โอทาตํ ปน เนว ปาฬิยํ, น อฏฺฐกถายํ ปฏิกฺขิตฺตํ, อนุโลมวเสน ปน อิธ ปฏิกฺขิตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ มหารงฺครตฺตา สตปทิปิฏฺฐิวณฺณาฯ มหานามรงฺครตฺตา มนฺทรตฺตาฯ มญฺเชฏฺฐิกา กณเวรปุปฺผวณฺณาฯ ปุปฺผลตาทีหิ วิจิตฺตา จิตฺราฯ นีลปีตาทิวทฺธิกาติ เอตฺถ อาทิ-สทฺเทน โอทาตโลหิตมญฺเชฏฺฐิกมหารงฺคมหานามรงฺครตฺตาทิวเสน วทฺธิกา คหิตาฯ สีหพฺยคฺฆุทฺทาชินทีปีนํ จมฺเมหิ จาติ สมฺพนฺโธฯ โกจีติ คิลาโนปิ อคิลาโนปิฯ

[180] สกลํ วา เอกเทสกํ วา รชนํ โจเฬน (มหาว. อฏฺฐ. 246) ปุญฺฉิตฺวา วฬญฺเชยฺยาติ อตฺโถฯ ขลฺลกาทิกํ ปน สพฺพํ หาริตฺวา วฬญฺเชตพฺพํฯ อุปาหนวินิจฺฉโยฯ

อุปาหนนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

23. อโนโลกิยนิทฺเทสวณฺณนา

[181] อิตฺถิยาติ ตทหุชาตายปิ ทาริกายฯ อาทาเส (จูฬว. 247) วา อุทกปตฺเต วา อตฺตโน มุขํ อวโลเกยฺย, อสฺส ทุกฺกฏนฺติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อาพาธปจฺจยา อาทาเส วา อุทกปตฺเต วา มุขนิมิตฺตํ โอโลเกตุ’’นฺติ (จูฬว. 247) วุตฺตตฺตาวณาทีนิ วา ‘‘ชิณฺโณ นุ โขมฺหิ, โน วา’’ติ เอวํ อายุสงฺขารํ วา โอโลเกตุํ วฏฺฏติฯ อโนโลกิยวินิจฺฉโยฯ

อโนโลกิยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ