เมนู

74. อวิปฺปวาสสีมานุชานนกถา

[143] อนฺธกวินฺทํ นามาติ ตสฺส คามสฺส นามํฯ นฺติ อนฺธกวินฺทํฯ เถโรติ มหากสฺสปตฺเถโรฯ ตโตติ อนฺธกวินฺทโตฯ อิมินา ‘‘อนฺธกวินฺทา’’ติ เอตฺถ นิสฺสกฺกตฺเถ นิสฺสกฺกวจนนฺติ ทสฺเสติฯ อุโปสถนฺติ ตทตฺเถ อุปโยควจนํฯ อุโปสถตฺถายาติ หิ อตฺโถฯ อนฺธกวินฺทา ราชคหํ อาคมนสฺส การณํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ราชคหํ หี’’ติอาทิฯ ตตฺถ หีติ ยสฺมาฯ อนฺธกวินฺทา วิหารํ อนฺโต กตฺวา ‘‘อฏฺฐารส มหาวิหารา’’ติ วุตฺตํฯ เนสนฺติ อฏฺฐารสนฺนํ มหาวิหารานํฯ สงฺฆสฺส สามคฺคิทานตฺถนฺติ เอตฺถ สงฺฆสฺส สามคฺคิทานํ อตฺตโน อุโปสถกิจฺจํ สิทฺธํฯ ตสฺมา ปาฬิยํ ‘‘อุโปสถํ อาคจฺฉนฺโต’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘สิปฺปินิยํ นามา’’ติ อิมินา นทิํ ตรนฺโตติ เอตฺถ นทิยา นามํ ทสฺเสติฯ มนํ วูฬฺโหติ เอตฺถ มนนฺติ นิปาโต อีสกตฺโถติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อีสก’’นฺติฯ ‘‘อปฺปมตฺต’’นฺติ อิมินา ‘‘อีสก’’นฺติปทสฺส อตฺถํ ทสฺเสติฯ ‘‘วูฬฺหภาโว’’ติ อิมินา ภาวปจฺจเยน วินา ภาวตฺโถ ญาตพฺโพติ ทสฺเสติฯ จณฺเฑนาติ ขเรนฯ ตตฺถาติ นทิยํฯ อมนสิกโรนฺโตติ ‘‘จณฺฑโสต’’นฺติ อาโภคํ อกโรนฺโตฯ น ปน วูฬฺโหติ น ปน มหาวูฬฺโหฯ อุทกพฺภาหตานีติ อุทเกน อภิอาหตานิฯ อสฺสาติ เถรสฺสฯ อลฺลานีติ ตินฺตานิฯ

[144] ปุริมกมฺมวาจาติ ‘‘สมฺมตา สา สีมา สงฺเฆน ติจีวเรน อวิปฺปวาสา’’ติ ปุเร วุตฺตา กมฺมวาจาฯ อยเมวาติ ‘‘ฐเปตฺวา คามญฺจ คามูปจารญฺจา’’ติปทํ ปกฺขิปิตฺวา อนุปญฺญตฺตา อยเมว กมฺมวาจาฯ อยนฺติ ปจฺฉิมกมฺมวาจาฯ หิ ยสฺมา ภิกฺขุนิสงฺโฆ อนฺโตคาเม วสติ, ตสฺมา ปุริมาเยว วฏฺฏตีติ โยชนาฯ ยทิ เอวนฺติ ยทิ ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส อยํ ปจฺฉิมกมฺมวาจา วฏฺฏนํ สิยา ภเวยฺย, เอวํ สตีติ โยชนาฯ โสติ ภิกฺขุนิสงฺโฆฯ เอตาย กมฺมวาจายาติ ปจฺฉิมกมฺมวาจายฯ น ลเภยฺยาติ อนฺโตคาเม วสนตฺตา ติจีวรปริหารํ น ลเภยฺยฯ กิํ น ลภติเยวาติ อาห ‘‘อตฺถิ จสฺส ปริหาโร’’ติฯ อสฺสาติ ภิกฺขุนิสงฺฆสฺสฯ ทฺเวปิ สีมาโยติ สมานสํวาสกสีมา จ อวิปฺปวาสสีมา จาติ ทฺเวปิ สีมาโยฯ ตตฺถาติ ภิกฺขุภิกฺขุนีสุฯ ตสฺสาติ ภิกฺขูนํ สีมายฯ เอเสว นโยติ ภิกฺขุนีนํ สีมํ อชฺโฌตฺถริตฺวาปิ อนฺโตปวิสิตฺวาปิ ภิกฺขูนํ สีมาย สมฺมเน เอเสว นโยฯ เอเตติ ภิกฺขุภิกฺขุนิโยฯ สามญฺญตฺตา หิ ปุลฺลิงฺเคน วุตฺตํฯ เอตฺถ จาติ ‘‘ฐเปตฺวา คามญฺจ คามูปจารญฺจา’’ติปเท จฯ สงฺคโห เวทิตพฺโพ, กสฺมา? คาเมน นิคมนครานํ เอกลกฺขณตฺตาฯ

ปริกฺเขโปกาโสติ ปริกฺเขปารโหกาโสฯ เตสูติ คามคามูปจาเรสุฯ ปริหารนฺติ จีวรวิปฺปวาสอาปตฺติอปนยนํฯ ‘‘อิตี’’ติอาทิ นิคมนํฯ เอตฺถาติ สมานสํวาสกอวิปฺปวาสสีมาสุฯ อตฺตโน ธมฺมตายาติ อตฺตโน สภาเวนฯ ยตฺถาติ ยสฺมิํ ฐาเนฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ ตสฺสาติ อวิปฺปวาสสีมายฯ วิสุนฺติ สมานสํวาสกสีมโต ปาเฏกฺกํฯ ตตฺถาติ ทฺวีสุ สีมาสุฯ อวิปฺปวาสายาติ อวิปฺปวาสสีมายฯ นฺติ คามํฯ สาติ อวิปฺปวาสสีมาฯ