เมนู

9. ปฏิคฺคาหนิทฺเทสวณฺณนา

[106] ทาตุํ กาเมตีติ ทาตุกาโม, ตสฺส อภิหาโร อีสกมฺปิ โอณมนาทินาภิหรณนฺติ ตปฺปุริโส, หตฺถสฺส ปาโส หตฺถปาโสฯ รุฬฺหีวเสน ตุ อฑฺฒเตยฺยหตฺโถ หตฺถปาโส นามฯ โส จ สเจ ภิกฺขุ นิสินฺโน โหติ, อาสนสฺส ปจฺฉิมนฺตโต ปฏฺฐาย, สเจ ฐิโต, ปณฺหิอนฺตโต ปฏฺฐาย, สเจ นิปนฺโน, เยน ปสฺเสน นิปนฺโน, ตสฺส ปาริมนฺตโต ปฏฺฐาย ทายกสฺส นิสินฺนสฺส ฐิตสฺส วา ฐเปตฺวา ปสาริตหตฺถํ ยํ อาสนฺนตรํ องฺคํ, ตสฺส โอริมนฺเตน ปริจฺฉินฺทิตฺวา เวทิตพฺโพฯ เอรณกฺขมนฺติ ถามมชฺฌิเมน ปุริเสน เอรณสฺส อุกฺขิปนสฺส ขมํ โยคฺคํฯ วตฺถุสทฺทาเปกฺขํ นปุํสกตฺตํฯ ติธา เทนฺเตติ กายกายปฺปฏิพทฺธนิสฺสคฺคิยานํ วเสน ตีหิ ปกาเรหิ ทายเก ททมาเนฯ ตตฺถ เยน เกนจิ สรีราวยเวน อนฺตมโส ปาทงฺคุลิยาปิ ทียมานํ กาเยน ทินฺนํ นาม โหติ, กฏจฺฉุอาทีสุ เยน เกนจิ ทียมานํ กายปฺปฏิพทฺเธน, กายโต ปน กายปฺปฏิพทฺธโต วา โมเจตฺวา หตฺถปาเส ฐิตสฺส กาเยน วา กายปฺปฏิพทฺเธน วา ปาติยมานํ นิสฺสคฺคิเยน ปโยเคน ทินฺนํ นามฯ ทฺวิธา คาโหติ กายกายปฺปฏิพทฺธานํ วเสน ทฺวีหิ ปกาเรหิ เยหิ เกหิจิ ทียมานสฺส คหณํฯ เอวํ ปฏิคฺคโห ปญฺจงฺโคติ โยชนาฯ ปญฺจงฺโคติ ปญฺจ องฺคานิ ยสฺสาติ พหุพฺพีหิฯ

[107] อิทานิ อเนรณกฺขเม จ กิสฺมิญฺจิ กายปฺปฏิพทฺเธ จ ปฏิคฺคหณาโรหนํ ทสฺเสตุํ ‘‘อสํหาริเย’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ อสํหาริเยติ อาเนตุมสกฺกุเณยฺเย ผลกปาสาณาทิมฺหิฯ ตตฺถชาเตติ เตสุเยว รุกฺขาทีสุ ชาเต กิํสุกปทุมินิปณฺณาทิเกฯ จิญฺจอาทีนํ สุขุเม ปณฺเณติ สมฺพนฺโธฯ ตานิ หิ สนฺธาเรตุํ น สกฺโกนฺติฯ เตสํ ปน สาขาสุ วฏฺฏติฯ อาทิ-สทฺเทน ‘‘องฺค’’นฺติอาทิกํ สงฺคณฺหาติฯ วา-สทฺโท สมุจฺจเยฯ อสยฺหภาเรติ ถามมชฺฌิมปุริเสน สหิตุํ สนฺธาเรตุํ อสกฺกุเณยฺเย ภาเรฯ สพฺเพสํ ปฏิคฺคโห ‘‘น รูหตี’’ติ อิมินา สมฺพนฺโธฯ

[108] อิทานิ ปฏิคฺคหณวิชหนํ ทสฺเสติ ‘‘สิกฺขา’’ติอาทินาฯ ตตฺถ สิกฺขามรณลิงฺเคหีติ สิกฺขาปจฺจกฺขาเนน จ มรเณน จ ลิงฺคปริวตฺตเนน จฯ อนเปกฺขวิสคฺคโตติ นตฺถิ อเปกฺโข เอตสฺสาติ อนเปกฺโข, โสว วิสคฺโค, ตโต จฯ อจฺเฉทาติ โจราทีหิ อจฺฉินฺทิตฺวา คหเณนฯ อนุปสมฺปนฺนทานาติ อนุปสมฺปนฺนสฺส ทาเนนฯ -สทฺโท สพฺพตฺถ อาเนตพฺโพฯ คาโหติ ปฏิคฺคหณํฯ อุปสมฺมตีติ วิชหติฯ

[109-10] อิทานิ อปฺปฏิคฺคหิตํ ปริโภเค โทสํ ทสฺเสตุํ ‘‘อปฺปฏิคฺคหิต’’นฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ สพฺพนฺติ จตุกาลิกปริยาปนฺนํ สกลมฺปิฯ อิทานิ อปฺปฏิคฺคเหตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ทสฺเสตุํ ‘‘สุทฺธ’’นฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ สุทฺธํ นาติพหลํ อุทกญฺจ ตถา องฺคลคฺคํ อวิจฺฉินฺนํ ทนฺต…เป.… คูถกญฺจ โลณ…เป.… กรีสกญฺจ กปฺปเตติ สมฺพนฺโธฯ