อุปนิสินฺนกถายเมว หิ มนุสฺเสสุ กถาเปนฺเตสุ มหาเถโร อาปุจฺฉิตพฺโพ’’ติ อฏฺฐกถายํ (จุฬว. อฏฺฐ. 362) วุตฺตํฯ

[163] วุฑฺเฒน เอกวิหารเก วสนฺโต จาติ สมฺพนฺโธฯ วุฑฺเฒนาติ วุฑฺเฒน สทฺธิํฯ เอกวิหารเกติ สวนูปจาเร ขุทฺทกวิหาเร, น มหาวิหาเรฯ กุจฺฉิตตฺเถ หิ กปฺปจฺจโยฯ น สชฺฌาเยยฺยาติ สชฺฌายนํ น กเรยฺยฯ

[164] ‘‘ธมฺมํ น ภาสเย’’ติอาทีสุ อนาปุจฺฉาติ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ น จ วิชฺฌเปติ น จ นิพฺพาเยยฺยฯ วาตปานญฺจ อาโลกสนฺธิผลกํ กวาฏญฺจ ทฺวารผลกํ วาตปานกวาฏํ วา น วิวเรยฺย น ถเกยฺย จาติ น-กาโร สพฺพตฺถ โยเชตพฺโพฯ

[165] เอกจงฺกเม วุฑฺเฒน จงฺกมนฺโตปิ เยน วุฑฺโฒ, เตน ปริวตฺตเยติ โยชนาฯ เยน เตนาติ ภุมฺมตฺเถ กรณวจนํ, ยตฺถ วุฑฺโฒ, ตตฺถาติ อตฺโถ, วุฑฺฒํ โอหาย อญฺญโต น คนฺตพฺพนฺติ อธิปฺปาโยฯ โสติ นวโกฯ เอนนฺติ วุฑฺฒํฯ สพฺพตฺถ ทุกฺกฏํฯ อยญฺหิ ขนฺธกธมฺมตา ยตฺถ น-กาเรน ปฏิเสโธ, ตตฺถ ทุกฺกฏนฺติฯ

อาปุจฺฉกรณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

18. นคฺคนิทฺเทสวณฺณนา

[166] ‘‘วเช’’ติอาทีสุ น-สทฺโท สมฺพนฺธิตพฺโพฯ ตตฺถ ปน ยถานุรูปโภชนาทิกํ กมฺมวจนํ อชฺฌาหริตฺวา ‘‘โภชนํ น ภุญฺเช’’ติอาทินา อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

[167] น กเรติ หตฺถกมฺมาทิกํ ปริกมฺมํ สยมฺปิ น กเรยฺยาติ อตฺโถฯ ปฏิจฺฉาทีสูติ นิทฺธารเณ ภุมฺมํ, ชนฺตาฆรุทกวตฺถปฺปฏิจฺฉาทีนํ มชฺเฌติ อตฺโถฯ ปริกมฺเม ทุเว กปฺปิยาติ สมฺพนฺโธฯ ปริกมฺเมติ ชนฺตาฆเร อุทเกปิ อุปชฺฌายาทีนํ กตฺตพฺพปริกมฺมวิสเย, น อภิวาทนาทีสุฯ ทุเวติ ชนฺตาฆรอุทกปฺปฏิจฺฉาทโยฯ ฉาเทนฺติ เอตายาติ ฉาทิ, วตฺถสฺส ฉาทิ วตฺถจฺฉาทิฯ สพฺพตฺถาติ สพฺพกมฺเมสูติฯ

นคฺคนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

19. นฺหานกปฺปนิทฺเทสวณฺณนา

[168] กปฺปนํ กปฺปิยตา กปฺโป, นฺหาเน กปฺโป นฺหานกปฺโปฯ นวโก เถรานํ ปุรโต อุปริ วา น จ นฺหาเยยฺยาติ สมฺพนฺโธฯ น จาติ นเยวฯ ปุรโตติ อภิมุเขฯ อุปรีติ นทิยา อุปริฯ

[169-171] กุฏฺฏตฺถมฺภตรุฏฺฏาเน กายํ น ฆํสเยติ สมฺพนฺโธฯ ตตฺถ กุฏฺฏํ นาม อิฏฺฐกทารุสิลาภิตฺติฯ ถมฺโภ นาม นหานติตฺเถ นิขนิตฺวา ฐปิโตฯ ตรูติ รุกฺโขฯ อฏฺฏานํ นาม ตจฺเฉตฺวา อฏฺฐปทากาเรน ราชิโย ฉินฺทิตฺวา นหานติตฺเถ นิขาตผลกํฯ คนฺธพฺพหตฺเถน วา…เป.… มลฺลเกน วา กายํ สรีเรน วา อญฺญมญฺญํ น ฆํสเยติ สมฺพนฺโธฯ คนฺธพฺพหตฺเถนาติ ทารุมยหตฺเถนฯ กุรุวินฺทกสุตฺติยาติ กุรุวินฺทกปาสาณจุณฺณานิ ลาขาย พนฺธิตฺวา กตคุฬิกาวลิยา สุตฺเตน อาวุณิตสุตฺติยาฯ มลฺลเกนาติ มกรทนฺตเก ฉินฺทิตฺวา ปทุมกณฺณิกสณฺฐาเนน กตมลฺลเกนฯ สรีเรนาติ อตฺตโน กาเยนฯ อญฺญมญฺญสฺส อญฺญมญฺญํ กิริยากรณสงฺขาเต กิริยาพฺยภิหาเร ทฺวิตฺตํฯ กปาล…เป.… ปุถุปาณิ จ สพฺเพสํ วฏฺฏตีติ สมฺพนฺโธฯ กปาลญฺจ อิฏฺฐกา จ, ตาสํ ขณฺฑานิฯ