‘‘ฉนฺทหารโก เจ, ภิกฺขเว, ทินฺเน ฉนฺเท สงฺฆปฺปตฺโต สญฺจิจฺจ นาโรเจติ, อาหโฏ โหติ ฉนฺโท, ฉนฺทหารกสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ (มหาว. 165) วุตฺตตฺตา ‘‘ยทิตฺวํ สญฺจิจฺจ นาโรเจสฺสสิ, อาปตฺติํ อาปชฺชิสฺสสิ , อาโรเจหิ เอวา’’ติ ตสฺส อาจิกฺขนฺโต ‘‘อาโรเจหี’’ติ อาหาติ เอวเมตฺถ อิเมสํ ปทานํ สปฺปโยชนตา เวทิตพฺพาฯ เอวํ ปาริสุทฺธิทาเนปีติฯ

[402] เสสกมฺมนฺติ ยทิ สงฺโฆ อุโปสถคฺเค อญฺญํ อปโลกนาทิกมฺมํ กโรติ, ตํ กมฺมํ วิพาธติ, วิโกเปตีติ อตฺโถฯ

[403] ทฺวยนฺติ อุโปสถญฺจ เสสกมฺมญฺจาติ อตฺโถฯ นตฺตโนติ อตฺตโน อุโปสถํ น สมฺปาเทติฯ

[405] ‘‘เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา’’ติอาทิกํ (มหาว. 213) สพฺพูปจารํ กตฺวานาติ อตฺโถฯ

[406] ‘‘อิตฺถนฺนาเมน ปวารณา ทินฺนา’’ติ อาโรเจตฺวาฯ

[408] ปฏิชาเนยฺย นาหฏาติ (มหาว. 164-165, 213) ปาเฐ น อาหฏาติ นาหฏา, อาหฏา น โหตีติ อตฺโถฯ ตถา เหยฺยาติ วิพฺภมนาทีนิ กเรยฺยาติ อตฺโถฯ

[409] สุตฺโต วา นาโรจเยยฺย, อาหฏา โหตีติ สมฺพนฺโธฯ อนาปตฺติวาติ อนาปตฺติ เอวฯ ฉนฺททานวินิจฺฉโยฯ

ฉนฺททานนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

44. อุโปสถนิทฺเทสวณฺณนา

[411] สุตฺตุทฺเทโส สงฺฆสฺเสวฯ เสสานนฺติ ทฺวินฺนํ ติณฺณํ วาฯ