10. ทสมสงฺฆาทิเสสสิกฺขาปทํ

[727] ทสเม เอวาจาราติ เอตฺถ นิคฺคหิตโลปวเสน สนฺธีติ อาห ‘‘เอวํอาจารา’’ติฯ ‘‘ยาทิโส’’ติอาทินา เอวํสทฺทสฺส นิทสฺสนาทีสุ (อภิธานปฺปทีปิกายํ 1186 คาถายํ) เอกาทสสุ อตฺเถสุ อุปมตฺถํ ทสฺเสติฯ สพฺพตฺถาติ ‘‘เอวํสทฺทา เอวํสิโลกา’’ติ สพฺเพสุ ปเทสุฯ อุญฺญายาติ เอตฺถ โอการวิปรีโต อุกาโรติ อาห ‘‘อวญฺญายา’’ติฯ ‘‘นีจํ กตฺวา ชานนายา’’ติ อิมินา อวสทฺโท นีจตฺโถ, ญาธาตุ อวโพธนตฺโถติ ทสฺเสติฯ ‘‘ปริภวญฺญายา’’ติ วตฺตพฺเพ อุตฺตรปทโลปวเสน ‘‘ปริภเวนา’’ติ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘ปริภวิตฺวา ชานเนนา’’ติฯ อกฺขนฺติยาติ เอตฺถ สหนขนฺติเยวาธิปฺเปตา, เนว อนุโลมขนฺติ, น ทิฏฺฐินิชฺฌานกฺขนฺตีติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อสหนตายา’’ติฯ เวภสฺสิยาติ เอตฺถ วิเสเสน ภาเสติ โอภาเสตีติ วิภาโส อานุภาโว, วิภาโส อิมสฺส สงฺฆสฺส อตฺถีติ วิภสฺโส สงฺโฆ, พหฺวตฺเถ จ อติสยตฺเถ จ สปจฺจโย โหติฯ กสฺมา? มนฺตุปจฺจยตฺถตฺตา ‘‘โลมโส’’ติอาทีสุ (ชา. 1.14.57) วิย, พหุอานุภาโว อติสยอานุภาโว สงฺโฆติ วุตฺตํ โหติ, สํโยคปรตฺตา อาการสฺส รสฺโสฯ วิภสฺสสฺส ภาโว เวภสฺสิยํ, พหุอานุภาโว อติสยอานุภาโวเยวฯ อิติ อิมมตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘พลวภสฺสภาเวนา’’ติฯ ตตฺถ พลวอิติ ปเทน มนฺตุอตฺเถ ปวตฺตสฺส สปฺปจฺจยสฺส พหฺวตฺถญฺจ อติสยตฺถญฺจ ทสฺเสติ, ภาวอิติ ปเทน ณิยปจฺจยสฺส ภาวตฺถํ, เอนอิติ ปเทน นิสฺสกฺกวจนสฺส กรณตฺเถ ปวตฺตภาวํ ทสฺเสติฯ ตเมวตฺถมาวิกโรนฺโต อาห ‘‘อตฺตโน พลวปฺปกาสเนนา’’ติฯ ตตฺถ อตฺตโนติ อตฺตสงฺขาตสฺส สงฺฆสฺสฯ พลวปฺปกาสเนนาติ พหุอานุภาวปฺปกาสเนน, อติสยอานุภาวปฺปกาสเนน วาฯ พลวปฺปกาสนํ นาม อตฺถโต ปเรสํ สมุตฺราสนเมวาติ อาห ‘‘สมุตฺราสเนนาติ อตฺโถ’’ติฯ