เมนู

คหิตเมวาติ เอกโกฏฺฐาเส ปาติตสฺส กุสทณฺฑสฺส วเสน ‘‘อิมสฺสิท’’นฺติ เอกโกฏฺฐาเส วิทิเต สพฺเพสํ วิทิตตฺตา คหิตเมวาติ อธิปฺปาโยฯ

อิโตวาติ สจีวรภตฺตโตวฯ วิสุํ สชฺชิยมาเนติ จีวเร จ ภตฺเต จ วิสุํ สชฺชิยมาเนฯ

ยถา ปุริเมสุ ทฺวีสุ วตฺถูสุ ‘‘อทํสู’’ติ วุตฺตํ, ตถา อวตฺวา กสฺมา อิธ ‘‘เทนฺตี’’ติ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘สณิกํ สณิกํ เทนฺติเยวา’’ติฯ สณิกํ สณิกํ เทนฺเต ทานกิริยาย อนุปจฺฉินฺนตฺตา ‘‘เทนฺตี’’ติ ปจฺจุปฺปนฺนวเสน วุตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ ปจฺฉินฺนทานตฺตาติ ปจฺฉินฺนทานกิริยภาวโตฯ อิทํ ปน วตฺถุ อุปฺปนฺนนฺติ สมฺพนฺโธฯ อิเม จ เถราติ นิลวาสิอาทโย วินยธรปาโมกฺขา อิเม จ เถราฯ

223. อุปนนฺทสกฺยปุตฺตวตฺถุกถา

[364] เอตฺถาติ อุปนนฺทวตฺถุมฺหิฯ ตสฺสาติ อุปนนฺทสฺสฯ คามกาวาสิโนติ คามเก อาวาสิโนฯ อยนฺติ อุปนนฺโทฯ มุขโรติ มุขํ ขรํ เอตสฺสาติ มุขโร ขการโลโป, อถ วา มุขํ เอตสฺสตฺถีติ มุขโร มนฺตุตฺเถ ปวตฺโต รปจฺจโย นินฺทตฺถวาจโกฯ ลหุกาปตฺตีติ ทุกฺกฏาปตฺติฯ ตสฺเสวาติ คหิตภิกฺขุสฺเสวฯ ธุรนิกฺเขเป สตีติ โยชนาฯ

เอกสฺส ปุคฺคลสฺสตฺถาย อธิปฺปิยเต อิจฺฉิยเตติ เอกาธิปฺปาโย, เอกปุคฺคลปฏิวีโส, เตนาห ‘‘เอกปุคฺคลปฏิวีสเมวา’’ติฯ ยถา ยถาติ เยน เยนากาเรนฯ โยติ ปฏิวีโสฯ ‘‘ตถา ตถา’’ติ อชฺฌาหริตพฺโพฯ ตตฺถาติ ‘‘อิธ ปนา’’ติอาทิวจเนฯ เอเกกสฺมิํ อาวาเสติ สมฺพนฺโธฯ วาสทฺโท อญฺเญปิ ทฺวีหทฺวีหาทิวาเร สงฺคณฺหาติฯ นฺติ ปฏิวีสํฯ เอโก ปุคฺคโลติ เอโก นิจฺจาวาโส ปุคฺคโลฯ เอวนฺติ อุปฑฺเฒ ทิยฺยมาเนฯ ยตฺถ วา ปนาติ เอตฺถ ยสทฺทสฺส วิสยํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘เอวํ ปุริมสฺมิ’’นฺติฯ

ปุริมสฺมิํ อาวาเสติ สมฺพนฺโธ ตโตติ เอตฺถ ตสทฺทสฺส วิสยํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘พหุตรํ วสิตวิหารโต’’ติฯ อิทญฺจาติ ‘‘อมุตฺร อุปฑฺโฒ จีวรปฏิวีโส ทาตพฺโพ’’ติ วจนญฺจฯ เอกสีมวิหาเรหีติ เอกิสฺสํ อุปจารสีมายํ ฐิเตหิ วิหาเรหิฯ นานาสีมวิหาเรติ นานาอุปจารสีมายํ ฐิเต วิหาเรฯ เสนาสนคฺคาโหติ ปุริมอุปจารสีมายํ เสนาสนคฺคาโหฯ ตตฺถาติ ปสฺสมฺภนวิหาเรฯ เสสนฺติ จีวรโต เสสํฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ วิหาเรสุฯ อนฺโตสีมคตสฺสาติ อนฺโตอุปจารสีมายํ คตสฺส, ภิกฺขุโนติ สมฺพนฺโธฯ จีวรํ เสนาสนคฺคาหสฺเสว ปาปุณาติ, เสสํ ปน อามิสเภสชฺชาทิสพฺพํ อญฺญวิหารโต อาคนฺตฺวา อนฺโตสีมคตสฺส ปาปุณาตีติ อธิปฺปาโยฯ

224. คิลานวตฺถุกถา

[365] มญฺจเก นิปาเตสุนฺติ เอตฺถ มญฺจเก นิปาตนํ นาม มญฺจเก นิปชฺชาปนนฺติ อาห ‘‘มญฺจเก นิปชฺชาเปสุ’’นฺติฯ มุตฺตกรีสกิลิฏฺฐนฺติ มุตฺตกรีเสหิ กิลิฏฺฐํฯ โยติ โย โกจิฯ นฺติ มมฯ ตมตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘โอวาทานุสาสนีกรเณนา’’ติฯ มม โอวาทสฺส จ อนุสาสนิยา จ กรเณนาติ อตฺโถฯ เอตฺถาติ ‘‘โย ภิกฺขเว มํ อุปฏฺฐเหยฺยา’’ติอาทิปาเฐฯ สุตฺตสฺส เนยฺยตฺถตฺตา อคเหตพฺพตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ภควโต จา’’ติอาทิฯ ยสฺสาติ คิลานสฺสฯ อุปชฺฌายาทโยติ เอตฺถ อาทิสทฺเทน อาจริยสทฺธิวิหาริกอนฺเตวาสิกสมานุปชฺฌายกสมานาจริยกสงฺขาเต ปญฺจ ชเน สงฺคณฺหาติฯ เอกจาริโก วา โหตีติ สมฺพนฺโธฯ สงฺฆตฺเถโรปีติ ปิสทฺโท ปเคว อญฺเญสนฺติ ทสฺเสติฯ

[366] อภิกฺกมนฺตํ วาติ เอตฺถ อภิมุขํ กมตีติ อภิกฺกมนฺโตติ วุตฺเต วฑฺฒนตฺโถติ อาห ‘‘วฑฺฒนฺตํ วา’’ติฯ อาพาธํ นาวิกโรตีติ สมฺพนฺโธฯ อิมินา อนฺตปจฺจยสฺส สรูปํ ทสฺเสติฯ อิทํ นาม โภชนนฺติ สมฺพนฺโธฯ