อุปฏฺฐานนฺติ อุปฏฺฐานตฺถํ, อุปฏฺฐานฏฺฐานํ วาฯ วุจฺจมานํ อญฺเญสํ วจนํ อสุณนฺโต หุตฺวา วาติ โยชนาฯ ปสุตฺตกตาติ เอตฺถ ยการโลโปติ อาห ‘‘ปสุตฺตกตายา’’ติฯ ปสุตฺตกภาเวนปีติ ปิสทฺโท อญฺญมฺปิ อทสฺสนาทิการณํ สมฺปิณฺเฑติฯ ตถาสญฺญีติ เอตฺถ ตถาสทฺโท โกวิสโยติ อาห ‘‘อกปฺปิเย…เป.… อาปชฺชนฺโต’’ติฯ เอกรตฺตาติกฺกมาทิวเสนาติ อาทิสทฺเทน ฉารตฺตาติกฺกมาทิํ สงฺคณฺหาติฯ สพฺพตฺถาติ มุสาวาทวคฺเคฯ

อิติ มุสาวาทวคฺควณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

ภิกฺขุโนวาทวคฺควณฺณนา

[450] ภิกฺขุนิวคฺเค อลาภายาติ เอตฺถ ลภธาตุยา กมฺมํ, สมฺปทานวจนสฺส จ ตทตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘จตุนฺนํ ปจฺจยานํ อลาภตฺถายา’’ติฯ ‘‘วายมตี’’ติ อิมินา ปริสกฺกตีติ เอตฺถ สกฺกธาตุยา สมตฺถตฺถํ ปฏิกฺขิปิตฺวา วายมตฺถํ ทสฺเสติฯ กลิสาสนนฺติ ปาปปราชยอาณํฯ นีหรณตฺถายาติ นิทฺธริตฺวา อปนยนตฺถายฯ

[451] ‘‘กมฺม’’นฺติ สามญฺญโต วุตฺตตฺตา ‘‘สตฺตนฺนํ กมฺมานํ อญฺญตร’’นฺติฯ

[454] น สากจฺฉาตพฺโพติ เอตฺถ โก นาม กถามคฺโค น สากจฺฉาตพฺโพ, นนุ วินโยเยวาติ อาห ‘‘กปฺปิยา…เป.… กถามคฺโค’’ติฯ ‘‘น กเถตพฺโพ’’ติ อิมินา กจฺฉสทฺทสฺส กถธาตุยา นิปฺผนฺนภาวํ ทีเปติฯ กสฺมา ปน ปฐมปญฺจเก ‘‘น อเสกฺเขนา’’ติ ปฏิกฺขิปิตฺวา ทุติยปญฺจเก ‘‘อเสกฺเขนา’’ติอาทิ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘ยสฺมา ปนา’’ติอาทิฯ อิตโร ปุถุชฺชโน น กเถตีติ โยชนาฯ

น อตฺถปฏิสมฺภิทาปตฺโตติ เอตฺถ อตฺโถ นาม อฏฺฐกถาเยวาธิปฺเปตาติ อาห ‘‘อฏฺฐกถายา’’ติฯ