เมนู

ขมุธาตุปโยเค สมฺปทานตฺเถ สมฺปทานวจนํฯ อถ วา เมติ มยาฯ กตฺวตฺเถ กรณวจนํ, สามิวจนํ วาฯ ขมตีติ กตฺตุรูปสทิสํ กมฺมรูปํฯ รูปญฺหิ กตฺตุรูปสทิสํ กมฺมรูปํ ‘‘ขมติ สงฺฆสฺสา’’ติอาทีสุ (มหาว. 127) วิยฯ กมฺมรูปสทิสํ กตฺตุรูปํ ‘‘อุปาสโก สีลํ สมาทิยตี’’ติอาทีสุ (ปฏฺฐา. 1.1.423) วิยฯ เอตฺถ กมฺมตฺเถ ปวตฺโต ยปจฺจโย โลโปติ ทฏฺฐพฺพํฯ

สตฺตสมถนานาตฺถาทิวณฺณนา

[354] มาตาปุตฺตาทีนํ อยํ วิวาโทติ โยชนาฯ ‘‘วิรุทฺธวาทตฺตา’’ติ อิมินา วทนํ วาโท, วิรุทฺโธ วาโท วิวาโทติ นิพฺพจนํ ทสฺเสติฯ อธิกรณียตายาติ วูปสมิตตายฯ อิมินา อธิกริยติ สมเถหิ วูปสมิยตีติ อธิกรณนฺติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ อธิกรณเภเทสุฯ

อิติ อธิกรณเภทวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

ทุติยคาถาสงฺคณิกํ

โจทนาทิปุจฺฉาวิสฺสชฺชนาวณฺณนา

[359] ทุติยคาถาสงฺคณิยํ โจทนา นาม กิํ ทสฺเสตฺวา โจทนาติ อาห ‘‘วตฺถุญฺจ อาปตฺติญฺจ ทสฺเสตฺวา โจทนา’’ติฯ โทสํ สราเปตีติ โทสสารณาฯ สงฺฆสนฺนิปาโตติ สงฺฆสฺส สนฺนิปตนํฯ อิมินา สงฺโฆติ เอตฺถ อุตฺตรปทโลปํ ทสฺเสติฯ มติกมฺมนฺติ เอตฺถ มติสทฺโท อิจฺฉตฺโถติ อาห ‘‘วุจฺจติ มนฺตคฺคหณ’’นฺติฯ นฺติ มติกมฺมํฯ

‘‘เตน จุทิตกปุคฺคเลนา’’ติ ปทํ ‘‘สารณตฺถายา’’ติ ปเท การิตกมฺมํฯ ตสฺส ปุคฺคลสฺสาติ ตสฺส จุทิตกสฺส ปุคฺคลสฺส, อิมินา ‘‘นิคฺคหตฺถายา’’ติ ปทสฺส กมฺมํ ทสฺเสติฯ ตตฺถาติ ตสฺมิํ อธิกรณวินิจฺฉยฏฺฐาเนฯ ปริคฺคหณตฺถายาติ ปริ วีมํสิตฺวา คหณตฺถายฯ