เมนู

นฺติ อตฺถวินิจฺฉยํ, วิทู วทนฺตีติ สมฺพนฺโธฯ ยกาโร ปทสนฺธิกโรฯ อยํ ปเนตฺถ โยชนา – เตสํ ปาฏิเทสนียานํ อนนฺตรา เย จ เสขิยา ปญฺจสตฺตติ เย จ ธมฺมา, จสทฺโท ลุตฺตนิทฺทิฏฺโฐ, อธิกรณวฺหยา อธิกรณสมถนามกา สตฺต เย จ ธมฺมา ภควตา อุทฺทิฏฺฐา, เตสํ เสขิยอธิกรณสมถธมฺมานํ โย อตฺถวินิจฺฉโย วิภงฺเค มยา วุตฺโต, ตาทิสเมว ตํ อตฺถวินิจฺฉยํ ภิกฺขุนีนํ วิภงฺเคปิ วิทู วทนฺติ ยสฺมา, ตสฺมา เตสํ ธมฺมานํ เสขิยอธิกรณสมถธมฺมานํ ยา อตฺถวณฺณนา ตตฺถ มหาวิภงฺเค วิสุํ มยา น วุตฺตาฯ อิมา อตฺถวณฺณนา อิธาปิ ภิกฺขุนีนํ วิภงฺเคปิ, ปิสทฺโท ลุตฺตนิทฺทิฏฺโฐ, มยา น วุตฺตาเยวาติฯ นกาโร ทฺวีสุ กิริยาสุ โยเชตพฺโพฯ

‘‘สพฺพาสวปหํ มคฺคํ, ปุญฺญกมฺเมน จิมินา;

อุปฺปาเทตฺวา สสนฺตาเน, สตฺตา ปสฺสนฺตุ นิพฺพุติ’’นฺติฯ

อยํ คาถา เอตรหิ โปตฺถเกสุ นตฺถิ, ฏีกาสุ ปน อตฺถิฯ ตสฺมา เอวเมตฺถ โยชนา เวทิตพฺพา – อิมินา ปุญฺญกมฺเมน จ วิภงฺควณฺณนาย กเตน อิมินา ปุญฺญกมฺเมน จ อญฺเญน ปุญฺญกมฺเมน จฯ จสทฺโท หิ อวุตฺตสมฺปิณฺฑนตฺโถฯ สตฺตา สพฺเพ สตฺตา สพฺพาสวปหํ สพฺเพสํ อาสวานํ วิฆาตกํ มคฺคํ อรหตฺตมคฺคํ สสนฺตาเน อตฺตโน นิยกชฺฌตฺเต อุปฺปาเทตฺวา ชเนตฺวา นิพฺพุติํ ขนฺธปรินิพฺพานํ ญาณาโลจเนน ปสฺสนฺตูติฯ

อิติ สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย

ภิกฺขุนิวิภงฺควณฺณนาย

โยชนา สมตฺตาฯ

ชาทิลญฺฉิตนาเมน, เนกานํ วาจิโต มยา;

ภิกฺขุนีนํ วิภงฺคสฺส, สมตฺโต โยชนานโยติฯ

ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ

มหาวคฺคโยชนา

1. มหาขนฺธกํ

1. โพธิกถา

เอวูภโตวิภงฺคสฺส , กตฺวาน โยชนานยํ;

มหาวคฺคขนฺธกสฺส, กริสฺสํ โยชนานยํฯ

อุภินฺนนฺติ อุภเยสํฯ ปาติโมกฺขานนฺติ ปาติโมกฺขวิภงฺคานํฯ ปาติโมกฺขคหเณน เหตฺถ เตสํ วิภงฺโคปิ คหิโต อเภเทน วา อุตฺตรปทโลปวเสน วาฯ ขนฺธกนฺติ ปญฺญตฺติสมูหํฯ ขนฺธสทฺโท เหตฺถ ปญฺญตฺติวาจโกฯ วินยปญฺญตฺติโย วุจฺจนฺติ ‘‘ขนฺโธ’’ติฯ เตสํ สมูโห ขนฺธโกฯ อถวา ขนฺโธติ ราสิฯ ขนฺธสทฺโท หิ ราสตฺถวาจโกฯ วินยปญฺญตฺติราสิ วุจฺจติ ‘‘ขนฺโธ’’ติฯ กกาโร ปกาสกวาจโกฯ ขนฺธานํ วินยปญฺญตฺติราสีนํ โก ปกาสโกติ ขนฺธโก, ตํ ขนฺธกํฯ อยํ ปเนตฺถ โยชนา – อุภินฺนํ ปาติโมกฺขานํ สงฺคีติสมนนฺตรํ ขนฺธโกวิทา ขนฺธเกสุ กุสลา มหาเถรา ยํ ขนฺธกํ สงฺคายิํสุ, ตสฺส ขนฺธกสฺส ทานิ สํวณฺณนากฺกโม ยสฺมา สมฺปตฺโต, ตสฺมา ตสฺส ขนฺธกสฺส อยํ อนุตฺตานตฺถวณฺณนา โหตีติฯ

เย อตฺถาติ สมฺพนฺโธฯ หิสทฺโท ปทาลงฺกาโรฯ เยสนฺติ ปทานํฯ เตติ เต อตฺเถฯ ภเวติ ภเวยฺย, ภวิตุํ สกฺกุเณยฺยาติ อตฺโถฯ เตสนฺติ อตฺถานํฯ กินฺติ กิํ ปโยชนํฯ เตติ อตฺเถ, ญาตุนฺติ สมฺพนฺโธฯ อถวา เตติ อตฺถา, อวณฺณิตาติ สมฺพนฺโธฯ เตสํเยวาติ อตฺถานเมวฯ อยํ ปเนตฺถ โยชนา – ปทภาชนีเย เยสํ ปทานํ เย อตฺถา ภควตา ปกาสิตา, เตสํ ปทานนฺติ ปาฐเสโส, เต อตฺเถ ปุน วเทยฺยาม เจ, กทา ปริโยสานํ สํวณฺณนาย ปรินิฏฺฐานํ ภเว, น ภเวยฺยาติ อธิปฺปาโยฯ เย เจว อตฺถา อุตฺตานา, เตสํ สํวณฺณนาย กิํ ปโยชนํ, น ปโยชนนฺติ อธิปฺปาโยฯ