เมนู

พฺยตฺโต ตาว ปุพฺเพ วุตฺตลกฺขโณ โหตุ, ปฏิพโล ปน กถํ ญาตพฺโพติ อาห ‘‘โย ปนา’’ติอาทิ ฯ โย ปน สกฺโกตีติ สมฺพนฺโธฯ จาติ สจฺจํฯ เอตนฺติ ปฏิพลตฺตํ, ‘‘ปญฺจหิ…เป.… วิเนตุ’’นฺติวจนํ วาฯ

[77] ติตฺถิยปกฺขสงฺกนฺเตสูติ ติตฺถิยสงฺขาตํ สาสนสฺส ปฏิปกฺขํ สงฺกมนฺเตสุฯ อาจารสมาจารสิกฺขาปนกนฺติ อติวิย จริตพฺพํ อาภิสมาจาริกสีลํ สิกฺขาปนกํฯ อิมินา อาจารํ สิกฺขาเปตีติ อาจริโยติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ นามมตฺตเมวาติ ‘‘อาจริโย’’ติ วา ‘‘อนฺเตวาสิโก’’ติ วา นามมตฺตเมวฯ นานนฺติ อุปชฺฌายโต วา สทฺธิวิหาริกโต วา นานํฯ

20. ปณามนาขมาปนากถา

[80] ยํ ลกฺขณํ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ นิสฺสยนฺเตวาสิเกน กาตพฺพนฺติ โยชนาฯ ปพฺพชฺชาอุปสมฺปทาธมฺมนฺเตวาสิเกหีติ ปพฺพชฺชนฺเตวาสิเกน จ อุปสมฺปทนฺเตวาสิเกน จ ธมฺมนฺเตวาสิเกน จฯ เอเตสนฺติ ปพฺพชฺชาอุปสมฺปทาธมฺมนฺเตวาสิกานํฯ เอเตสูติ เอเตสุ ตีสุ อนฺเตวาสิเกสุฯ อาจริยสฺสาติ ปพฺพชฺชนฺเตวาสิโก ปพฺพชฺชาจริยสฺส, อุปสมฺปทนฺเตวาสิโก อุปสมฺปทาจริยสฺสาติ อตฺโถฯ สมีเปติ นิสฺสยาจริยสฺส จ ธมฺมาจริยสฺส จ อาสนฺเนฯ ตสฺมาติ ยสฺมา อนฺเตวาสิเกน อาจริยมฺหิ สมฺมา วตฺติตพฺพํ, ตสฺมาฯ อาจริเยนาปีติ นิสฺสยปพฺพชฺชา อุปสมฺปทา ธมฺมาจริเยนาปิฯ โอวาทาจริโย เตสุ สงฺคหํ คจฺฉติฯ เตสูติ จตูสุ อนฺเตวาสิเกสุฯ

22. นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิกถา

อาณตฺติวินิจฺฉโย

[83] ‘‘นิสฺสยปฏิปสฺสทฺธีสู’’ติ สมูหาธาโรฯ ‘‘อุปชฺฌาโย ปกฺกนฺโต วาติอาทีสู’’ติ อวยวาธาโรฯ ‘‘วิปฺปวสิตุกาโม’’ติ อิมินา นิราลยภาวํ ทสฺเสติฯ เอวํ คเตติ เอวํ อุปชฺฌาเย คเตติ โยชนาฯ อญฺญทาปีติ อญฺญสฺมิมฺปิ กาเลฯ อุปชฺฌาเยน ปวาสิตกาเลติ อตฺโถฯ เอกสมฺโภคปริโภโคติ อตฺตนา วา อุปชฺฌาเยน วา เอโก ปจฺจยสมฺโภโค จ ธมฺมปริโภโค จฯ เอกทิวสมฺปีติ ปิสทฺโท ครหตฺโถ, ทฺวิหาทิกํ ปน ปเควาติ อตฺโถฯ ปริหาโร นตฺถีติ อาปตฺติปริหาโร นตฺถิ, อาปตฺติยา ปริหรณํ อปนยนํ นตฺถีติ อธิปฺปาโยฯ ลชฺชี เปสโลติ ลชฺชี หุตฺวา ปิยสีโล ภิกฺขูติ สมฺพนฺโธฯ ตทเหวาติ ตสฺมิํ อุปชฺฌายสฺส ปกฺกนฺตอหนิ เอวฯ ตถาติ ยถา ‘‘อุปชฺฌาโย ลหุํ อาคมิสฺสตี’’ติ ปุจฺฉติ, ตถา ‘‘อหํ ลหุํ อาคมิสฺสามี’’ติ วุตฺตนฺติ อตฺโถฯ สเจ วทตีติ สเจ อาจริโย วทตีติ โยชนาฯ อสฺสาติ ภิกฺขุสฺสฯ สภาคตนฺติ ลชฺชิเปสลภาวํฯ

ยาว อาคมนาติ อุปชฺฌายสฺส ยาว อาคมนาฯ นฺติ อุปชฺฌายํฯ ‘‘วาเสนฺติเยวา’’ติปเท การิตกมฺมํฯ ตตฺถาติ อุปชฺฌายสฺส คตฏฺฐาเนฯ เตนาติ อุปชฺฌาเยนฯ ปวตฺตีติ ปวตฺตนํฯ นทีปูเรน วา อุปทฺทุโตติ สมฺพนฺโธฯ นทีปูรตฺตา อุทโกสกฺกนํ อาคเมติ, โจราทีนํ อุปทฺทุตตฺตา สหาเย ปริเยสติฯ โสติ อุปชฺฌาโยฯ

‘‘นิสฺสยปณามนา’’ติ อิมินา อาณาปนํ อาณตฺตีติ วจนตฺเถน นิสฺสยปณามนา อาณตฺตีติ วุจฺจตีติ ทสฺเสติฯ นิสฺสยปณามนาติ นิสฺสยสฺส อุปชฺฌาจริยสฺส ปณามนาฯ ตสฺมา ปณามิโต โหตีติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘อาปุจฺฉีติอาทินา’’ติ เอตฺถ อาทิสทฺเทน ‘‘มา มํ สุสานคมนํ อาปุจฺฉี’’ติอาทโย สงฺคณฺหาติฯ เตนาติ สทฺธิวิหาริเกนฯ ขมาเปตพฺโพติ ติติกฺขาเปตพฺโพฯ

ตาวาติ มหาเถเรหิ, มหาเถรานํ วา ปฐมํฯ อญฺญตฺถาติ อุปชฺฌายสฺส วิหารโต อญฺญํ วิหารํฯ อปฺเปวาติ อปิ เอว นาม ขเมยฺยาติ โยชนาฯ ตตฺเรวาติ อญฺญตฺเถวฯ ทุพฺภิกฺขาทิโทเสนาติ เอตฺถ อาทิสทฺเทน ญาติวิโยคาทิโทโส คเหตพฺโพฯ ตํเยวาติ อตฺตนา วสิตํ ตเมว ฐานํฯ อญฺญสฺสาติ อุปชฺฌายโต อญฺญสฺส ภิกฺขุสฺสาติ สมฺพนฺโธฯ อิมินา อุปชฺฌาเยน ปริจฺจตฺตตฺตา อุปชฺฌายสโมธาเน นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิ นตฺถีติ ทีเปติฯ