16. สทฺธิวิหาริกวตฺตกถา

[67] สมฺมาวตฺตนายํ วินิจฺฉโย เอวํ เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ อุทฺเทสาทีหีติ อาทิสทฺเทน ปริปุจฺฉาทโย สงฺคณฺหาติฯ สงฺคหสทฺทสฺส สงฺเขปคหเณสุปิ วุตฺติโต ‘‘อนุคฺคโห’’ติ วุตฺตํฯ อถ วา สมฺมุขา สงฺคโห จ ปรมฺมุขา อนุคฺคโห จ กาตพฺโพฯ อามิเสน วา สงฺคโห, ธมฺเมน วา อนุคฺคโหฯ ทิฏฺฐธมฺมิกตฺถาย วา สงฺคโห, สมฺปรายิกตฺถาย วา อนุคฺคโหฯ โลกิยตฺถาย วา สงฺคโห, โลกุตฺตรตฺถาย วา อนุคฺคโห กาตพฺโพฯ ตตฺถาติ ยํ วุตฺตํ ‘‘อุทฺเทเสน ปริปุจฺฉาย โอวาเทน อนุสาสนียา’’ติฯ ตตฺถ อุทฺทิสนํ อุทฺเทโสติ วจนตฺเถน ปาฬิวาจนา อุทฺเทโส นามาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อุทฺเทโสติ ปาฬิวาจนา’’ติฯ ‘‘ปาฬิยา อตฺถวณฺณนา’’ติ อิมินา ปุนปฺปุนํ, สมนฺตโต วา ปาฬิยา อตฺถสฺส ปุจฺฉนํ ปริปุจฺฉาติ อตฺถํ ทสฺเสติฯ วตฺถุสฺมินฺติ จาริตฺตวาริตฺตวตฺถุสฺมิํฯ อิทนฺติ จาริตฺตํฯ ปุน อิทนฺติ วาริตฺตํฯ ‘‘วจน’’นฺติ อิมินา โอวทนํ โอวาโทติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ โอติณฺเณ วตฺถุสฺมิํ ‘‘อิทํ กโรหิ, อิทํ มา กริตฺถา’’ติ วจนํ อนุสาสนี นามาติ โยชนาฯ ‘‘ปุนปฺปุนํ วจน’’นฺติ อิมินา อนุสาสนีติ เอตฺถ อนุสทฺทสฺส นอุปจฺฉินฺนตฺถํ ทสฺเสติฯ ‘‘สเจ อุปชฺฌายสฺส ปตฺโต โหตี’’ติ สามญฺญโต วุตฺเตปิ น ปกติปตฺโต โหติ, อถ โข อติริตฺตปตฺโต โหตีติ อาห ‘‘อติเรกปตฺโต’’ติฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ ‘‘สเจ อุปชฺฌายสฺส จีวรํ โหตี’’ติอาทีสุ ปเทสุฯ อญฺโญปีติ ปตฺตจีวเรหิ อญฺโญปิฯ สมณปริกฺขาโรติ ฉตฺตุปาหนาทิ สมณปริกฺขาโรฯ อิธาติ สทฺธิวิหาริกวตฺเตฯ นเยนาติ ญาเยนฯ อุปฺปชฺชมานอุปายปริเยสนนฺติ อุปฺปชฺชมานสฺส, อุปฺปชฺชมานตฺถาย วา อุปายสฺส ปริเยสนํฯ อิโตติ ‘‘กินฺติ นุ โข สทฺธิวิหาริกสฺส ปริกฺขาโร อุปฺปชฺชิเยถา’’ติ ปาฬิโตฯ จีวรํ รชนฺเตนาติ เอตฺถ รชนฺเตน อุปชฺฌาเยนาติ อตฺโถ น ทฏฺฐพฺโพ, สทฺธิวิหาริเกนาติ อตฺโถ เอวาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อุปชฺฌายโต อุปายํ สุตฺวา รชนฺเตนา’’ติฯ อุปชฺฌายโต อุปายนฺติ อุปชฺฌายโต ลทฺธํ อุปายํฯ