อลชฺชิญฺญาณตาปตฺติํ , กายวาจาหิ ฉาทเย;

ลิงฺเค สงฺเฆ คเณกสฺมิํ, จตุธาปตฺติวุฏฺฐิติฯ

[377]

ปริกโถภาสวิญฺญตฺติ, น ลพฺภา ปจฺจยทฺวเย;

วิญฺญตฺติเยว ตติเย, เสเส สพฺพมฺปิ ลพฺภติฯ

[378]

น รูหตจฺจเย ทานํ, ปญฺจนฺนํ สหธมฺมินํ;

สงฺฆสฺเสว จ ตํ โหติ, คิหีนํ ปน รูหติฯ

[379]

ภิกฺขุ วา สามเณโร วา, กาลํ กยิราถูปสฺสเย;

ภิกฺขุสงฺโฆว ทายชฺโช, ตตฺถ เสเสปฺยยํนโยฯ

[380]

ปุริมสฺเสวิมํ ทินฺนํ, เทหิ เนตฺวาสุกสฺสติ;

ปจฺฉิมสฺเสว ทมฺมีติ, ทินฺนํ ญตฺวา อิมํ วิธิํ;

คณฺเห วิสฺสาสคาหํ วาธิฏฺเฐ มตกจีวรํฯ

[381]

โลหภณฺเฑ ปหรณิํ, ทารุภณฺเฑ จ ทารุชํ;

ปตฺตํ ปาทุกปลฺลงฺกํ, อาสนฺทิํ มตฺติกามเย;

ฐเปตฺวา กปฺปติ สพฺพํ, กตกํ กุมฺภการิกนฺติฯ

42. เทสนานิทฺเทโส

เทสนาติ –

[382]

จาโค โย ภิกฺขุภาวสฺส, สา ปาราชิกเทสนา;

ยถาวุตฺเตน วุฏฺฐานํ, ครุกาปตฺติเทสนาฯ

[383]

อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา, ปคฺคณฺหิตฺวาน อญฺชลิํ;

ถุลฺลจฺจยาทิํ เทเสยฺย, เอวเมกสฺส สนฺติเกฯ

[384] ‘‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ ถุลฺลจฺจยาปตฺติํ อาปชฺชิํ, ตํ ตุมฺหมูเล ปฏิเทเสมี’’ติ วตฺวา เตน ‘‘ปสฺสสิ, อาวุโส, ตํ อาปตฺติ’’นฺติ วุตฺเต ‘‘อาม, ภนฺเต, ปสฺสามี’’ติ วตฺวา ปุน เตน ‘‘อายติํ, อาวุโส, สํวเรยฺยาสี’’ติ วุตฺเต ‘‘สาธุ สุฏฺฐุ, ภนฺเต, สํวริสฺสามี’’ติ วตฺตพฺพํฯ ‘‘อหํ, ภนฺเต, ทฺเว ถุลฺลจฺจยาปตฺติโย อาปชฺชิํ, อหํ ภนฺเต สมฺพหุลา ถุลฺลจฺจยาปตฺติโย อาปชฺชิํ, ตา ตุมฺหมูเล ปฏิเทเสมี’’ติ วตฺตพฺพํฯ

นิสฺสคฺคิเยสุ ปน ‘‘อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ ทสาหาติกฺกนฺตํ นิสฺสคฺคิยํ, อิมาหํ อายสฺมโต นิสฺสชฺชามี’’ติฯ ‘‘อิมานิ เม, ภนฺเต, จีวรานิ…เป.… เอตํ เม, ภนฺเต, จีวรํ…เป.… เอตานิ เม, ภนฺเต, จีวรานิ ทสาหาติกฺกนฺตานิ นิสฺสคฺคิยานิ, เอตานาหํ อายสฺมโต นิสฺสชฺชามี’’ติฯ

[385]

นิสฺสชฺชิตฺวาน เทเสยฺย, อาปตฺติํ เตน ภิกฺขุนา;

ปฏิคฺคเหตฺวา อาปตฺติํ, เทยฺยํ นิสฺสฏฺฐจีวรํฯ

‘‘อิมํ, อิมานิ, เอตํ, เอตานิ จีวรานิ อายสฺมโต ทมฺมี’’ติฯ

[386] (ก) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ รตฺติวิปฺปวุตฺถํ อญฺญตฺร ภิกฺขุสมฺมุติยา นิสฺสคฺคิยํฯ

(ข) อิทํ เม, ภนฺเต, อกาลจีวรํ มาสาติกฺกนฺตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ค) อิทํ เม, ภนฺเต, ปุราณจีวรํ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา โธวาปิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ฆ) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา หตฺถโต ปฏิคฺคหิตํ อญฺญตฺร ปาริวตฺตกา นิสฺสคฺคิยํฯ

(ง) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ อญฺญาตกํ คหปติกํ อญฺญตฺร สมยา วิญฺญาปิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(จ) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ อญฺญาตกํ คหปติกํ ตตุตฺตริ วิญฺญาปิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ฉ) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ ปุพฺเพ อปฺปวาริโต อญฺญาตกํ คหปติกํ อุปสงฺกมิตฺวา วิกปฺปํ อาปนฺนํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ช) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ ปุพฺเพ อปฺปวาริโต อญฺญาตเก คหปติเก อุปสงฺกมิตฺวา วิกปฺปํ อาปนฺนํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ฌ) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ อติเรกติกฺขตฺตุํ โจทนาย อติเรกฉกฺขตฺตุํ ฐาเนน อภินิปฺผาทิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ญ) อิทํ เม, ภนฺเต, โกสิยมิสฺสกํ สนฺถตํ การาปิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ฏ) อิทํ เม, ภนฺเต, สุทฺธกาฬกานํ เอฬกโลมานํ สนฺถตํ การาปิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ฐ) อิทํ เม, ภนฺเต, สนฺถตํ อนาทิยิตฺวา ตุลํ โอทาตานํ ตุลํ โคจริยานํ การาปิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ฑ) อิทํ เม, ภนฺเต, สนฺถตํ อูนกฉพฺพสฺสานิ การาปิตํ อญฺญตฺร ภิกฺขุสมฺมุติยา นิสฺสคฺคิยํฯ

(ฒ) อิทํ เม, ภนฺเต, นิสีทนสนฺถตํ อนาทิยิตฺวา ปุราณสนฺถตสฺส สามนฺตา สุคตวิทตฺถิํ การาปิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ณ) อิมานิ เม, ภนฺเต, เอฬกโลมานิ ติโยชนปรมํ อติกฺกามิตานิ นิสฺสคฺคิยานิฯ

(ต) อิมานิ เม, ภนฺเต, เอฬกโลมานิ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา โธวาปิตานิ นิสฺสคฺคิยานิฯ

(ถ) อหํ, ภนฺเต, รูปิยํ ปฏิคฺคเหสิํ, อิทํ เม, ภนฺเต, นิสฺสคฺคิยํ, อิมาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามิฯ

(ท) อหํ , ภนฺเต, นานปฺปการกํ รูปิยสํโวหารํ สมาปชฺชิํ, อิทํ เม, ภนฺเต, นิสฺสคฺคิยํ, อิมาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามีติฯ

[387]

นิสฺสชฺชิตฺวาน อาปตฺติํ, เทเสยฺยาถ คิหิํ วเท;

‘‘ชานาหิม’’นฺติ อิมินา, โส วเทยฺยาหรามิ กิํฯ

[388]

อวตฺวามนฺติ เตลาทิํ, วเท ภิกฺขูน กปฺปิยํ;

ยํ อาหรติ โส เตน, ปริวตฺเตตฺวาน กปฺปิยํฯ

[389]

ลพฺภํ ฐเปตฺวา ทฺเวเปเต, เสเสหิ ปริภุญฺชิตุํ;

ตโต อญฺเญน ลทฺโธปิ, ภาโค เตสํ น กปฺปติฯ

[390]

รุกฺขจฺฉายาปฺยนฺตมโส, ตนฺนิพฺพตฺตา น กปฺปติ;

นิสฺสฏฺฐํ ปฏิลทฺธมฺปิ, อาทิโต สนฺถตตฺตยํฯ

[391]

โน เจ ลเภถ เอวํ โส, อิมํ ฉฑฺเฑหิ สํสิโย;

เอวมฺปิ ภิกฺขุ ฉฑฺเฑยฺย, โน เจ ลเภถ สมฺมโตฯ

[392]

เอตานิ ทุติโย ปตฺโต, สงฺเฆ เสสานิ ลพฺภเร;

สงฺเฆกสฺมิํ คเณ วตฺตุํ, ลพฺภํ ภาสนฺตเรนปิฯ

[393] (ก) อหํ, ภนฺเต, นานปฺปการกํ กยวิกฺกยํ สมาปชฺชิํ, อิทํ เม, ภนฺเต, นิสฺสคฺคิยํฯ

(ข) อยํ เม, ภนฺเต, ปตฺโต ทสาหาติกฺกนฺโต นิสฺสคฺคิโยฯ

(ค) อยํ เม, ภนฺเต, ปตฺโต อูนปญฺจพนฺธเนน ปตฺเตน เจตาปิโต นิสฺสคฺคิโย, อิมาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามีติฯ

[394]

นิสฺสชฺชิตฺวาน เทเสยฺย, อาปตฺติํ ปตฺตคาหกํ;

สมฺมนฺนิตฺวาน สงฺฆสฺส, ปตฺตนฺตํ ตสฺส ทาปเยฯ

[395] (ก) อิทํ เม, ภนฺเต, เภสชฺชํ สตฺตาหาติกฺกนฺตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ข) อิทํ เม, ภนฺเต, วสฺสิกสาฏิกจีวรํ อติเรกมาเส เสเส คิมฺหาเน ปริยิฏฺฐํ, อติเรกฑฺฒมาเส เสเส คิมฺหาเน กตฺวา ปริทหิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ค) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ ภิกฺขุสฺส สามํ ทตฺวา อจฺฉินฺนํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ฆ) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ สามํ สุตฺตํ วิญฺญาเปตฺวา ตนฺตวาเยหิ วายาปิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ง) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ ปุพฺเพ อปฺปวาริโต อญฺญาตกสฺส คหปติกสฺส ตนฺตวาเย อุปสงฺกมิตฺวา วิกปฺปํ อาปนฺนํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(จ) อิทํ เม, ภนฺเต, อจฺเจกจีวรํ จีวรกาลสมยํ อติกฺกามิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ

(ฉ) อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ อติเรกฉารตฺตํ วิปฺปวุตฺถํ อญฺญตฺร ภิกฺขุสมฺมุติยา นิสฺสคฺคิยํฯ

(ช) อิทํ เม, ภนฺเต, ชานํ สงฺฆิกํ ลาภํ ปริณตํ อตฺตโน ปริณามิตํ นิสฺสคฺคิยํ, อิมาหํ อายสฺมโต นิสฺสชฺชามีติฯ

[396] เสสํ สพฺพํ ยถาโยคํ, อาทิมฺหิ วิย โยชเยฯ

[397] (ก) อหํ , ภนฺเต, เอกํ ปาจิตฺติยาปตฺติํ อาปชฺชิํฯ ทฺเว สมฺพหุลา ปาจิตฺติยาปตฺติโย อาปชฺชิํฯ

(ข) คารยฺหํ, ภนฺเต, ธมฺมํ อาปชฺชิํ อสปฺปายํ ปาฏิเทสนียํ, ตํ ปฏิเทเสมีติฯ เตน ‘‘ปสฺสสิ, อาวุโส, ตํ ธมฺม’’นฺติ วตฺตพฺพํฯ

(ค) อหํ, ภนฺเต, เอกํ ทุกฺกฏาปตฺติํ อาปชฺชิํฯ ทฺเว สมฺพหุลา ทุกฺกฏาปตฺติโย อาปชฺชิํฯ

(ฆ) อหํ, ภนฺเต, เอกํ ทุพฺภาสิตาปตฺติํ อาปชฺชิํฯ ทฺเว สมฺพหุลา ทุพฺภาสิตาปตฺติโย อาปชฺชิํฯ ตา ตุมฺหมูเล ปฏิเทเสมีติฯ

(ง) ‘‘อหํ, ภนฺเต, ทฺเว นานาวตฺถุกา ถุลฺลจฺจยาปตฺติโย อาปชฺชิํฯ สมฺพหุลา นานาวตฺถุกา ถุลฺลจฺจยาปตฺติโย อาปชฺชิํ, ตา ตุมฺหมูเล ปฏิเทเสมี’’ติ วตฺวา เตน ‘‘ปสฺสสิ, อาวุโส, ตา อาปตฺติโย’’ติ วุตฺเต ‘‘อาม, ภนฺเต, ปสฺสามี’’ติ วตฺวา ปุน เตน ‘‘อายติํ, อาวุโส, สํวเรยฺยาสี’’ติ วุตฺเต ‘‘สาธุ สุฏฺฐุ, ภนฺเต, สํวริสฺสามี’’ติ วตฺตพฺพํฯ

[398]

อเทสนาคามินิยํ, อนาปตฺติญฺจ เทสิตํ;

นานา สํวาสนิสฺสีมฏฺฐิตานํ จตุปญฺจหิ;

มนสา ปกตตฺตานํ, นาเนกาติ น เทสเยติฯ

43. ฉนฺททานนิทฺเทโส

ฉนฺททานาทีติ –

[399]

เภริํ ฆณฺฏิํ ปตาเฬตฺวา, กมฺมปฺปตฺเต สมาคเต;

สงฺเฆ หเรยฺย ฉนฺทํ วา, ปาริสุทฺธิํ ปวารณํฯ

[400]