เมนู

43. ฉนฺททานนิทฺเทสวณฺณนา

[399] กมฺมปฺปตฺเต สงฺเฆ สมาคเตติ สมฺพนฺโธฯ เอเตน สงฺเฆ อสมาคเต ฉนฺททานํ น รุหตีติ ทีปิตํ โหตีติ วทนฺติฯ เอตฺถายํ วิจารณา – ปญฺจภิกฺขุเก วิหาเร เอกสฺส ฉนฺทปาริสุทฺธิํ อาหริตฺวา เสสานํ อุโปสถาทิกรณํ อนุญฺญาตํ ปาฬิยํ (ปริ. 496-497) อฏฺฐกถายญฺจ (ปริ. อฏฺฐ. 487-488)ฯ เตสุ เอโก ฉนฺททายโก, เอโก ฉนฺทหารโก, เต มุญฺจิตฺวา น เอตฺถ สนฺนิปติโต สงฺโฆ ติณฺณํ สมูหภาวโต, ตสฺมา อสมาคเตปิ ทาตุํ วฏฺฏติฯ อาโรเจนฺเตน ปน สมาคเต เอว อาโรเจตพฺพํฯ อิธาปิ ‘‘หเรยฺยา’’ติ วุตฺตํ, น ‘‘เทเสยฺยา’’ติฯ ตตฺถ ฉนฺทหารเกน สทฺธิํ กมฺมปฺปตฺตานํ สนฺนิปาโต เวทิตพฺโพฯ

[400] อิทานิ ฉนฺททานวิธิํ ทสฺเสตุํ ‘‘เอกํ ภิกฺขุ’’นฺติอาทิมาห (กงฺขา. อฏฺฐ. นิทานวณฺณนา)ฯ

[401] (ก) ‘‘ฉนฺทํ ทมฺมี’’ติ เอตฺตกเมว อลํ, ‘‘หร, อาโรเจหี’’ติ อิเมหิ กิํปโยชนนฺติ เจ? วุจฺจเต – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ตทหุโปสเถ ปาริสุทฺธิํ เทนฺเตน ฉนฺทมฺปิทาตุํ, สนฺติ สงฺฆสฺส กรณีย’’นฺติ (มหาว. 165) วุตฺตตฺตา ภควโต อาณํ กโรนฺเตน ‘‘ฉนฺทํ ทมฺมี’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘ฉนฺทหารโก เจ, ภิกฺขเว, ทินฺเน ฉนฺเท อนฺตรามคฺเค ปกฺกมติ, อนาหโฏว โหติ ฉนฺโท’’ติ (มหาว. 165) วุตฺตตฺตา ฉนฺทหารกสฺส อญฺญสฺส อปกฺกมนตฺถาย ปาริสุทฺธิํ เทนฺเตน ‘‘อิทํ กโรหิ เอวา’’ติ อาณาเปนฺเตน ‘‘ฉนฺทํ เม หรา’’ติ วุตฺตํฯ