เอวสทฺเทน จิรกาลํ นิวตฺเตติฯ อุลฺลุมฺปตูติ เอตฺถ อุปุพฺพลุปธาตุยา อุปสคฺควเสน วา อตฺถาติสยวเสน วา ธาตูนมเนกตฺถตฺตา อิธ อุปุพฺพธรธาตุยา อตฺเถ วตฺตตีติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อุทฺธรตู’’ติฯ อุฏฺฐาเปตฺวา, อุกฺขิปิตฺวา วา ธรตูติ อตฺโถฯ ตเมวตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อกุสลา’’ติอาทิฯ ตตฺถ ‘‘อกุสลา วุฏฺฐาเปตฺวา’’ติ อิมินา สหาวธินา อุตฺยูปสคฺคสฺส อตฺถํ ทสฺเสติฯ ‘‘กุสเล ปติฏฺฐาเปตู’’ติ อิมินา สหาธาเรน ธรธาตุสฺส อตฺถํ ทสฺเสติฯ อุตฺยูปสคฺคสฺส อุกฺขิปนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สามเณรภาวา วา อุทฺธริตฺวา’’ติฯ ‘‘ปฏิจฺจา’’ติ อิมินา อุปาทายาติ เอตฺถ สมีเป อาทิยิตฺวาติ สทฺทตฺถมคเหตฺวา สงฺเกตตฺถวเสน ปากฏตฺตา ตสฺส สงฺเกตตฺถํ ทสฺเสติ, อธิปฺปายตฺถํ ทสฺเสตีติ อตฺโถฯ

[73] อธิฏฺฐิตาติ เอตฺถ อธิ นิจฺจวเสน ฐาติ ปวตฺตตีติ อธิฏฺฐิตาติ วจนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘นิจฺจปฺปวตฺตินี’’ติฯ กสฺมา จตฺตาโร ปจฺจยา นิสฺสยาติ วุตฺตาติ อาห ‘‘ยสฺมา’’ติอาทิฯ ‘‘จตฺตาโร’’ติอาทินา จตฺตาโร ปจฺจเย นิสฺสาย อตฺตภาโว เสติ ปวตฺตตีติ นิสฺสายาติ อวุตฺตกมฺมตฺถํ ทสฺเสติฯ

18. อาจริยวตฺตกถา

[75] กินฺตายนฺติ เอตฺถ เอการโลปวเสน สนฺธิ โหตีติ อาห ‘‘กิํเต อย’’นฺติฯ ‘‘โอวทิตพฺโพติ’’อิมินา โอวทิโยติ เอตฺถ ณฺยปจฺจยสฺส กมฺมตฺถํ ทสฺเสติฯ ‘‘ตทตฺถายา’’ติ อิมินา ‘‘ยทิทํ คณพนฺธิก’’นฺติ อุตฺตรวากฺเย ยํสทฺทํ ทิสฺวา ปุพฺพวากฺเย ตํสทฺทํ ญาเปติ, ตสฺส พาหุลฺลสฺส อตฺถายาติ อตฺโถฯ

[76] โสติ ปสูโร ปริพฺพาชโกฯ เตนาติ อุทายิตฺเถเรนฯ สหธมฺมิกนฺติ สห ธมฺเมน การเณนฯ

พฺยตฺโต ตาว ปุพฺเพ วุตฺตลกฺขโณ โหตุ, ปฏิพโล ปน กถํ ญาตพฺโพติ อาห ‘‘โย ปนา’’ติอาทิ ฯ โย ปน สกฺโกตีติ สมฺพนฺโธฯ จาติ สจฺจํฯ เอตนฺติ ปฏิพลตฺตํ, ‘‘ปญฺจหิ…เป.… วิเนตุ’’นฺติวจนํ วาฯ

[77] ติตฺถิยปกฺขสงฺกนฺเตสูติ ติตฺถิยสงฺขาตํ สาสนสฺส ปฏิปกฺขํ สงฺกมนฺเตสุฯ อาจารสมาจารสิกฺขาปนกนฺติ อติวิย จริตพฺพํ อาภิสมาจาริกสีลํ สิกฺขาปนกํฯ อิมินา อาจารํ สิกฺขาเปตีติ อาจริโยติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ นามมตฺตเมวาติ ‘‘อาจริโย’’ติ วา ‘‘อนฺเตวาสิโก’’ติ วา นามมตฺตเมวฯ นานนฺติ อุปชฺฌายโต วา สทฺธิวิหาริกโต วา นานํฯ

20. ปณามนาขมาปนากถา

[80] ยํ ลกฺขณํ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ นิสฺสยนฺเตวาสิเกน กาตพฺพนฺติ โยชนาฯ ปพฺพชฺชาอุปสมฺปทาธมฺมนฺเตวาสิเกหีติ ปพฺพชฺชนฺเตวาสิเกน จ อุปสมฺปทนฺเตวาสิเกน จ ธมฺมนฺเตวาสิเกน จฯ เอเตสนฺติ ปพฺพชฺชาอุปสมฺปทาธมฺมนฺเตวาสิกานํฯ เอเตสูติ เอเตสุ ตีสุ อนฺเตวาสิเกสุฯ อาจริยสฺสาติ ปพฺพชฺชนฺเตวาสิโก ปพฺพชฺชาจริยสฺส, อุปสมฺปทนฺเตวาสิโก อุปสมฺปทาจริยสฺสาติ อตฺโถฯ สมีเปติ นิสฺสยาจริยสฺส จ ธมฺมาจริยสฺส จ อาสนฺเนฯ ตสฺมาติ ยสฺมา อนฺเตวาสิเกน อาจริยมฺหิ สมฺมา วตฺติตพฺพํ, ตสฺมาฯ อาจริเยนาปีติ นิสฺสยปพฺพชฺชา อุปสมฺปทา ธมฺมาจริเยนาปิฯ โอวาทาจริโย เตสุ สงฺคหํ คจฺฉติฯ เตสูติ จตูสุ อนฺเตวาสิเกสุฯ

22. นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิกถา