‘‘อุปชฺฌายํ อนาปุจฺฉา น ทิสา ปกฺกมิตพฺพา’’ติ (มหาว. 66, จูฬว. 376) หิ วุตฺตํฯ อตฺตโน กิจฺจยํ นาม อนฺโตวิหาเรปิ อตฺตโน ปตฺตปจนจีวรกมฺมเกสจฺเฉทนาทิฯ
[154] สงฺฆายตฺตกมฺมานิ นาม ปริวาสมานตฺตอพฺภานตชฺชนียนิยสฺสปพฺพาชนียปฏิสารณียอุกฺเขปนาทโยฯ
[155] วุฏฺฐานํ เนสมาคเมติ ‘‘สเจ อุปชฺฌาโย วา อาจริโย วา คิลาโน โหติ, ยาวชีวํ อุปฏฺฐาตพฺโพ, วุฏฺฐานมสฺส อาคเมตพฺพ’’นฺติ (มหาว. 66; จูฬว. 376) หิ วุตฺตํฯ อุปชฺฌาจริยวตฺตวินิจฺฉโยฯ
อุปชฺฌาจริยวตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
16. วจฺจปฺปสฺสาวฏฺฐานิกนิทฺเทสวณฺณนา
[156] ยถาวุฑฺฒํ น กเรยฺย วจฺจนฺติ สมฺพนฺโธฯ ยถานุปุพฺพิยา ลพฺภตีติ สมฺพนฺโธฯ อิเมสุ ปน ตีสุ ฐาเนสุ โย โย ปฐมํ อาคจฺฉติ วุฑฺโฒ วา นโว วา, โส โส อาคตปฏิปาฏิยา กาตุญฺจ นหายิตุญฺจ ลพฺภตีติ อธิปฺปาโยฯ
[157] อุพฺภชิตฺวาติ (จูฬว. 373, 374) นิวาสนํ ทูรโตว อุกฺขิปิตฺวา โน ปวิเสยฺยฯ สหสา จ โน ปวิเสยฺยาติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘พหิ ฐิเตน อุกฺกาสิตพฺพ’’นฺติ จ ‘‘สาธุกํ อตรมาเนน วจฺจกุฏิ ปวิสิตพฺพา’’ติ จ วุตฺตตฺตา อุกฺกาสิตฺวาว อตรมาโน ปวิเสยฺยาติ อตฺโถฯ ‘‘น อุพฺภชิตฺวา ปวิสิตพฺพา, วจฺจปาทุกาย ฐิเตน อุพฺภชิตพฺพ’’นฺติ (จูฬว. 374) วจนโต ‘‘อุพฺภเชยฺย ปาทุกาสฺเวว สณฺฐิโต’’ติ วุตฺตํฯ
[158] น กเรยฺย อุภยํ น กเรยฺยุภยํฯ
[159] กูเปติ (จูฬว. 374) วจฺจกูเปฯ กฏฺฐนฺติ อวเลขนกฏฺฐํฯ ปสฺสาวโทณิยา เขฬํ น กาตพฺพนฺติ อตฺโถฯ นาวเลเขยฺย ผรุเสนาติ ผาลิตกฏฺเฐน วา ขเรน วา คณฺฐิเกน วา กณฺฏเกน วา สุสิเรน วา ปูตินา วา นาวเลขิตพฺพนฺติ อตฺโถฯ อุหตญฺจาปีติ คูถมกฺขิตมฺปิ โธวเย อตฺตนา วา ปเรน วา กตนฺติ อธิปฺปาโยฯ
[160] อุพฺภชิตฺวา น นิกฺขเมติ เอตฺถ ‘‘วจฺจปาทุกาย ฐิเตน ปฏิจฺฉาเทตพฺพ’’นฺติ (จูฬว. 374) หิ วุตฺตํ, ปุน ‘‘อาจมนปาทุกายํ ฐิเตน อุพฺภชิตพฺพ’’นฺติ (จูฬว. 374) จ วุตฺตํฯ ‘‘จปุ จปู’’ติ สทฺทํ กตฺวา นาจเมยฺยาติ อตฺโถฯ วจฺจปฺปสฺสาวฏฺฐานิกวินิจฺฉโยฯ
วจฺจปฺปสฺสาวฏฺฐานิกนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
17. อาปุจฺฉกรณนิทฺเทสวณฺณนา
[161] เถเรนาติ สงฺฆตฺเถเรนฯ
[162] ตตฺถ ตตฺถ สนฺนิปติตานํ สพฺเพสํ วุฑฺโฒ วุฑฺฒตโร, ตสฺมิํ วุฑฺฒตราคเม ปุน อาปุจฺฉนํ นตฺถิฯ ภตฺตคฺเค จานุโมทโตติ เอตฺถ ทานปตินา ยาจิเตน ทหเรน วุฑฺเฒน อนาปุจฺฉิตฺวา กเถตุํ วฏฺฏตีติ วทนฺติฯ
[163] เอกวิหารเกติ เอโกวรเก วุฑฺเฒน วสนฺโต อนาปุจฺฉา น สชฺฌาเยยฺยาติ อตฺโถฯ อุทฺเทสํ ปริปุจฺฉญฺจ โน ทเทติ อุทฺเทสํ วา ปริปุจฺฉํ วา โน ทเทยฺยฯ