นิสฺสาย น วเสลชฺชิํ, อปุพฺพํ ฐานมาคโต;
อาคเม จตุปญฺจาหํ, ญาตุํ ภิกฺขุสภาคตํฯ
[234]
อทฺธิกสฺส คิลานสฺส, คิลานุปฏฺฐกสฺส จ;
ยาจิตสฺส อรญฺเญ วา, สลฺลกฺขนฺเตน ผาสุกํ;
สภาเค ทายเกสนฺเต, วสิตุํ ตาว ลพฺภตีติฯ
33. กายพนฺธนนิทฺเทโส
กายพนฺธนนฺติ –
[235]
อกายพนฺธโน คามํ, ทุกฺกฏํ ปวิเสยฺย เจ;
พนฺเธยฺย ยตฺถ สรติ, ตตฺเถวาสติยา คโตฯ
[236]
ปฏฺฏิกา สูกรนฺตนฺติ, ทุวิธํ กายพนฺธนํ;
ทุสฺสปฏฺโฏ จ รชฺชุ จ, เอกา ตทนุโลมิกาฯ
[237]
มจฺฉกณฺฏกขชฺชูรี-ปตฺตา มฏฺฐา จ ปฏฺฏิกา;
ลพฺภา ทสา จตสฺโสปิ, อนฺเต ทิคุณสุตฺตกํฯ
[238]
มาลาทิํ กกฺกฏจฺฉาทิํ, ทสฺเสตฺวา คุณสุตฺตก;
โกฏฺฏิตา กุญฺชรจฺฉาทิํ, ปฏฺฏิกา น จ กปฺปติฯ
[239]
ฆฏกํ มกรมุขาทิํ, น กปฺปนฺติ ทสามุเข;
อุภนฺเต ฆฏกา เลขา, วิเธ อญฺญญฺจ จิตฺตกํฯ
[240]
เทฑฺฑุภกญฺจ มุรชํ, มทฺทวีณํ กลาพุกํ;
น กปฺปนฺติ ทสาสุ ทฺเว, มชฺฌิมาเยว กปฺปเรฯ
[241]
เวฬุทนฺตวิสาณฏฺฐิกฏฺฐลาขาผลามยา;
สงฺขนาภิมยา สุตฺตนฬโลหมยาปิ จ;
วิธา กปฺปนฺติ กปฺปิยา, คณฺฐิโย จาปิ ตมฺมยาติฯ
ปฐมภาณวารํ นิฏฺฐิตํฯ
34. ปถวีนิทฺเทโส
ปถวี จาติ –
[242]
ชาตาชาตาติ ทุวิธา, สุทฺธมตฺติกปํสุกา;
ชาตาทฑฺฒา จ ปถวี, พหุมตฺติกปํสุกา;
จาตุมาสาธิโกวฏฺฐปํสุมตฺติกราสิ จฯ
[243]
สุทฺธสกฺขรปาสาณมรุมฺพกถลวาลุกา;
ทฑฺฒา จ ภูมิ เยภุยฺยสกฺขราทิมหีปิ จ;
ทุติยา วุตฺตราสิ จ, จาตุมาโสมวฏฺฐโกฯ
[244]
ทฺเว ภาคา ตีสุ ภาเคสุ, มตฺติกา ยสฺส ภูมิยา;
เยภุยฺยมตฺติกา เอสา, เสเสสุปิ อยํ นโยฯ
[245]
ปาจิตฺติ ขณเน ชาเต, ชาตสญฺญิสฺส ทุกฺกฏํ;
ทฺเวฬฺหสฺสาชาตสญฺญิสฺส, นาปตฺตาณาปเน ตถาฯ
[246]
ปหาเร ปหาราปตฺติ, ขณมานสฺส อตฺตนา;
เอกายาณตฺติยา เอกา, นานาณตฺตีสุ วาจโสฯ
[247]
‘‘อิมํ ฐานมิมํ กนฺทมิธ วาปิํ ขเณตฺถ จ;
ชาเลหคฺคิ’’นฺติ วา วตฺตุํ, นิยเมตฺวา น วฏฺฏติฯ
[248]
‘‘ถมฺภสฺสิมสฺสาวาฏํ วา, มตฺติกํ ชาน มาหร;
กโรหิ กปฺปิยญฺเจ’’ติ, วจนํ วฏฺฏเตทิสํฯ
[249]
อสมฺพทฺธํ ปถวิยา, สุกฺขกทฺทมอาทิกํ;
โกเปตุํ ตนุกํ ลพฺภมุสฺสิญฺจนียกทฺทมํฯ
[250]
คณฺฑุปฺปาทํ อุปจิกามตฺติกํ มูสิกุกฺกิรํ;
จาตุมาสาธิโกวฏฺฐํ, เลฑฺฑาทิญฺจ น โกปเยฯ
[251]
ปติเต วาปิอาทีนํ, กูเล อุทกสนฺติเก;
ปาสาเณ จ รเช ลคฺเค, ปติเต นวโสณฺฑิยาฯ
[252]
วมฺมิเก มตฺติกากุฏฺเฏ, อพฺโภกาสุฏฺฐิเต ตถา;
เยภุยฺยกถลฏฺฐาเน, ติฏฺฐติฏฺฐกกุฏฺฏโกฯ
[253]
ถมฺภาทิํ คณฺหิตุํ ภูมิํ, สญฺจาเลตฺวา วิโกปยํ;
ธาราย ภินฺทิตุํ ภูมิํ, กาตุํ วา วิสมํ สมํฯ
[254]
สมฺมุญฺชนีหิ ฆํสิตุํ, กณฺฏกาทิํ ปเวสิตุํ;
ทสฺเสสฺสามีติ ภินฺทนฺโต, ภูมิํ จงฺกมิตุํ ปทํฯ
[255]
ฆํสิตุํ องฺคปจฺจงฺคํ, กณฺฑุโรคี ตฏาทิสุ;
หตฺถํ วา โธวิตุํ ภูมิํ, ฆํสิตุํ น จ กปฺปติฯ
[256]
ถมฺภาทิอุชุกุทฺธาโร, ปาสาณาทิปวฏฺฏนํ;
สาขาทิกฑฺฒนํ รุกฺขลตาจฺเฉทนผาลนํฯ
[257]
เสโก ปสฺสาวอาทีนํ, สุทฺธจิตฺตสฺส วฏฺฏติ;
อลฺลหตฺถํ ฐเปตฺวาน, รชคฺคาโห จ ภูมิยาฯ
[258]
อคฺคิสฺส อนุปาทาเน, กปาเล อิฏฺฐกาย วา;
ปาเตตุํ ลพฺภเต อคฺคิํ, ภูมิยํ วาวเส สตีติฯ
35. ปริกฺขารนิทฺเทโส
ปริกฺขาโรติ –
[259]
ปญฺจวณฺเณหิ สุตฺเตหิ, อนฺโต พหิ จ สิพฺพิตุํ;
คิริกูฏฑฺฒจนฺทาทิํ, ฉตฺเต ปณฺเณ จ ฉินฺทิตุํฯ
[260]
ฆฏกํ วาฬรูปํ วา, ทณฺเฑ เลขา น วฏฺฏติ;
วฏฺฏตี ทณฺฑพุนฺทมฺหิ, อหิจฺฉตฺตกสาทิสํฯ
[261]
สิพฺพิตุํ เอกวณฺเณน, ปญฺชรํ วา วินนฺธิตุํ;
ถิรตฺถํ วฏฺฏตี ฉตฺเต, ทณฺเฑ เลขาว พนฺธิตุํฯ
[262]