เมนู

211. กมฺพลานุชานนาทิกถา

[338] กาสีนนฺติ กาสีนํ ชนปทานํ, กาสิรฏฺเฐ นิวาสีนํ ชนานํ วาฯ ปเสนทิสฺสาติ ปจฺจุฏฺฐํ, ปฏิปกฺขํ วา เสนํ ชินาตีติ ปเสนทิ ชการสฺส ทการํ กตฺวาฯ เอสาติ เอโส กาสิราชาฯ ‘‘สหสฺส’’นฺติ อิมินา กาสิสทฺทสฺส สงฺเกตสงฺขฺยํ ทสฺเสติฯ ตํอคฺฆนโกติ เตน กาสินา อคฺฆนโกฯ กสฺมา อฑฺฒกาสีติ (เถรีคา. อฏฺฐ. 25) วุตฺโตติ อาห ‘‘อยํ ปนา’’ติอาทิฯ อยนฺติ กมฺพโลฯ ปนาติ การณตฺถโชตโกฯ ยสฺมาติ หิ อตฺโถฯ

[339] ภญฺชิตพฺพํ โขมาทีนิ ปญฺจ สุตฺตานิ มิสฺสิตฺวา อวมทฺทิตพฺพนฺติ ภงฺคนฺติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ภงฺคํ นามา’’ติอาทิฯ วากมยเมวาติ ภงฺคนามเกน วาเกน นิพฺพตฺตเมวฯ

[340] เตติ ภิกฺขู, สลฺลกฺขิํสุ กิราติ สมฺพนฺโธฯ เอตสฺสาติ ปทสฺส, อตฺถนฺติ สมฺพนฺโธฯ น อจฺฉิํสูติ น อาสิํสุ, น วสิํสูติ อตฺโถฯ นากามาติ เอตฺถ กมุธาตุ อิจฺฉตฺโถ ยการโลโปติ อาห ‘‘น อนิจฺฉายา’’ติฯ ทาตพฺโพติ ภาโค ทาตพฺโพฯ อุปจาเรติ สุสานสฺส สมีเปฯ ‘‘อกามา ภาคํ ทาตุ’’นฺติ วจนสฺส อเนกนฺตภาวํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘ยทิ ปนา’’ติอาทิฯ อิธาติ อิมํ สุสานํฯ ‘‘สมฺปตฺตา คณฺหนฺตู’’ติ เทนฺตีติ โยชนาฯ เยนาติ ภิกฺขุนาฯ สทิสา โอกฺกมิํสูติ เอตฺถ สทิสสทฺโท สมปริยาโยติ อาห ‘‘สมํ โอกฺกมิํสู’’ติฯ สมนฺติ ภาวนปุํสโกฯ สมานทิสายาติ วา ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘เอกทิสาย วา’’ติฯ เอตฺถ ปน ยการโลโป ทฏฺฐพฺโพฯ พหิเมวาติ สุสานโต พหิ เอวฯ กติกนฺติ กเตน ปวตฺตํ สงฺครํฯ

213. จีวรปฏิคฺคาหกสมฺมุติกถา

[342] ‘‘โย น ฉนฺทาคติํ คจฺฉตี’’ติอาทีสุ เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ ญาตกาทีนํ จีวรนฺติ สมฺพนฺโธฯ เอกจฺจสฺมินฺติ ชเนฯ วาสทฺโท วิกปฺปตฺโถฯ เอเตสุ ตีสุ อญฺญตเรน การเณน ฉนฺทาคติํ คจฺฉติ นามาติ หิ อตฺโถฯ อาคตสฺสาปิ จีวรนฺติ สมฺพนฺโธ ปิสทฺโท ครหตฺโถฯ ปเคว ปจฺฉา อาคตสฺสาติ หิ อตฺโถฯ อวมญฺญนฺติ อุญฺญาตํฯ โวติ ตุมฺหากํฯ นตฺถิ กินฺติ โยชนาฯ มุฏฺฐา สติ เอตสฺสาติ มุฏฺฐสฺสติฯ อาคตานมฺปิ จีวรนฺติ สมฺพนฺโธฯ ปิสทฺโท สมฺภาวนตฺโถฯ ปเคว ปฐมํ อาคตานนฺติ หิ อตฺโถฯ เอตํ จีวรปฏิคฺคาหกฏฺฐานํ นามาติ โยชนาฯ สนฺตสนฺโต วาติ เขทเขโท วาฯ อิทญฺจิทญฺจาติ อิทญฺจ อิทญฺจ จีวรํฯ ตสฺมาติ ยสฺมา จ คจฺฉติ, ยสฺมา จ ชานาติ, ตสฺมาฯ โยติ ภิกฺขุฯ สกฺโกตีติ สมฺพนฺโธฯ เอวรูโป ภิกฺขุ สมฺมนิตพฺโพติ โยชนาฯ

อปโลกเนนปีติ ‘‘อิตฺถนฺนามํ ภิกฺขุํ จีวรปฏิคฺคาหกํ กาตุํ สงฺฆํ อปโลเกมี’’ติ อปโลกเนนปิ, สมฺมนิตุนฺติ สมฺพนฺโธฯ ยตฺถ ปนาติ ยสฺมิํ ปน ธุรวิหาเรฯ

‘‘คหิตฏฺฐาเนเยวา’’ติ อิมินา ตตฺเถวาติ เอตฺถ ตสทฺทสฺส วิสยํ ทสฺเสติฯ ‘‘ฉฑฺเฑตฺวา’’ติ อิมินา อุชฺฌิตฺวาติ เอตฺถ อุธธาตุยา วิสฺสชฺชนตฺถํ ทสฺเสติฯ จีวรปฏิคฺคาหกนฺติ ปทสฺส จีวรํ ปฏิคฺคณฺหาตีติ จีวรปฏิคฺคาหโกติ วจนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘โย’’ติอาทิฯ ตตฺถ โย ปฏิคฺคณฺหาติ, โส จีวรปฏิคฺคาหโก นามาติ โยชนาฯ ‘‘จีวรปฏิสามก’’นฺติ อิมินา จีวรํ คหิตฏฺฐานโต นีหริตฺวา ภณฺฑาคาเร ทหติ ฐเปตีติ จีวรนิทหโกติ อตฺถํ ทสฺเสติฯ โย น ฉนฺทาติํ คจฺฉตีติอาทีสุ เอตฺถ เอเตสุ จ อิโต ปรญฺจาติ โยชนาฯ

214. ภณฺฑาคารสมฺมุติอาทิกถา

[343] โย วิหาโร วา โย อฑฺฒโยโค วา โหติ, โส วิหาราทิโก สมฺมนิตพฺโพติ โยชนาฯ ‘‘อารามิกสามเณราทีหี’’ติ ปทํ วิวิตฺตตฺเถ อปาทานํ, กรณมฺปิ ยุชฺชติฯ ปจฺจนฺตเสนาสนํ ปน น สมฺมนิตพฺพํ โจราทิอุปทฺทวตฺตาฯ วิหารมชฺเฌเยวาติ ภณฺฑาคารวิหารมชฺเฌเยวฯ

ยสฺสาติ ภณฺฑาคารสฺสฯ อิทํ ปทํ ‘‘ฉทนาทีสู’’ติ ปเท สามี, ‘‘นตฺถี’’ติ ปเท สมฺปทานํ ยสฺส ปนาติ ภณฺฑาคารสฺส ปนฯ