37. อุคฺคหนิทฺเทสวณฺณนา

[281] ทสเภทมฺปีติ สเจ เกนจิ เหฏฺฐา ทสฺสิตํ ทสวิธํ รตนํ อาเนตฺวา ‘‘อิทํ สงฺฆสฺส วา เจติยสฺส วา นวกมฺมสฺส วา อญฺญปุคฺคลสฺส วา สุตฺตนฺติกคณสฺส วา ทมฺมี’’ติ วุตฺเต ‘‘สาธู’’ติ สมฺปฏิจฺฉนฺตสฺส ทุกฺกฏํ โหตีติ อตฺโถฯ

[282-3] เตสุ ทสวิเธสุ รตเนสูติ อตฺโถฯ ทฺวีสูติ รชตชาตรูเปสุฯ คณสงฺฆปุคฺคเล (ปารา. อฏฺฐ. 2.538-539) อนามสิตฺวา ‘‘อิทํ หิรญฺญสุวณฺณํ เจติยสฺส ทมฺมิ, นวกมฺมสฺส ทมฺมี’’ติ วุตฺเต น ปฏิกฺขิเปติ อตฺโถฯ กิํ กาตพฺพนฺติ เจ? ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘วเท’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ‘‘อิเม เอวํ วทนฺตี’’ติ กปฺปิยการานํ อาจิกฺขิตพฺพนฺติ อตฺโถฯ

[284] น เกวลํ หิรญฺญสุวณฺณาทิกเมว, อญฺญมฺปิ เขตฺตวตฺถาทิกํ อกปฺปิยํ น สมฺปฏิจฺฉิตพฺพนฺติ ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘เขตฺตํ วตฺถุ’’นฺติอาทิมาหฯ ทาสปสุอาทิกํ ทาสปสฺวาทิกํฯ สเจ หิ โกจิ ‘‘มยฺหํ สสฺสสมฺปาทกํ มหาตฬากํ อตฺถิ, ตํ สงฺฆสฺส ทมฺมี’’ติ วทติ, ตญฺเจ สงฺโฆ สมฺปฏิจฺฉติฯ ปฏิคฺคหเณปิ ปริโภเคปิ อาปตฺติเยวฯ เอวํ เสเสสุปิฯ

กปฺปิเยน กเมน คณฺเหยฺยาติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘เขตฺตํ ทมฺมี’’ติ วุตฺเต ‘‘น วฏฺฏตี’’ติ ปฏิกฺขิปิตฺวา ‘‘อิโต จตฺตาโร ปจฺจเย ปริภุญฺชถา’’ติ วา ‘‘จตุปจฺจยปริโภคตฺถาย ทมฺมี’’ติ วา วทติ เจ, คเหตพฺพํฯ วตฺถุมฺหิปิ เอเสว นโยฯ ‘‘ตฬากํ ทมฺมี’’ติ วุตฺเต ปฏิกฺขิปิตฺวา ‘‘จตฺตาโร ปจฺจเย ปริภุญฺชถา’’ติ วา ‘‘สงฺโฆ อุทกํ ปริภุญฺชิสฺสติ, ภณฺฑกํ โธวิสฺสตี’’ติ วา อาทินา นเยน วุตฺเต สมฺปฏิจฺฉิตพฺพํฯ