อตฺตานํ สมฺมนิตพฺพนฺติ เอตฺถ ปจฺจตฺเต อุปโยควจนนฺติ อาห ‘‘อตฺตา สมฺมนิตพฺโพ’’ติ ฯ กิํ สมฺมเตน ปริสํ อโนโลเกตฺวา ปุจฺฉิตพฺโพติ อาห ‘‘ปุจฺฉนฺเตน ปนา’’ติอาทิฯ

[153] เมติ มยฺหํฯ อิโตติ ปุคฺคลโต, อุปฺปนฺโนติ สมฺพนฺโธฯ ปุรมฺหากนฺติ ปทสฺส ปุเร อมฺหากนฺติ ปทจฺเฉทํ กตฺวา ปุเรสทฺโท ปฐมตฺโถติ อาห ‘‘ปฐมํ อมฺหาก’’นฺติฯ ปฏิกจฺเจวสทฺโท ปเควปริยาโย, ‘‘ปฐมตรเมวา’’ติ อิมินา ตสฺส อตฺถํ ทสฺเสติฯ ภูตเมวาติ วิชฺชมานเมว, ตถเมว วาฯ

82. อธมฺมกมฺมปฏิกฺโกสนาทิกถา

[154] อธมฺมกมฺมนฺติ อภูตกมฺมํฯ ปฏิกฺโกสิตุนฺติ เอตฺถ กุสธาตุ อปนยนตฺโถติ อาห ‘‘วาเรตุ’’นฺติฯ ทิฏฺฐินฺติ ลทฺธิํฯ เตสนฺติ จตุนฺนํ ปญฺจนฺนํฯ ยถาติ เยนากาเรน ภณิยมาเนติ โยชนาฯ น สุณนฺตีติ อญฺเญ ภิกฺขู น สุณนฺติฯ เถราธีนนฺติ เถเรน อธีนํ อาพนฺธนฺติ อตฺโถฯ เถรายตฺตนฺติ เถเรน อายตฺตํ, เถรสฺส สนฺตกนฺติ อตฺโถฯ เอตฺถาติ ปาติโมกฺขุทฺเทเสฯ

83. ปาติโมกฺขุทฺเทสกอชฺเฌสนาทิกถา

[155] นววิธญฺจาติ ทิวสวเสน ติวิธํ, การกวเสน ติวิธํ, กตฺตพฺพาการวเสน ติวิธญฺจาติ นวโกฏฺฐาสญฺจ, นวปการญฺจ วาฯ จตุพฺพิธนฺติ ‘‘อธมฺเมน วคฺค’’นฺติอาทิกํ จตุพฺพิธํฯ ทุวิธนฺติ ภิกฺขุภิกฺขุนีวเสน ทุวิธํฯ นววิธนฺติ ภิกฺขุปาติโมกฺเข ปญฺจวิธํ, ภิกฺขุนิปาติโมกฺเข จตุพฺพิธนฺติ นววิธํฯ เอตฺถาติ ‘‘โย ตตฺถ ภิกฺขุ พฺยตฺโต ปฏิพโล’’ติ ปาเฐฯ สุวิสทาติ สุฏฺฐุ พฺยตฺตา, สุทฺธา วาฯ เอตฺตกมฺปีติ ปิสทฺโท ครหายํ, อธิเก กา นาม กถาติ ทสฺเสติฯ

สามนฺตา อาวาสาติ เอตฺถ อุปโยคตฺเถ นิสฺสกฺกวจนนฺติ อาห ‘‘สามนฺตํ อาวาส’’นฺติฯ โย สกฺโกตีติ พหูสุ นเวสุ โย สกฺโกติฯ