[210-211] ลาภาสาย ทายกานํ ทารเก อุกฺขิปิตฺวา ปริภฏภาโว ปาริภฏกตา, ตาย ปาริภฏกตาย น ชีวเยติ สมฺพนฺโธฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ เขตฺตาทีสุ เปสิตสฺส คมนํ ปเหณกมฺมํฯ สาสนปฺปฏิสาสนหรณํ ทูตกมฺมํฯ เปสิตสฺส เคหโต เคหคมนํ ชงฺฆเปสนิยํฯ ลาภาสาย ลญฺชทานมนุปฺปทานํฯ อญฺเญน วาปีติ องฺควิชฺชาทินาฯ

[212] วิญฺญตฺตีติ (ปารา. 515 อาทโย; ปารา. อฏฺฐ. 2.515 อาทโย) อญฺญาตกวิญฺญตฺติฯ อเนสนาติ ปุพฺเพ วุตฺเตน ปุปฺผทานาทินา ปจฺจเยสนาฯ กุหนาทีหีติ (วิภ. 861; วิภ. อฏฺฐ. 861; มหานิ. 87) กุหนา ลปนา เนมิตฺตกตา นิปฺเปสิกตา ลาเภน ลาภํ นิชิคีสนตาติ อิเมหิ ปญฺจหิ วตฺถูหีติ อตฺโถฯ มิจฺฉาชีววินิจฺฉโยฯ

มิจฺฉาชีววิวชฺชนานิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

30. วตฺตนิทฺเทสวณฺณนา

[213] อิทานิ อาคนฺตุกวตฺตาทีนิ ทสฺเสตุํ ‘‘วตฺต’’นฺติ มาติกาปทํ อุทฺธฏํฯ ปริกฺขิตฺตสฺส (จูฬว. 356 อาทโย; จูฬว. อฏฺฐ. 357 อาทโย) วิหารสฺส ปริกฺเขปํ, อปริกฺขิตฺตสฺส ทฺวีหิ เลฑฺฑุปาเตหิ ปริจฺฉินฺนฏฺฐานํ ปตฺวา อุปาหนํ โอมุญฺจิตฺวา นีจํ กตฺวา ปปฺโผเฏตฺวา อุปาหนํ ทณฺฑเกน คเหตฺวา ฉตฺตํ อปนาเมตฺวา สีสํ วิวริตฺวา สีเส จีวรํ ขนฺเธ กริตฺวา สาธุกํ อตรมาเนน อาราโม ปวิสิตพฺโพติ อตฺโถฯ

[214] ปุจฺเฉยฺย สยนาสนนฺติ ‘‘กตมํ เม เสนาสนํ ปาปุณาติ, กิํ อชฺฌาวุตฺถํ วา อนชฺฌาวุตฺถํ วา’’ติ เอวํ ปุจฺฉิตพฺพนฺติ อตฺโถฯ

[215-6] มญฺจปีฐาทิทารุภณฺฑญฺจ (จูฬว. 360; จูฬว. อฏฺฐ. 360) รชนภาชนาทิมตฺติกาภณฺฑญฺจฯ อาปุจฺฉาติ ภิกฺขุสฺส วา สามเณรสฺส วา อารามิกสฺส วา ‘‘อาวุโส อิมํ ชคฺคาหี’’ติ อาโรเจตฺวาติ อตฺโถฯ อญฺญถาติ เอวํ อกตฺวาติ อตฺโถฯ

[217-8] วุฑฺฒาคนฺตุกสฺสาติ เอตฺถ (จูฬว. 358 อาทโย; จูฬว. อฏฺฐ. 359 อาทโย) ทูรโตว ทิสฺวา ยทิ ‘‘วุฑฺโฒ’’ติ ชานาติ, ตสฺมิํ อนาคเต เอว อาสนปญฺญาปนาทิวตฺตํ กาตพฺพนฺติ อตฺโถฯ ปาโททปฺปภุตินฺติ ปาโททกํ ปาทปีฐํ ปาทกถลิกํ อุปนิกฺขิปิตพฺพนฺติ อตฺโถฯ ปานีเยน อาปุจฺฉนฺเตน สเจ สกิํ อานีตํ ปานียํ สพฺพํ ปิวติ, ปุนปิ อาปุจฺฉิตพฺโพ เอวฯ ปญฺญเปติ ‘‘เอตํ ตุมฺหากํ เสนาสนํ ปาปุณาตี’’ติ เอวํ อาจิกฺขิตพฺพนฺติ อตฺโถฯ

[219-20] ‘‘ภิกฺขาจารคาโม อิโต ทูเร’’ติ วา ‘‘สนฺติเก’’ติ วา ‘‘กาลสฺเสว ปิณฺฑาย จริตพฺพ’’นฺติ วา ‘‘อุปฏฺฐาเก จริตพฺพ’’นฺติ วา โคจโร อาจิกฺขิตพฺโพฯ อโคจโรติ มิจฺฉาทิฏฺฐิกานํ วา คาโม, ปริจฺฉินฺนภิกฺขโก วา คาโม, ยตฺถ เอกสฺส วา ทฺวินฺนํ วา ภิกฺขา ทียติ, โส อาจิกฺขิตพฺโพติ อตฺโถฯ กติกนฺติ สงฺฆสฺส กติกฏฺฐานํฯ ‘‘อิมํ กาลํ ปวิสิตพฺพํ, อิมํ กาลํ นิกฺขมิตพฺพ’’นฺติ เอวํ ปเวสนนิกฺขมนกาลํ อาจิกฺขิตพฺพํฯ เกสุจิ ฐาเนสุ อมนุสฺสา วา วาฬา วา โหนฺติ, ตสฺมา เอวํ อาจิกฺขิตพฺพเมวฯ นิสินฺโนวาติ อิทํ อาปตฺติอภาวมตฺตทีปกํ, อุฏฺฐหิตฺวาปิ สพฺพํ กาตุํ วฏฺฏเตวฯ วตฺตวินิจฺฉโยฯ

วตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

31. วิกปฺปนานิทฺเทสวณฺณนา

[221] สมฺมุขายาติ (ปาจิ. 374; ปารา. อฏฺฐ. 2.469; กงฺขา. อฏฺฐ. วิกปฺปนสิกฺขาปทวณฺณนา) สมฺมุเข ฐิตสฺสาติ อตฺโถฯ พฺยตฺตสฺสาติ วิกปฺปนวิธานํ ปจฺจุทฺธรณาทิวิธานญฺจ ชานนฺตสฺสฯ อพฺยตฺโต ปน ‘‘อิมินา มยฺหํ ทินฺน’’นฺติ คเหตฺวาปิ คจฺเฉยฺยาติ อตฺโถฯ เอกสฺสาติ เอกสฺส ภิกฺขุสฺสฯ

[222] นิเธตุํวาติ นิเธตุํ เอว, นิสฺสคฺคิยํ น โหตีติ อตฺโถฯ ปริภุญฺชิตุํ วา วิสฺสชฺเชตุํ วา อธิฏฺฐาตุํ วา น วฏฺฏตีติ อตฺโถฯ

[224-5] อปรา สมฺมุขา วาติ สมฺมุขา วิกปฺปนา เอวาติ อตฺโถฯ อิมา ทฺเว วิกปฺปนา อตฺตนา เอว วิกปฺเปตฺวา ปเรน ปจฺจุทฺธราปิตตฺตา สมฺมุขา วิกปฺปนา เอวาติ วุตฺตาฯ

[227] มิตฺโตติ ทฬฺหมิตฺโตฯ สนฺทิฏฺโฐติ ทิฏฺฐมตฺโต นาติทฬฺหมิตฺโตฯ ‘‘อิตเรน จ ปุพฺเพ วุตฺตนเยน ‘ติสฺโส ภิกฺขู’ติ วา ‘ติสฺสา ภิกฺขุนี’ติ วา วตฺตพฺพํฯ ปุน เตน ‘อหํ ติสฺสสฺส ภิกฺขุโน, ติสฺสาย ภิกฺขุนิยา วา ทมฺมี’ติ วิกปฺเปตฺวา เตเนว ‘ติสฺสสฺส ภิกฺขุโน, ติสฺสาย ภิกฺขุนิยา สนฺตกํ ปริภุญฺช วา วิสฺสชฺเชหิ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรหี’ติ ปจฺจุทฺธริตพฺพ’’นฺติ เอวํ ปาโฐ คเหตพฺโพฯ

[228] ทูรสนฺติกตฺเตกตฺต-พหุภาวํ วิชานิยาติ เอตฺถ ทูรตฺตญฺจ สนฺติกตฺตญฺจ เอกตฺตญฺจ พหุภาวญฺจ วิชานิตฺวาติ อตฺโถฯ

[229] ‘‘ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํ ธาเรตพฺพ’’นฺติ (ปารา. 462) วุตฺตตฺตา ‘‘ทสาหํ วา’’ติ วุตฺตํฯ