1. ปาราชิกนิทฺเทสวณฺณนา

[1] อิทานิ สพฺพสิกฺขานํ ปน มูลภูตตฺตา อธิสีลสิกฺขาว ปฐมํ วุตฺตา, ตตฺราปิ มหาสาวชฺชตฺตา, มูลจฺเฉชฺชวเสน ปวตฺตนโต จ สพฺพปฐมํ ปาราชิกํ ชานิตพฺพนฺติ ทสฺเสนฺโต ‘‘สํ นิมิตฺต’’นฺตฺยาทิมาหฯ ตตฺถ มคฺคตฺตเย สํ นิมิตฺตํ ปเวสนฺโต ภิกฺขุ จุโตติ อตฺโถฯ สํ นิมิตฺตนฺติ อตฺตโน องฺคชาตํ, สพฺพนฺติเมน ปริจฺเฉเทน เอกติลพีชมตฺตมฺปิ อตฺตโน องฺคชาตนฺติ วุตฺตํ โหติฯ ภิกฺขูติ อนิกฺขิตฺตสิกฺโขฯ มคฺคตฺตเยติ เอตฺถ มนุสฺสามนุสฺสติรจฺฉานคตานํ วเสน ติสฺโส อิตฺถิโย, ตโย อุภโตพฺยญฺชนกา, ตโย ปณฺฑกา, ตโย ปุริสาติ ปาราชิกวตฺถุภูตานํ นิมิตฺตานํ นิสฺสยา ทฺวาทส สตฺตา โหนฺติฯ เตสํ วจฺจปสฺสาวมุขมคฺควเสน ตโย มคฺคาฯ ตตฺถ มนุสฺสิตฺถิยา ตโย, อมนุสฺสิตฺถิยา ตโย, ติรจฺฉานคติตฺถิยา ตโยติ นว , ตถา มนุสฺสุภโตพฺยญฺชนกาทีนํฯ มนุสฺสปณฺฑกาทีนํ ปน วจฺจมุขมคฺควเสน ทฺเว ทฺเวติ ฉ, ตถา มนุสฺสปุริสาทีนนฺติ สพฺเพสํ วเสน ติํส มคฺคา โหนฺติฯ เต สพฺเพ ปริคฺคเหตฺวา อิธ ‘‘มคฺคตฺตเย’’ติ วุตฺตํ, ตสฺมิํ มคฺคตฺตเย, ทฺวาทสนฺนํ สตฺตานํ ตีสุ มคฺเคสุ ยตฺถ กตฺถจิ มคฺเคติ อตฺโถฯ จุโตติ สกฺกตฺตา วา พฺรหฺมตฺตา วา จุตสตฺโต วิย สาสนโต จุโต โหติ, ปาราชิโก โหตีติ อตฺโถฯ

อิทานิ ปเวสนํ นาม น เกวลํ อตฺตุปกฺกเมเนว โหติ, ปรูปกฺกเมนาปิ โหติ, ตตฺถาปิ เสวนจิตฺเต สติ ปาราชิโก โหตีติ ทสฺสนตฺถํ ‘‘ปเวสนา’’ตฺยาทิ วุตฺตํฯ ตสฺสตฺโถ – โย ภิกฺขุ ปเวสนฏฺฐิตอุทฺธรณปวิฏฺฐกฺขเณสุ อญฺญตรํ ขณํ เจปิ สาทิยํ สาทิยนฺโต สเจปิ ตสฺมิํ ขเณ เสวนจิตฺตํ อุปฏฺฐาเปนฺโต, จุโต ปาราชิโก โหติฯ โย ปน สพฺพโส อสาทิยนฺโต อาสีวิสมุขํ องฺคารกาสุํ ปวิฏฺฐํ วิย จ มญฺญติ, โส นิปฺปราโธ โหติฯ เอตฺถ ปน ฐิตํ นาม สุกฺกวิสฺสฏฺฐิสมยปฺปตฺตํฯ ปฐมปาราชิกํฯ

[2-7] อิทานิ ทุติยํ ทสฺเสตุํ ‘‘อทินฺนํ มานุสํ ภณฺฑ’’นฺตฺยาทิมาหฯ ตตฺถ โย ภิกฺขุ อทินฺนํ มานุสํ ครุกํ ภณฺฑํ ปญฺจวีสาวหาเรสุ เยน เกนจิ อวหาเรน อาทิยนฺโต จุโต ภเวติ สมฺพนฺโธฯ อทินฺนนฺติ ยํ กิญฺจิ ปรปริคฺคหิตํ สสฺสามิกํ ภณฺฑํ, ตํ เตหิ สามิเกหิ กาเยน วา วาจาย วา น ทินฺนนฺติ อทินฺนํ, อนิสฺสฏฺฐํ อปริจฺจตฺตํ รกฺขิตํ โคปิตํ มมายิตํ ปรปริคฺคหิตํฯ มนุสฺสสฺส อิทนฺติ มานุสํ, มนุสฺสสนฺตกํ, ‘‘ภณฺฑ’’นฺติมินา ตุลฺยาธิกรณํ ฯ เถยฺยาเยเกนาติ เถยฺยาย เอเกน, เอเกน อวหาเรนาติ อตฺโถฯ ลิงฺคเภทํ กตฺวา วุตฺตํฯ ‘‘เถยฺยา เกนจี’’ติ วา ปาโฐฯ

ตตฺถ เถโนติ โจโร, เถนสฺส ภาโว เถยฺยา, กรณตฺเถ เจตํ ปจฺจตฺตวจนํ, ตสฺมา เกนจิ เถยฺเยน อวหาเรนาติ อตฺโถฯ อาทิยนฺติ อาทิยนฺโต คณฺหนฺโตฯ ปญฺจวีสาวหาเรสูติ ปญฺจปญฺจเก สโมธาเนตฺวา ปญฺจวีสติ อวหาราฯ ตตฺถ ปญฺจปญฺจกานิ นาม นานาภณฺฑปญฺจกํ เอกภณฺฑปญฺจกํ สาหตฺถิกปญฺจกํ ปุพฺพปฺปโยคปญฺจกํ เถยฺยาวหารปญฺจกนฺติฯ

ตตฺถ สวิญฺญาณกาวิญฺญาณกมิสฺสกภณฺฑวเสน นานาภณฺฑปญฺจกํ, สวิญฺญาณกภณฺฑวเสน เอกภณฺฑปญฺจกํฯ ตตฺถ นานาภณฺฑวเสน ตาว เอวํ เวทิตพฺโพ – โย อารามํ อภิยุญฺชติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ สามิกสฺส วิมติํ อุปฺปาเทติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ สามิโก ‘‘น มยฺหํ ภวิสฺสตี’’ติ ธุรํ นิกฺขิปติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺสฯ อญฺญสฺส ภณฺฑํ หรนฺโต สีเส ภารํ เถยฺยจิตฺโต อามสติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ผนฺทาเปติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ ขนฺธํ โอโรเปติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺสฯ อุปนิกฺขิตฺตํ ภณฺฑํ ‘‘เทหิ เม ภณฺฑ’’นฺติ วุจฺจมาโน ‘‘นาหํ คณฺหามี’’ติ ภณติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ สามิกสฺส วิมติํ อุปฺปาเทติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ สามิโก ‘‘น มยฺหํ ทสฺสตี’’ติ ธุรํ นิกฺขิปติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺสฯ ‘‘สหภณฺฑหารกํ เนสฺสามี’’ติ ปฐมํ ปาทํ สงฺกาเมติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ ทุติยํ ปาทํ สงฺกาเมติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺสฯ ถลฏฺฐํ ภณฺฑํ เถยฺยจิตฺโต อามสติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ผนฺทาเปติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ ฐานา จาเวติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺสฯ อยเมตฺถ นานาภณฺฑวเสน โยชนาฯ เอกภณฺฑวเสน ปน สสฺสามิกํ ทาสํ วา ติรจฺฉานํ วา ยถาวุตฺเตน อภิโยคาทินา นเยน อาทิยติ วา หรติ วา อวหรติ วา อิริยาปถํ โกเปติ วา ฐานา จาเวติ วาติฯ อยเมตฺถ เอกภณฺฑวเสน โยชนาฯ

ปญฺจ อวหารา สาหตฺถิโก อาณตฺติโก นิสฺสคฺคิโย อตฺถสาธโก ธุรนิกฺเขโปติฯ ตตฺถ สาหตฺถิโก นาม ปรสฺส ภณฺฑํ สหตฺถา อวหรติฯ อาณตฺติโก นาม ‘‘อสุกสฺส ภณฺฑํ อวหรา’’ติ อญฺญํ อาณาเปติฯ นิสฺสคฺคิโย นาม อนฺโตสุงฺกฆาเต ฐิโต พหิสุงฺกฆาตํ ปาเตติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺสฯ อตฺถสาธโก นาม ‘‘อสุกํ ภณฺฑํ ยทา สกฺโกสิ, ตทา อวหรา’’ติ อาณาเปติฯ ตตฺถ สเจ ปโร อนนฺตรายิโก หุตฺวา ตํ อวหรติ, อาณาปโก อาณตฺติกฺขเณเยว ปาราชิโก โหติ, อวหารโก ปน อวหฏกาเล, อยํ อตฺถสาธโกฯ ธุรนิกฺเขโป ปน อุปนิกฺขิตฺตภณฺฑวเสน เวทิตพฺโพติ อิทํ สาหตฺถิกปญฺจกํฯ

อปเรปิ ปญฺจ อวหารา ปุพฺพปฺปโยโค สหปฺปโยโค สํวิธาวหาโร สงฺเกตกมฺมํ นิมิตฺตกมฺมนฺติฯ ตตฺถ อาณตฺติวเสน ปุพฺพปฺปโยโค เวทิตพฺโพ, ฐานาจาวนวเสน สหปฺปโยโคฯ สํวิธาวหาโร นาม สมฺพหุลา ภิกฺขู ‘‘อมุกํ นาม เคหํ คนฺตฺวา, ฉทนํ วา ภินฺทิตฺวา, สนฺธิํ วา ฉินฺทิตฺวา ภณฺฑํ หริสฺสามา’’ติ สํวิทหิตฺวา คจฺฉนฺติ, เตสุ เอโก ภณฺฑํ อวหรติ, ตสฺสุทฺธาเร สพฺเพสํ ปาราชิกํฯ สงฺเกตกมฺมํ นาม สญฺชานนกมฺมํ กาลปริจฺเฉทวเสน สญฺญากรณํฯ เอตฺถ จ ‘‘ปุเรภตฺตํ อวหรา’’ติ วุตฺเต อชฺช วา ปุเรภตฺตํ อวหรตุ, สฺเว วา อนาคเต สํวจฺฉเร วา, นตฺถิ วิสงฺเกโต, สงฺเกตการกสฺส อาณตฺติกฺขเณ, อิตรสฺส ฐานา จาวเนติ เอวํ อาปตฺติ อุภินฺนํ ปาราชิกสฺสฯ นิมิตฺตกมฺมํ นาม สญฺญุปฺปาทนตฺถํ กสฺสจิ นิมิตฺตสฺส กรณํ อกฺขินิขณนหตฺถาลงฺฆนปาณิปฺปหารองฺคุลิโผฏนคีวุนฺนามนอุกฺกาสนาทินา อเนกปฺปการํฯ อวหารโก อาณาปเกน ยํ นิมิตฺตสญฺญํ กตฺวา วุตฺตํ, ตํ ‘‘เอต’’นฺติ มญฺญมาโน ตเมว อวหรติ, อุภินฺนํ ปาราชิกํฯ ยํ ‘‘อวหรา’’ติ วุตฺตํ, ตํ ‘‘เอต’’นฺติ มญฺญมาโน อญฺญํ ตสฺมิํเยว ฐาเน ฐปิตํ อวหรติ, มูลฏฺฐสฺส อนาปตฺติฯ อิทํ ปุพฺพปฺปโยคปญฺจกํฯ

อปเรปิ ปญฺจ อวหารา เถยฺยาวหาโร ปสยฺหาวหาโร ปริกปฺปาวหาโร ปฏิจฺฉนฺนาวหาโร กุสาวหาโรติฯ ตตฺถ โย กูฏมานกูฏกหาปณาทีหิ วญฺเจตฺวา คณฺหาติ, ตสฺเสวํ คณฺหโต อวหาโร เถยฺยาวหาโรฯ โย สนฺตชฺเชตฺวา สยํ ทสฺเสตฺวา เตสํ สนฺตกํ คณฺหาติ, โย วา อตฺตโน ปตฺตพลิโต จ อธิกํ พลกฺกาเรน คณฺหาติ ราชราชมหามตฺตาทโย วิย, ตสฺเสวํ คณฺหโต อวหาโร ปสยฺหาวหาโรฯ ปริกปฺเปตฺวา คณฺหโต ปนาวหาโร ปริกปฺปาวหาโรฯ โส ทุวิโธ ภณฺโฑกาสปริกปฺปวเสนฯ ตตฺร โย ‘‘สาฏโก เจ, คณฺหิสฺสามิ, สุตฺตํ เจ, น คณฺหิสฺสามี’’ติ ปริกปฺเปตฺวา อนฺธกาเร ปสิพฺพกํ คณฺหาติ, ตตฺร สาฏโก เจ, อุทฺธาเรเยว ปาราชิกํ, สุตฺตํ เจ โหติ, รกฺขติฯ อยํ ภณฺฑปริกปฺโป นามฯ โย ฐานํ ปริกปฺเปตฺวา ภณฺฑํ คณฺหาติ, ตสฺส ตํ ปริกปฺปิตปริจฺเฉทํ อติกฺกนฺตมตฺเต ปาราชิกํฯ อยํ โอกาสปริกปฺโป นามฯ เอวมิเมสํ ทฺวินฺนํ ปริกปฺปานํ วเสน ปริกปฺเปตฺวา คณฺหโต อวหาโร ปริกปฺปาวหาโรฯ ปฏิจฺฉาเทตฺวา ปรสฺส ภณฺฑํ คณฺหโต อวหาโร ปฏิจฺฉนฺนาวหาโร นามฯ กุสํ สงฺกาเมตฺวา อวหรณํ กุสาวหาโรฯ โย กุสํ ปาเตตฺวา จีวเร ภาชิยมาเน อตฺตโน โกฏฺฐาสสฺส สมีเป ฐิตํ อปฺปคฺฆตรํ วา มหคฺฆตรํ วา สมสมํ วา ปรสฺส โกฏฺฐาสํ ทิสฺวา สเจ ปฐมตรํ ปรโกฏฺฐาสโต กุสทณฺฑกํ อุทฺธรติ, อตฺตโน โกฏฺฐาเส ปาเตตุกามตาย อุทฺธาเร รกฺขติ, ปาตเนปิ รกฺขติ, อตฺตโน โกฏฺฐาสโต ปน กุสทณฺฑํ อุทฺธรติ, อุทฺธาเร รกฺขติ, ตํ อุทฺธริตฺวา ปรโกฏฺฐาเส ปาเตนฺตสฺส หตฺถโต มุตฺตมตฺเต ปาราชิกํฯ อยํ กุสาวหาโร นามาติ อิเมสุ ปญฺจวีสาวหาเรสุ เยน เกนจิ อวหาเรน คณฺหนฺโต ปาราชิโก ภเวติ อตฺโถฯ

ครุกนฺติ ปญฺจมาสกํฯ วีสติมาสโก หิ กหาปโณ, กหาปณสฺส จตุตฺโถ ภาโค ปาโท นาม, ตสฺมา ปญฺจมาสกํ วา ปาทํ วา ครุกนฺติ เวทิตพฺพํฯ ตตฺถ ‘‘จตฺตาโร วีหโย คุญฺชา, ทฺเว คุญฺชา มาสโก ภเว’’ติ วจนโต วีหิวเสน จตฺตาลีส วีหโย ทส คุญฺชา ปญฺจมาสโกติ เวทิตพฺโพฯ ยํ ปน สามเณรสิกฺขายํ ‘‘วีสติวีหี’’ติ วุตฺตํ, ตํ เนว ปาฬิยํ, น อฏฺฐกถายํ อตฺถิ, วีมํสิตพฺพเมตํฯ ทุติยปาราชิกํฯ

[8] อิทานิ ตติยํ ทสฺเสตุํ ‘‘มนุสฺสปาณํ ปาโณ’’ตฺยาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ โย ภิกฺขุ ‘‘มนุสฺสปาโณ’’ อิติ ชานนฺโต วธกจิตฺเตน มนุสฺสปาณํ ชีวิตา วิโยเชติ, โส ภิกฺขุ สาสนา ปาราชิโก โหตีติ สมุทายตฺโถฯ

มนุสฺสปาณนฺติ มาตุกุจฺฉิสฺมิํ ปฏิสนฺธิจิตฺเตน สหุปฺปนฺนํ อติปริตฺตํ กลลรูปํ อาทิํ กตฺวา ปกติยา วีสวสฺสสตายุกสฺส สตฺตสฺส ยาว มรณกาลา เอตฺถนฺตเร อนุปุพฺเพน วุทฺธิปฺปตฺโต อตฺตภาโว, เอโส มนุสฺสปาโณ นาม, เอวรูปํ มนุสฺสปาณนฺติ อตฺโถฯ ปาโณติ ชานนฺติ ‘‘ปาโณ’’ อิติ ชานนฺโต ‘‘ตํ ชีวิตา โวโรเปมี’’ติ ชานนฺโตฯ วธกเจตสาติ วธกจิตฺเตน, อิตฺถมฺภูเต กรณวจนํ, วธกจิตฺโต หุตฺวา มรณาธิปฺปาโย หุตฺวาติ วุตฺตํ โหติฯ ชีวิตาติ ชีวิตินฺทฺริยโตฯ โยติ อนิยมวจนํฯ โสติ เอเตน นิยมนํ เวทิตพฺพํฯ วิโยเชตีติ วุตฺตปฺปการํ มนุสฺสวิคฺคหํ กลลกาเลปิ ตาปนมทฺทเนหิ วา เภสชฺชสมฺปทาเนน วา ตโต วา อุทฺธมฺปิ ตทนุรูเปน อุปกฺกเมน ชีวิตา วิโยเชตีติ อตฺโถฯ สาสนาติ ปราปุพฺพชิธาตุปฺปโยเค นิสฺสกฺกวจนํ, เตน สตฺถุสาสนโตติ อตฺโถฯ ปราชิโตติ ปราชยมาปนฺโนฯ โหตีติ ปาฐเสโสฯ ตติยปาราชิกํฯ

[9] อิทานิ จตุตฺถํ ทสฺเสตุํ ‘‘ฌานาทิเภท’’นฺตฺยาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ โย ภิกฺขุ อญฺญาปเทสญฺจ อธิมานญฺจ วชฺเชตฺวา หทเย อสนฺตํ ฌานาทิเภทํ ธมฺมํ มนุสฺสชาติกสฺส สตฺตสฺส วเทยฺย, ตสฺมิํ ขเณ ญาเต โส ตโต สาสนา ปาราชิโก เอว โหตีติ อตฺโถฯ

ฌานาทิเภทนฺติ ‘‘ฌานํ วิโมกฺโข สมาธิ สมาปตฺติ ญาณทสฺสนํ มคฺคภาวนา ผลสจฺฉิกิริยา กิเลสปฺปหานํ วินีวรณตา จิตฺตสฺส สุญฺญาคาเร อภิรตี’’ติ (ปารา. 198) เอวํ วุตฺตํ ฌานาทิเภทํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํฯ หทเยติ จิตฺเตฯ อสนฺตนฺติ อสํวิชฺชมานํฯ อญฺญาปเทสนฺติ ‘‘โย เต วิหาเร วสิ, โส ภิกฺขุ ปฐมสฺส ฌานสฺส ลาภี’’ติอาทินา นเยน อญฺญาปเทสํ วชฺเชตฺวาติ อตฺโถฯ วินาติ วชฺชนตฺเถ นิปาโต, ตสฺส วชฺเชตฺวาติ อตฺโถฯ อธิมานนฺติ ‘‘อธิคตา มยา’’ติ เอวํ อุปฺปนฺนํ มานนฺติ อตฺโถฯ อธิคโต มาโนติ วิคฺคโห, ตํ อธิมานํ วชฺเชตฺวาติ อตฺโถฯ มนุสฺสชาติสฺสาติ มนุสฺสชาติกสฺส, น เทวพฺรหฺมาทีสุ อญฺญตรสฺสาติ อตฺโถฯ วเทยฺยาติ อาโรเจยฺยฯ ญาตกฺขเณติ ญาเต ขเณติ เฉโท, ตสฺมิํ เตนาโรจิตกฺขเณ มนุสฺสชาติเกน ญาเตติ อตฺโถฯ เตนาติ นิสฺสกฺเก กรณวจนํ, ตโต สาสนโต ปาราชิโกติ อตฺโถฯ จตุตฺถปาราชิกํฯ

ปาราชิกนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ครุกาปตฺตินิทฺเทสวณฺณนา

[10] อิทานิ สงฺฆาทิเสสํ ปกาเสตุํ ‘‘โมเจตุกามจิตฺเตนา’’ติอาทิมารทฺธํฯ ตตฺถ โมเจตุํ กาเมตีติ โมเจตุกามํ, โมเจตุกามญฺจ ตํ จิตฺตญฺจาติ โมเจตุกามจิตฺตํ , เตน, โมจนสฺสาทจิตฺเตนาติ อตฺโถฯ เอกาทสนฺนญฺหิ ราคานํ เอเกน โมจนสฺสาเทน อาปตฺติ โหตีติ วุตฺตํ โหติฯ

ตตฺริเม เอกาทส อสฺสาทา โมจนสฺสาโท มุจฺจนสฺสาโท มุตฺตสฺสาโท เมถุนสฺสาโท ผสฺสสฺสาโท กณฺฑูวนสฺสาโท ทสฺสนสฺสาโท นิสชฺชสฺสาโท วาจสฺสาโท เคหสิตเปมํ วนภงฺคิยนฺติฯ ตตฺถ โมจนสฺสาทเจตนาย เจเตนฺโต เจว อสฺสาเทนฺโต จ อุปกฺกมติ, มุจฺจติ, สงฺฆาทิเสโส , น มุจฺจติ เจ, ถุลฺลจฺจยํฯ สเจ ปน สยนกาเล ราคปริยุฏฺฐิโต หุตฺวา อูรุนา วา มุฏฺฐินา วา องฺคชาตํ คาฬฺหํ ปีเฬตฺวา โมจนตฺถาย สอุสฺสาโห สุปติ, สุปนฺตสฺส จสฺส อสุจิ มุจฺจติ, สงฺฆาทิเสโสฯ มุจฺจนสฺสาเท อตฺตโน ธมฺมตาย มุจฺจมานํ อสฺสาเทติ, น อุปกฺกมติ, มุจฺจติ, อนาปตฺติฯ มุตฺตสฺสาเท อตฺตโน ธมฺมตาย มุตฺเต ฐานา จุเต อสุจิมฺหิ ปจฺฉา อสฺสาเทนฺตสฺส วินา อุปกฺกเมน มุจฺจติ, อนาปตฺติฯ เมถุนสฺสาเท เมถุนราเคน มาตุคามํ คณฺหาติ, เตน อสุจิ มุจฺจติ, อนาปตฺติ, ทุกฺกฏํ ปน อาปชฺชติฯ ผสฺสสฺสาโท ทุวิโธ อชฺฌตฺติโก พาหิโร จาติฯ ตตฺถ อตฺตโน นิมิตฺตํ ‘‘ถทฺธํ, มุทุกนฺติ ชานิสฺสามี’’ติ วา โลลภาเวน วา กีฬาปยโต อสุจิ มุจฺจติ, อนาปตฺติฯ พาหิรผสฺสสฺสาเท ปน กายสํสคฺคราเคน อิตฺถิํ ผุสโต, อาลิงฺคโต จ อสุจิ มุจฺจติ, อนาปตฺติ, กายสํสคฺคสงฺฆาทิเสสํ ปน อาปชฺชติฯ

กณฺฑูวนสฺสาเท ททฺทุกจฺฉุปิฬกปาณกาทีนํ อญฺญตเรน ขชฺชมานํ นิมิตฺตํ กณฺฑูวนสฺสาเทน กณฺฑูวโต อสุจิ มุจฺจติ, อนาปตฺติฯ ทสฺสนสฺสาเท อิตฺถิยา อโนกาสํ อุปนิชฺฌายโต อสุจิ มุจฺจติ, อนาปตฺติ, ทุกฺกฏํ ปน โหติฯ