1. สมฺมุขาวินยกถา

[186-7] สมถกฺขนฺธเก เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ ฉ มาติกาปทานีติ วากฺยมฺปิ สมาโสปิ ยุตฺโตเยวฯ ตตฺถ สมาโส ปน อสมาหารทิคุเยวฯ ‘‘นิกฺขิปิตฺวา’’ติ ปทํ ‘‘วุตฺโต’’ติ ปเท ปุพฺพกาลกิริยาวิเสสนํ, ตุลฺยตฺโถ วาฯ วิตฺถาโรติ วิภงฺโคฯ ตตฺถาติ วิภงฺเคฯ สญฺญาเปตีติ เอตฺถ สญฺญํ กตฺวา ชานาเปตีติ อตฺถํ ปฏิกฺขิปนฺโต อาห ‘‘ปริโตเสตฺวา ชานาเปตี’’ติฯ อิมินา สํปุพฺโพ ญาธาตุ ปริโตสนตฺถํ อนฺโตกตฺวา อวโพธนตฺโถ โหตีติ ทสฺเสติฯ การณปติรูปกานีติ การณสฺส ปฏิภาคานิฯ นิชฺฌาเปตีติ เอตฺถ เฌธาตุ โอโลกนตฺโถติ อาห ‘‘โอโลเกตี’’ติฯ ยถาติ เยนากาเรน, กริยมาเนติ สมฺพนฺโธฯ โสติ ธมฺมวาทีฯ ปรโตปิ เอเสว นโยฯ ‘‘ปุนปฺปุน’’นฺติ อิมินา อนุเปกฺขตีติ เอตฺถ อนุสทฺโท น อุปจฺฉินฺนตฺโถติ ทสฺเสติฯ เปกฺขติ อนุเปกฺขตีติ เอตฺถ อิกฺขธาตุ ‘‘ทสฺเสติ อนุทสฺเสตี’’ติ เอตฺถ ทิสธาตุยา สทิสตฺโถติ อาห ‘‘ทสฺเสติ…เป.… ปริยายวจนานี’’ติฯ เตสญฺเญวาติ ‘‘เปกฺขติ อนุเปกฺขตี’’ติ ปทานญฺเญวฯ ปริยายวจนานีติ เววจนสทฺทา อตฺเถ ปริพฺยตฺติํ อยนฺติ คจฺฉนฺติ อิเมหีติ ปริยายานิ, ตานิเยว วจนานิ ปริยายวจนานิฯ โสติ อธมฺมวาทีฯ โมเหตฺวาติ ธมฺมวาทีปุคฺคลาทิํ โมหาเปตฺวาฯ

[188] ธมฺมวาที ปุคฺคโล ทสฺเสตีติ สมฺพนฺโธฯ อโมเหตฺวาติ อธมฺมวาทีปุคฺคลาทิํ อโมหาเปตฺวา, อวิปรีตํ ชานาเปตฺวาติ อตฺโถฯ