เมนู

ขุทฺทสิกฺขา-อภินวฏีกา

คนฺถารมฺภกถา

ติโลกติลกํ วนฺเท, สทฺธมฺมามตนิมฺมิตํ;

สํสุฏฺฐุกตสมฺภตฺติํ, ชินํ ชนมโนรมํฯ

สาริปุตฺตํ มหาสามิํ, เนกสตฺถวิสารทํ;

มหาคุณํ มหาปญฺญํ, นโม เม สิรสา ครุํฯ

ขุทฺทสิกฺขาย ฏีกา ยา, ปุราตนา สมีริตา;

น ตาย สกฺกา สกฺกจฺจํ, อตฺโถ สพฺพตฺถ ญาตเวฯ

ตโตเนกคุณานํ โย, มญฺชูสา รตนานว;

สุมงฺคลสนาเมน, เตน ปญฺญวตา สตาฯ

อชฺเฌสิโต ยตินฺเทน, สทารญฺญนิวาสินา;

สวินิจฺฉยเมติสฺสา, กริสฺสามตฺถวณฺณนํฯ

คนฺถารมฺภกถาวณฺณนา

(ก) เอตฺถาห – กิมตฺถมาทิโตวายํ คาถา นิกฺขิตฺตา, นนุ ยถาธิปฺเปตเมว ปกรณมารภนียนฺติ? วุจฺจเต – สปฺปโยชนตฺตา ฯ สปฺปโยชนญฺหิ ตํทสฺสนํ ตาย รตนตฺตยปฺปณามาภิเธยฺยกรณปฺปการปฺปโยชนาภิธานสนฺทสฺสนโตฯ ตานิ จ ปน สปฺปโยชนานิ อนนฺตราเยน คนฺถปริสมาปนาทิปฺปโยชนานมภินิปฺผาทนโตฯ ตถา หิ โสตูนมตฺตโน จ ยถาธิปฺเปตตฺถนิปฺผาทนํ รตนตฺตยปฺปณามกรณปฺปโยชนํฯ วิทิตาภิเธยฺยสฺส คนฺถสฺส วิญฺญูนมาทรณียตา อภิเธยฺยกถนปฺปโยชนํฯ โสตุชนสมุสฺสาหชนนํ กรณปฺปการปฺปโยชนกถนปฺปโยชนํฯ โวหารสุขตา ปน อภิธานกถนปฺปโยชนํฯ

ตตฺถ วนฺทิตฺวา รตนตฺตยนฺติ อิมินา รตนตฺตยปฺปณาโม ทสฺสิโต, ขุทฺทสิกฺขนฺติ อิมินา ขุทฺทภูตานํ สิกฺขานํ อิธ ปฏิปาเทตพฺพตาทีปเนน อภิเธยฺยํ, อภิเธยฺโย จ นาเมส สมุทิเตน สตฺเถน วจนียตฺโถติฯ อภิธานญฺจ ปน อิมินาว ทสฺสิตํ เตน อตฺถานุคตสมญฺญาปริทีปนโตฯ สมาติกนฺติ อิมินา กรณปฺปกาโร, ขุทฺทสิกฺขนฺติ อิมินา จ, เตน ขุทฺทภูตานํ สิกฺขานํ อิธ ทสฺเสตพฺพภาวปฺปกาสนโตฯ อาทิโต อุปสมฺปนฺน สิกฺขิตพฺพนฺติ อิมินา ปโยชนปโยชนํ ปน อิมินาว สามตฺถิยโต ทสฺสิตเมว, ตาสํ สิกฺขิตพฺพปฺปกาสเนน หิ สิกฺขเน สติ ตมฺมูลิกาย ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกตฺถนิปฺผตฺติยา สํสิชฺฌนโตฯ ปกรณปฺปโยชนานํ สาธนสาธิยลกฺขโณ สมฺพนฺโธ ตนฺนิสฺสยทสฺสเนเนว ทสฺสิโตเยวาติ อยเมตฺถ สมุทายตฺโถฯ

อยํ ปเนตฺถาวยวตฺโถ – รตนตฺตยํ วนฺทิตฺวา ขุทฺทสิกฺขํ ปวกฺขามีติ สมฺพนฺโธฯ รติชนนฏฺเฐน รตนานิ, พุทฺธธมฺมสงฺฆานเมตํ อธิวจนํฯ อถ วา จิตฺตีกตาทินา การเณน รตนานิ, พุทฺธาทโยว รตนานิฯ ตถา จ วุตฺตํ –