เมนู

36. เภสชฺชนิทฺเทสวณฺณนา

[274-5] ชนสฺส เภสชฺชํ กาตุํ ทาตุํ วตฺตุญฺจ น ลพฺภตีติ สมฺพนฺธิยํฯ ลพฺภตีติ เอตฺถ ‘‘ภิกฺขุนา’’ติ กตฺตา ‘‘เภสชฺช’’นฺติ วุตฺตกมฺมํฯ นนุ จ กาตุนฺติ ภาวสาธนตฺตา ตสฺส อวุตฺตกมฺเมนาปิ ภวิตพฺพํ ภาเว วิหิตกิตกปฺปจฺจยานํ ปโยเค กมฺมการกสฺสาปิ อิจฺฉิตพฺพตฺตาติ? สจฺจํ, ตถาปิ ปธานภูตกมฺมสตฺติยา อภิธาเน สติ อปฺปธานกิตกกิริยาภิสมฺพนฺเธน คุณีภูตา กมฺมสตฺติ อภิหิตา วิย วิญฺญายติฯ ตถา จ วุตฺตํ อมฺเหหิ โยควินิจฺฉเย ‘‘ปธานานุยายิตาย ชนโวหาราย ปธานสตฺยาภิธาเน คุณสตฺติ อภิหิตา วิย ปกาสตี’’ติฯ ชนสฺสาติ อาคตาคตชนสฺสฯ สหธมฺมีนญฺจ ปิตูนญฺจ ตทุปฏฺฐากภิกฺขุนิสฺสิตภณฺฑูนญฺจ เวยฺยาวจฺจกรสฺส จ ภิกฺขาจริยวิญฺญตฺติสเกหิ เภสชฺชกรณํ ลพฺภนฺติ สมฺพนฺโธ ฯ ตตฺถ สหธมฺมินนฺติ สห จริตพฺโพ ธมฺโม สีลสทฺธาปญฺญาสงฺขาโต สหธมฺโม, โส เอเตสมตฺถีติ สหธมฺมิโน, ภิกฺขุ ภิกฺขุนี สิกฺขมานา สามเณโร สามเณรีติ ปญฺจ, เตสํฯ ปิตา จ มาตา จ ปิตโร เอกเสสนเยน, อุภินฺนํ สามญฺญนิทฺเทโส วา, เตสํฯ ภิกฺขุนิสฺสิโต นาม โย วิหาเร สพฺพกมฺมานิ กโรนฺโต ภิกฺขุํ นิสฺสาย วสติฯ ภณฺฑุ นาม โย ปพฺพชฺชาเปกฺโข ยาว ปตฺตจีวรํ ปฏิยาทิยติ, ตาว วิหาเร วสติ, โส ปณฺฑุปลาโสฯ เวยฺยาวจฺจกรสฺสาติ อตฺตโน อุปฏฺฐากสฺสฯ เอเตสุ ปน มาตาปิตโร สเจ รชฺเชปิ ฐิตา ปจฺจาสีสนฺติ, อกาตุํ น วฏฺฏติฯ มาตรํ อนามสนฺเตน สพฺพํ ปริกมฺมํ กาตพฺพํฯ ปิตา ปน สหตฺเถน นหาปนสมฺพาหนาทีนิ กตฺวา อุปฏฺฐาตพฺโพฯ

[276] ปิตา จ มาตา จ ภาตา จ ภคินี จาติ ทฺวนฺโท ปิตา…เป.… ภคินิโยฯ มหนฺโต จ จูโฬ จ, มหาจูฬา จ เต ปิตา…เป.… ภคินิโย จาติ กมฺมธารโยฯ ตา อาทิ เยสนฺเตติ อญฺญปทตฺโถฯ มหาจูฬ-สทฺทา ปิตาทิ-สทฺเทหิ ปจฺเจกํ โยเชตพฺพา ‘‘มหาปิตุโน จูฬปิตุโน’’ติอาทินาฯ อาทิ-สทฺเทน ปเนตฺถ ปิตุจฺฉา มาตุโล, เตสํ ทสนฺนมฺปิ ยาว สตฺตมา กุลปริวฏฺฏา ปุตฺตปรมฺปรญฺจ สงฺคณฺหาติฯ เตสํ สเก เภสชฺชกรณํ ลพฺภนฺติ โยชนาฯ เตสํ มหาปิตาทีนํ สนฺตเก สติ เตน เภสชฺชกรณํ ลพฺภตีติ อตฺโถฯ นาติ นตฺถิ เจฯ อตฺตนิเยติ ภิกฺขุโน อตฺตโน สนฺตเก สตีติ อตฺโถฯ ทาตพฺพํ ตาวกาลิกนฺติ ตาวกาลิกํ กตฺวา ทาตพฺพนฺติ อตฺโถฯ เต ปน สเจ ปฏิเทนฺติ, คเหตพฺพํ, โน เจ เทนฺติ, น โจเทตพฺพาฯ ยาว ตสฺส ทานํ, ตาว กาโล อสฺสาติ ตาวกาลิกํฯ ณิโก สมาสนฺเตฯ