ตโต ตสฺมิํเยว วา อาสเน นิสินฺโน อปเรน วา สมเยน รูปราคอรูปราคมานอุทฺธจฺจอวิชฺชานํ อนวเสสปฺปหานํ กโรนฺโต จตุตฺถมคฺคํ ปาปุณาติ, วุตฺตนเยน ผลญฺจฯ เอตฺตาวตา เจส อรหา นาม อฏฺฐโม อริยปุคฺคโล โหติ มหาขีณาสโวฯ อิติ อิเมสุ จตูสุ มคฺเคสุ ญาณํ ญาณทสฺสนวิสุทฺธิ นามฯ

เอตฺตาวตา ปาติโมกฺขสํวรสีลาทีนํ วุตฺตตฺตา สีลวิสุทฺธิ จ เมตฺตาสุภาทีนํ วุตฺตตฺตา จิตฺตวิสุทฺธิ จ นามรูปปริคฺคหาทีนํ วเสน ทิฏฺฐิวิสุทฺธิกงฺขาวิตรณวิสุทฺธิมคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธิ ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธิ ญาณทสฺสนวิสุทฺธิโย จาติ สตฺต วิสุทฺธิโย วุตฺตา โหนฺติฯ อิทํ วุตฺตปฺปการํ ปฏิปทากฺกมํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘ปาปุเณยฺยานุปุพฺเพน, สพฺพสํโยชนกฺขย’’นฺติฯ เอตฺถ สกฺกายทิฏฺฐิ วิจิกิจฺฉา สีลพฺพตปรามาโส กามราโค ปฏิโฆ รูปราโค อรุปราโค มาโน อุทฺธจฺจํ อวิชฺชาติ อิเม ทส ธมฺมา สพฺพสํโยชนา นามฯ เอเตสุ สกฺกายทิฏฺฐิวิจิกิจฺฉาสีลพฺพตปรามาสา โสตาปตฺติมคฺควชฺฌา, กามราคปฏิฆา ทุติยมคฺเคน ตนุภูตา หุตฺวา ตติเยน สมุคฺฆาตํ คจฺฉนฺติ, เสสานิ ปญฺจ จตุตฺเถนาติฯ เอวํ อนุปุพฺเพน สพฺพสํโยชนกฺขยสงฺขาตํ อรหตฺตํ ปาปุณาตีติ เวทิตพฺพํฯ

วิปสฺสนานิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นิคมนกถาวณฺณนา

[473-5] อธิสีลอธิจิตฺตานํ อธิปญฺญาย จ สิกฺขนา อุตฺตริ ภิกฺขุกิจฺจํ นาม นตฺถิ ยสฺมา, อโต อยํ ขุทฺทสิกฺขา สมุทาหฏาฯ