‘‘ปฏิเสวน’’นฺติ อิมินา ปาตพฺยสทฺโท ยถากามปริภุญฺชนตฺโถติ ทสฺเสติ ฯ คติวิโสธนนฺติ ทุคฺคติโต สุคติยา วิสุชฺฌนํ ฯ ‘‘อกุสลานิ เจว มูลานิ จา’’ติ อิมินา อกุสลสทฺทสฺส จ มูลสทฺทสฺส จ ตุลฺยาธิกรณภาวํ ทสฺเสติฯ ตสฺมา อกุสลสงฺขาตานิ มูลานิ อกุสลมูลานีติ ตุลฺยาธิกรณสมาโส กาตพฺโพฯ ทุจฺจริตานีติ เอตฺถ ทุสทฺทสฺส ทุฏฺฐุวิรูปตฺถภาวํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ทุฏฺฐุ จริตานิ, วิรูปานิ วา จริตานี’’ติฯ วิรูปานีติ วิการสภาวานิฯ ‘‘กรณภูเตนา’’ติ อิมินา ‘‘กตฺตุภูเตนา’’ติ อตฺถํ ปฏิกฺขิปติฯ ตตฺถ ตตฺถาติ ตสฺมิํ ตสฺมิํ ขนฺธเกฯ

อิติ ติกวารวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

เอกุตฺตริกนโย จตุกฺกวารวณฺณนา

[324] จตุกฺเกสุ เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ ติณวตฺถารกสมถฏฺฐานนฺติ ติณวตฺถารกสมเถน อธิกรณวูปสมิตฏฺฐานํฯ ปรสฺส กมฺมวาจายาติ ปรสฺส กรณภูตาย กมฺมวาจายฯ ตโตติ จตุกฺกโตฯ ปเรสูติ อญฺเญสุ จตุกฺเกสุ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ ตเมวาติ กายทฺวาริกเมวฯ ปุน ตเมวาติ วจีทฺวาริกเมวฯ อาปชฺชิตพฺพาปตฺติญฺจ สหาคารเสยฺยาปตฺติญฺจาติ โยชนาฯ ชคฺคนฺโตติ ชาครนฺโตฯ

อจิตฺตโก อาปชฺชติ นามาติ ‘‘อจิตฺตโก ภิกฺขุ อาปชฺชติ นามา’’ติ วา ‘‘อจิตฺตโก หุตฺวา อาปชฺชติ นามา’’ติ วา โยชนา กาตพฺพาฯ สภาคนฺติ วตฺถุสภาคํฯ ตญฺจาติ อญฺญตรํ ตญฺจ อาปตฺติํฯ อิตีติ เอวํฯ

กมฺเมนาติ สมนุภาสนกมฺเมนฯ กมฺเมน วุฏฺฐาตีติ กมฺเมน เอว วุฏฺฐาติฯ

โสติ คิหิปริกฺขาโร, อาหโฏ โหตีติ สมฺพนฺโธฯ อวาปุรณนฺติ กุญฺจิกํฯ อนฺโตติ ภณฺฑาคารสฺส อนฺโตฯ