อุทฺเทสภตฺตกถา

อยํ นโย เอวํ เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ รญฺญา วา ปหิเตติ สมฺพนฺโธฯ สเจ อตฺถีติ สเจ ฐิติกา อตฺถิฯ อุทฺเทสเกนาติ ภตฺตุทฺเทสเกน ฯ น อติกฺกาเมตพฺพนฺติ อุทฺเทสภตฺตํ น อติกฺกาเมตพฺพํฯ เต ปนาติ ปิณฺฑปาติกา ปนฯ ฐิติกํ ฐเปตฺวาติ ฐิติกํ ฐิตฏฺฐาเน ฐเปตฺวา มุญฺจิตฺวาติ อตฺโถฯ เตสนฺติ มหาเถรานํฯ โยชนนฺตริกวิหารโตปีติ โยชเนน พฺยวธาเน ฐิตวิหารโตปิฯ ฐิตฏฺฐานโตติ ฐิติกาย ฐิตฏฺฐานโตฯ อสมฺปตฺตานมฺปีติ ภตฺตุทฺเทสฏฺฐานํ อสมฺปตฺตานมฺปิฯ วฑฺฒิตา นาม สีมาติ อุปจารสีมา วฑฺฒิตา นามฯ สงฺฆนวกสฺส ทินฺเนปีติ ยาว ทุติยภาโค น ทาตพฺโพ, ตาว สงฺฆนวกสฺส ทินฺเนปิฯ วสฺสคฺเคนาติ คณิยตีติ คํ, วสฺสเมว คํ วสฺสคฺคํ, เตน วสฺสคฺเคน, วสฺสคณนายาติ วุตฺตํ โหติฯ ยทิ ‘‘วสฺสคฺเฆนา’’ติ จตุตฺถกฺขเรน ปาโฐ ภเวยฺย, เอวํ สติ วสฺสปริจฺเฉเทนาติ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ, อยเมว ยุตฺตตโรฯ

เอกสฺมิํ วิหาเรติ เอกิสฺสํ วิหารสีมายํฯ ตสฺมิํเยว ภตฺตุทฺเทสฏฺฐาเนติ เอตฺถ เอวสทฺเทน อญฺญสฺมิํ ฐาเน คาหณํ ปฏิกฺขิปติฯ เอโกติ เอโก ทายโกฯ เตนาติ ปหิตภิกฺขุนาฯ โส อตฺโถติ โส เหตุฯ ตํทิวสนฺติ ตสฺมิํ ปหิตทิวเสฯ ปมุสฺสตีติ สติปวาเสน มุสฺสติฯ โภชนสาลายาติ ภตฺตุทฺเทสฏฺฐานสงฺขาตาย โภชนสาลายฯ ยา ปกติฏฺฐิติกาติ โยชนาฯ ‘‘เอกาพทฺธา โหนฺตี’’ติ วุตฺตวจนสฺส อตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อญฺญมญฺญํ ทฺวาทสหตฺถนฺตรํ อวิชหิตฺวา’’ติฯ นวํ ฐิติกนฺติ ภตฺตุทฺเทสฏฺฐาเน ฐปิตปกติฏฺฐิติกโต อญฺญํ นวํ ฐิติกํฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ เอตนฺติ อุทฺเทสภตฺตํฯ ‘‘สฺเว’’ติ นิยาเมตฺวา วุตฺตตฺตา ทุติยทิวเส น ลพฺภติฯ

โกจีติ ทายโกฯ สกวิหาเร ฐีติกาวเสเนว คาเหตพฺพนฺติ ยํ วิหารํ คจฺฉนฺติ, ตตฺถ อปวิฏฺฐตฺตา สกวิหาเร ฐิติกาวเสเนว คาเหตพฺพํฯ ทินฺนํ ปน ภตฺตํ คาเหตพฺพนฺติ สมฺพนฺโธฯ สมฺปตฺตานนฺติ ทินฺนฏฺฐานํ สมฺปตฺตานํฯ ตตฺถาติ ทินฺนฏฺฐานํ, สมฺปตฺตานํเยวาติ สมฺพนฺโธฯ ตสฺส วิหารสฺสาติ ปวิฏฺฐวิหารสฺสฯ ตสฺมิํ ตสฺมิํ ฐาเนติ คามทฺวารวีถิจตุกฺกสงฺขาเต ตสฺมิํ ตสฺมิํ ฐาเนฯ อนฺโตอุปจารคตานนฺติ เอตฺถ อนฺโตอุปจาโร นาม ทฺวาทสหตฺถพฺภนฺตรํฯ