ยญฺจ สุชาตา อทาสิ, ยญฺจ ปรินิพฺพานกาเล จุนฺโท กมฺมารปุตฺโต, ภาชนคเตสุ ทฺวีสุเยว เตสุ ปิณฺฑปาเตสุ เทวตา โอชํ ปกฺขิปนฺตีติ โยชนาฯ อญฺเญสูติ ทฺวีหิ ปิณฺฑปาเตหิ อญฺเญสุฯ อิจฺฉนฺติ รุจิํฯ โสติ พิมฺพิสาโร ราชาฯ ตเววาติ ตุยฺหเมวฯ ตนฺติ ภควโต วจนํฯ ราชา อกาสีติ สมฺพนฺโธฯ เตติ อสีติกุลปุตฺตสหสฺสาฯ เอตทตฺถเมวาติ โสณสฺส อรหตฺเต ปติฏฺฐาปนตฺถเมว, น รญฺโญ อนุคฺคหตฺถนฺติ อธิปฺปาโยฯ

210. วรยาจนกถา

[337] กตํ ภตฺตกิจฺจํ เยนาติ กตภตฺตกิจฺโจ, ตสฺมิํ สตีติ สมฺพนฺโธฯ วุตฺตนเยเนวาติ ราหุลวตฺถุมฺหิ (มหาว. อฏฺฐ. 105) วุตฺตนเยเนวฯ อิทํ วตฺถนฺติ อิทํ สิเวยฺยกํ วตฺถํ, อุปฺปนฺนนฺติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘ตาวา’’ติ อชฺฌาหริตพฺโพฯ เอตฺถนฺตเรติ เอตสฺมิํ วตฺถุปฺปนฺนกาลมชฺเฌฯ โกจิ ภิกฺขูติ สมฺพนฺโธฯ เตนาติ ปํสุกูลิกเหตุนาฯ อยนฺติ ชีวโกฯ คหปติจีวรนฺติ เอตฺถ คหปตีนํ จีวรนฺติ อตฺถํ ปฏิกฺขิปนฺโต อาห ‘‘คหปตีหิ ทินฺนํ จีวร’’นฺติ ฯ วตฺถทานานิสํสปฏิสํยุตฺตายาติ ‘‘วตฺถโท โหติ วณฺณโท’’ติอาทิกาย (สํ. นิ. 1.42) วตฺถทานสฺส อานิสํเสน ปฏิสํยุตฺตายฯ วิจฺฉาวเสน วุตฺโต ‘‘อิตรีตเรนา’’ติ สพฺพนามสทฺโท อนิยมตฺโถติ อาห ‘‘อปฺปคฺเฆนปิ มหคฺเฆนปิ เยน เกนจี’’ติฯ ปาวาโรติ อุตฺตราสงฺโคฯ โส หิ ปารุปนตฺถาย วริยติ อิจฺฉิยตีติ ปาวาโรติ วุจฺจติฯ ‘‘กปฺปาสาทิเภโท’’ติ อิมินา ตสฺส สรูปํ ทสฺเสติฯ ปกติโกชวเมวาติ ปกติยา ภิกฺขูนํ สารุปฺปํ โกชวเมวฯ โสฬสนาฏกิตฺถีนํ ฐตฺวา นจฺจโยคฺยตฺตา มหตี ปิฏฺฐิ เอตสฺสาติ มหาปิฏฺฐิยํ, ตเมว โกชวํ มหาปิฏฺฐิยโกชวํฯ ตสฺส กิร โลมานิ จตุรงฺคุลาธิกานิ โหนฺติฯ