217. ติจีวรานุชานนกถา

[346] ‘‘อุกฺขิตฺตภณฺฑิกภาวํ อาปาทิเต’’ติ อิมินา อุพฺภณฺฑิเตติ เอตฺถ อุกฺขิตฺตํ ภณฺฑํ อุพฺภณฺฑํ, อุพฺภณฺฑภาวํ อิตา อาปาทิตาติ อุพฺภณฺฑิตาติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ เต อุพฺภณฺฑิเต ภิกฺขู อทฺทสาติ โยชนาฯ ภิสิสงฺเขเปนาติ ภิสิยํ ปกฺเขเปน, ปเวเสนาติ อตฺโถ, ภิสิอากาเรนาติ วุตฺตํ โหติฯ ตตฺถาติ ทกฺขิณาคิริํฯ คจฺฉนฺตา เต ภิกฺขูติ โยชนาฯ ‘‘อฏฺฐปมาณาสู’’ติ อิมินา อนฺตรฏฺฐกาสูติ เอตฺถ กปจฺจโย ปมาณตฺเถ โหตีติ ทสฺเสติ, เกสุจิ โปตฺถเกสุ ปมาณสทฺโท น ทิสฺสติ, คฬิโตติ ทฏฺฐพฺโพฯ รตฺตีสูติ สมฺพนฺโธฯ ภควนฺตนฺติ เอตฺถ สมฺปทานตฺเถ อุปโยควจนนฺติ อาห ‘‘ภควโต’’ติฯ สีตาลุกาติ เอตฺถ สีตํ ปกติ เอเตสนฺติ สีตาลุโน , เตเยว สีตาลุกาติ วจนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สีตปกติกา’’ติ ฯ เย กุลปุตฺตา ปกติยาว สีเตน กิลมนฺติ, เต สีตาลุกา นามาติ โยชนาฯ เอกจฺจิยนฺติ เอตฺถ เอกจฺจสทฺโท เอกปริยาโยติ อาห ‘‘เอกํ ปฏฺฏ’’นฺติฯ อิมินา เอโกเยว เอกจฺโจติ กตฺวา สกตฺเถ อจฺจปจฺจโยติ ทสฺเสติฯ ‘‘ปฏฺฏ’’นฺติ อิมินา เอกจฺเจน นิยุตฺตํ เอกจฺจิยนฺติ วจนตฺถํ กตฺวา นิยุตฺตตฺเถ ปวตฺตสฺส อิยปจฺจยสฺส สรูปํ ทสฺเสติฯ อิตีติ เอวํฯ ภควา อนุชานาตีติ สมฺพนฺโธฯ อิตเรติ สงฺฆาฏิโต อิตเร อุตฺตราสงฺคอนฺตรวาสเกฯ

218. อติเรกจีวราทิกถา

[348] อจฺฉุเปยฺยนฺติ เอตฺถ อจฺฉิ วุจฺจติ เนตฺตมณฺฑลํ, ตํ วิยาติ อจฺฉิ ฉิทฺโท, ตสฺมิํ อุปคนฺตพฺพํ อุปเนตพฺพนฺติ อจฺฉุเปยฺยํฯ ‘‘ลคฺคาเปยฺย’’นฺติ อิมินา อธิปฺปายตฺถํ ทสฺเสติฯ เอตฺถาติ ปํสุกูเลฯ สพฺพมิทนฺติ ‘‘ทิคุณํ สงฺฆาฏิ’’นฺติอาทิกํ สพฺพํ อิทํ วจนํฯ อุทฺธริตฺวาติ อปเนตฺวาฯ สํสิพฺพิตนฺติ อญฺญมญฺญํ สมฺพนฺธิตฺวา สิพฺพิตํฯ

[351] โสวคฺคิกนฺติ เอตฺถ สุนฺทรานิ อคฺคานิ รูปาทีนิ เอตฺถาติ สคฺโค, ปุพฺพปเท อุการสฺส โลโป, อุการสฺส อุวาเทเส ‘‘สุวคฺโค’’ติ สิชฺฌติฯ สุวคฺคปฺปตฺตเหตุกํ โสวคฺคิกํ, ทานํ, ตมตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สคฺคปฺปตฺตเหตุก’’นฺติฯ ‘‘อปเนตี’’ติ อิมินา นุทธาตุยา อปนยนตฺถํ ทสฺเสติฯ อนามยาติ เอตฺถ อามยสทฺโท โรคปริยาโยติ อาห ‘‘อโรคา’’ติฯ นตฺถิ อามโย เอติสฺสาติ อนามยาฯ

[353] ฌานลาภิโนติ ฌานลาภีนํ ปุถุชฺชนานํ กามจฺฉนฺทนีวรณสฺส วิกฺขมฺภนตฺตา วุตฺตํฯ

[356] สโมธานวเสน ทสฺสิยิตฺถาติ สนฺทิฏฺโฐฯ สโมธานวเสน ภชิยิตฺถาติ สมฺภตฺโตฯ อภิมุขํ ลปิตฺถาติ อาลปิโตฯ อิเมหีติ อิเมหิ ทฺวีหิฯ

221. ปจฺฉิมวิกปฺปนุปคจีวราทิกถา

[359] กตปํสุกูโลติ กโต ปํสุกูโลฯ อิมินา ‘‘ปํสุกูลโต’’ติ ปทสฺส วิเสสนปรปทตฺตํ ทสฺเสติฯ อคฺคฬาโรปเนนาติ อคฺคฬสฺส อาโรปเนนฯ ‘‘สุตฺเตเนวา’’ติ เอตฺถ เอวสทฺเทน ปิโลติกํ นิวตฺเตติฯ อญฺฉิตฺวา อญฺฉิตฺวาติ อากฑฺฒิตฺวา อากฑฺฒิตฺวาฯ อภิธาตุ หิ อากฑฺฒนตฺโถฯ ‘‘สงฺฆาฏิโกโณ ทีโฆ’’ติ อิมินา วิกณฺโณติ เอตฺถ วิสโม กณฺโณ วิกณฺโณติ กตฺวา กณฺณสทฺทสฺส โกณตฺถํ ทสฺเสติฯ ตโตติ คฬนโตฯ ลุชฺชนฺตีติ วลิํ คณฺหนฺติฯ อฏฺฐปทกนฺติ ปทสฺส อฏฺฐปเทน สิพฺพิตํ อฏฺฐปทกนฺติ วจนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อฏฺฐปทกจฺฉินฺเนน ปตฺตมุขํ สิพฺพิตุ’’นฺติฯ ตตฺถ อฏฺฐปทกจฺฉินฺเนน ปตฺตมุขํ สิพฺพิตุนฺติ อฏฺฐปทลิขเนน ตตฺถ ตตฺถ คพฺภํ ทสฺเสตฺวา ปตฺตมุขํ สิพฺพิตุํฯ ‘‘อฏฺฐปทกจฺฉนฺเนนา’’ติปิ ปาโฐ, อฏฺฐผลกากาเรนาติ อตฺโถฯ

[360] ‘‘อาคนฺตุกปตฺตมฺปิ ทาตุ’’นฺติ อิมินา อนฺวาทิกนฺติ ปทสฺส อนุปจฺฉา อาคนฺตุกภาเวน ทียตีติ อนฺวาทิกนฺติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ จตุตฺถกฺขเรนปิ ปาโฐ, อนุปจฺฉา อาคนฺตุกภาเวน ธียติ ฐปียตีติ อนฺวาธิกนฺติ กาตพฺโพฯ อิทํ ปนาติ อนฺวาธิกํ ปนฯ

[361] เสสญาตีนนฺติ มาตาปิตูหิ เสสญาตีนํฯ วินิปาเตติเยวาติ วินสฺสนฺโต นิปาเตติเยวฯ

[362] ‘‘วสฺสิโก’’ติ สงฺเกตียติ คณฺหียตีติ วสฺสิกสงฺเกตนฺติ วุตฺเต จตฺตาโร มาสาติ อาห ‘‘จตฺตาโร มาเส’’ติฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ อารญฺญกสฺส ภิกฺขุโนติ สมฺพนฺโธฯ เตนาติ อารญฺญเกน ภิกฺขุนาฯ