺฉินฺทนํ วา อจฺฉินฺทาปนํ วาติ อิมาเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ อจฺฉินฺทนสิกฺขาปทํฯ

[28] อปฺปวาริตํ อญฺญาติํ คหปติํ สุตฺตํ ยาจิตฺวา ญาติปฺปวาริเต วชฺเชตฺวา ตนฺตวาเยหิ จีวรํ วายาเปนฺตสฺส นิสฺสคฺคิยํ สิยาติ ปิณฺฑตฺโถฯ ตตฺถ สุตฺตนฺติ ฉพฺพิธํ โขมสุตฺตาทิกํ วา เตสํ อนุโลมํ วาฯ ยาจิยาติ จีวรตฺถาย ยาจิตฺวาฯ จีวรตฺถาย วิญฺญาปิตสุตฺตํ, อตฺตุทฺเทสิกตา, อกปฺปิยตนฺตวาเยน อกปฺปิยวิญฺญตฺติยา วายาปนนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สุตฺตวิญฺญตฺติสิกฺขาปทํฯ

[29] โย ภิกฺขุ สงฺฆสฺส ปริณตํ ลาภํ ชานนฺโต อตฺตโน ปริณาเมติ, ตสฺส นิสฺสคฺคิยํ สิยาติ อตฺโถฯ ตตฺถ ชานนฺติ ชานนฺโตฯ ลาภนฺติ ลภิตพฺพํ จีวราทิวตฺถุํฯ

ปริณตนฺติ สงฺฆสฺส นินฺนํ สงฺฆสฺส โปณํ สงฺฆสฺส ปพฺภารํ หุตฺวา ฐิตํฯ อตฺตโน ปริณาเมตีติ ‘‘มยฺหํ เทถา’’ติอาทีนิ วทนฺโต อตฺตนิ นินฺนํ กโรติฯ สงฺเฆ ปริณตภาโว, ตํ ญตฺวา อตฺตโน ปริณามนํ, ปฏิลาโภติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ ปริณามนสิกฺขาปทํฯ

นิสฺสคฺคิยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ปาจิตฺติยนิทฺเทสวณฺณนา

[30] อิทานิ ปาจิตฺติยํ ทสฺเสตุํ ‘‘สมฺปชานมุสาวาเท’’ตฺยาทิ อารทฺธํฯ ตตฺถ สมฺปชานมุสาวาเทติ นิมิตฺตตฺเถ ภุมฺมวจนํ, ตสฺมา โย ภิกฺขุ สมฺปชานนฺโต มุสา วทติ, ตสฺส ตนฺนิมิตฺตํ ตํเหตุ ตปฺปจฺจยา ปาจิตฺติยํ อุทีริตนฺติ อตฺโถฯ ภิกฺขุญฺจ โอมสนฺตสฺสาติ ชาตินามโคตฺตกมฺมสิปฺปวยอาพาธลิงฺคกิเลสาปตฺติอกฺโกเสสุ ภูเตน วา อภูเตน วา เยน เกนจิ มุขสตฺตินา ภิกฺขุํ โอวิชฺฌนฺตสฺส ภิกฺขุโน ปาจิตฺติยํ อุทีริตนฺติ อตฺโถฯ เปสุญฺญหรเณปิ จาติ ภิกฺขุสฺส เปสุญฺญหรเณ, ชาติอาทีหิ อกฺโกสวตฺถูหิ ภิกฺขุํ อกฺโกสนฺตสฺส ภิกฺขุโน สุตฺวา ภิกฺขุโน ปิยกมฺยตาย วา เภทาธิปฺปาเยน วา โย อกฺกุทฺโธ, ตสฺส ภิกฺขุสฺส กาเยน วา วาจาย วา เปสุญฺญหรณวจเน ปาจิตฺติยํ อุทีริตนฺติ อตฺโถฯ

[31] สงฺคีติตฺตยมารุฬฺหํ ปิฏกตฺตยํ ธมฺมํ ภิกฺขุญฺจ ภิกฺขุนิญฺจ ฐเปตฺวา อญฺเญน ปุคฺคเลน สทฺธิํ เอกโต ปทํ ปทํ ภณนฺตสฺส ภิกฺขุโน ปทคณนาย ปาจิตฺติยํ อุทีริตนฺติ สมุทายตฺโถฯ