เมนู

มิคจมฺเม ปน กิญฺจิ วฏฺฏติ, น กิญฺจิ วฏฺฏติ ฯ ตํ วิภชิตฺวา ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘มิคจมฺเม’’ติอาทิฯ เอเตสํเยวาติ เอณิมิคาทีนํ ฉนฺนเมวฯ อญฺเญสํ ปนาติ ฉหิ มิเคหิ อวเสสานํ ปนฯ เตสํ จมฺมํ น วฏฺฏตีติ สมฺพนฺโธฯ

คาถายํ มกฺกโฏ จ กาฬสีโห จ สรโภ จ กทลิมิโค จ เกจิ เย วาฬมิคา อตฺถิ, เต จาติ โยชนาฯ เตสนฺติ มกฺกฏาทีนํฯ

ตตฺถาติ คาถาย, มกฺกฏาทีสุ วาฯ ‘‘สีหพฺยคฺฆอจฺฉตรจฺฉา’’ติ อิมินา วาฬมิคานํ สรูปํ ทสฺเสติฯ เอตฺตกาเยว วาฬมิคาติ อาห ‘‘น เกวล’’นฺติอาทิฯ เอเตสํเยวาติ สีหพฺยคฺฆอจฺฉตรจฺฉานเมวฯ น จมฺมํ น วฏฺฏตีติ สมฺพนฺโธฯ เยสนฺติ ฉนฺนํ เอณิมิคาทีนํฯ เตติ ฉ เอณิมิคาทิเกฯ หิ สจฺจํ สพฺเพสํ เอเตสํ วาฬมิคานํ จมฺมํ น วฏฺฏตีติ โยชนาฯ อาหริตฺวา วา น ทินฺนนฺติ อาหริตฺวา วา หตฺเถ วา ปาทมูเล วา ฐเปตฺวา น ทินฺนํฯ ‘‘คณนํ น อุเปตี’’ติ อิมินา คณนํ อุปคจฺฉตีติ คณนูปคนฺติ อตฺถํ ทสฺเสติฯ อธิฏฺฐิตญฺจาติ อธิฏฺฐิตํ ปนฯ ยทาติ ยสฺมิํ กาเลฯ ตโตติ กาลโตฯ

อิติ จมฺมกฺขนฺธกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

6. เภสชฺชกฺขนฺธกํ

160. ปญฺจเภสชฺชาทิกถา

[260] เภสชฺชกฺขนฺธเก สรทกาเล อุปฺปนฺโน สารทิโกติ อตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สรทกาเล อุปฺปนฺเนนา’’ติฯ ‘‘ปิตฺตาพาเธนา’’ติ อิมินา อาพาธสฺส สรูปํ ทสฺเสติฯ ปิตฺตาพาธสฺส การณํ วิตฺถาเรนฺโต อาห ‘‘ตสฺมิํ หี’’ติอาทิฯ เตนาติ เหตุนาฯ เตสนฺติ ภิกฺขูนํฯ โกฏฺฐพฺภนฺตรคตนฺติ โกฏฺฐสฺส อพฺภนฺตรํ คตํฯ อนฺตสฺส อนฺโต ปวิสนํ โหตีติ อธิปฺปาโยฯ อาหารตฺถนฺติ อาหารสฺส กิจฺจํ, อาหาเรน วา กตฺตพฺพํ กิจฺจํฯ

[261] นจฺฉาเทนฺตีติ ตานิ เภสชฺชานิ โภชนานิ นจฺฉาเทนฺติฯ กสฺมา? โภชนานํ อชีรณตฺตา