39. วสฺสูปนายิกนิทฺเทสวณฺณนา

[309-310] อิทานิ วสฺสูปคมนํ ทสฺเสตุํ ‘‘ปุริมิกา’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปุริมิกา ปจฺฉิมิกา (มหาว. 184; มหาว. อฏฺฐ. 185) เจติ ทฺเว วสฺสูปนายิกาติ อตฺโถฯ อาลยปริคฺคาโห วา วจีเภโท วา วสฺสูปนายิกาติ ปาฐเสโสฯ อิทานิ วตฺตพฺพํ สนฺธาย ‘‘เอทิโส’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘อิธ วสฺสํ วสิสฺสามี’’ติ จิตฺตุปฺปาเทตฺถ อาลโย (มหาว. อฏฺฐ. 203)ฯ อาลยปริคฺคาโห ปน วเช วา สตฺเถ วา นาวาย วา วสฺสํ อุปคนฺตุกามสฺส ตตฺถ เสนาสนํ อลภนฺตสฺส ลพฺภติ, สตฺถาทีสุ ปน วสฺสํ อุปคนฺตุํ น วฏฺฏตีติ กตฺวาฯ ยทิ สตฺถาทีสุ กวาฏพนฺธํ เสนาสนํ ลพฺภติ, ตตฺถ อุปคนฺตพฺพํฯ อุปคจฺฉนฺเตน จ ‘‘อิธ วสฺสํ อุเปมี’’ติ ติกฺขตฺตุํ วตฺตพฺพํฯ วิหาเร ปน วจีเภโท วา กาตพฺโพฯ สเจ ‘‘อิธ วสฺสํ วสิสฺสามี’’ติ อาลโย อตฺถิ, อสติยา ปน วสฺสํ น อุเปติ, ฉินฺนวสฺโส น โหติ, ปวาเรตุญฺจ ลภติ เอวฯ

[311] โนเปตุกาโม อาวาสํ, ตทหูติกฺกเมยฺย วาติ ปาเฐ (มหาว. 186) อติกฺกมนฺตสฺส อาวาสํ ตทหุ วสฺสูปนายิกาติปิ อตฺโถฯ อาวาสํ อติกฺกเมยฺย วาติ สมฺพนฺโธฯ ชานํ วานุปคจฺฉโตติ เอตฺถ วิหาเร นิสีทิตฺวาปิ อนุปคจฺฉโต ทุกฺกฏาปตฺติ โหตีติ อธิปฺปาโยฯ

[312] ฉินฺนวสฺโส (วชิร. ฏี. มหาวคฺค 208) วา เกนจิ อนฺตราเยน ปฐมํ อนุปคโต (มหาว. 185-186) วา ทุติยํ อุปคจฺเฉยฺยาติ สมฺพนฺโธฯ เตมาสนฺติ ปุริมํ วา เตมาสํ ปจฺฉิมํ วา เตมาสํฯ ‘‘น ภิกฺขเว วสฺสํ อุปคนฺตฺวา ปุริมํ วา ปจฺฉิมํ วา เตมาสํ อวสิตฺวา จาริกา ปกฺกมิตพฺพาฯ โย ปกฺกเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ (มหาว. 185) หิ วุตฺตํฯ