3. ขมฺภกตวคฺค-อตฺถโยชนา

[596] ขมฺโภ กโต เยนาติ ขมฺภกโตฯ ขมฺโภติ จ ปฏิพทฺโธฯ กตฺถ ปฏิพทฺโธติ อาห ‘‘กฏิยํ หตฺถํ ฐเปตฺวา’’ติฯ สสีสํ อวคุณฺฐยติ ปริเวฐตีติ โอคุณฺฐิโตติ อาห ‘‘สสีสํ ปารุโต’’ติฯ

[600] อุทฺธํ เอกา โกฏิ อิมิสฺสา คมนายาติ อุกฺกุฏิกาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อุกฺกุฏิกา วุจฺจตี’’ติอาทิฯ เอตฺถาติ ‘‘อุกฺกุฏิกายา’’ติปเทฯ

[601] หตฺถปลฺลตฺถีกทุสฺสปลฺลตฺถีเกสุ ทฺวีสุ ทุสฺสปลฺลตฺถิเก อาโยคปลฺลตฺถีกาปิ สงฺคหํ คจฺฉตีติ อาห ‘‘อาโยคปลฺลตฺถิกาปิ ทุสฺสปลฺลตฺถิกา เอวา’’ติฯ

[602] สติยา อุปฏฺฐานํ สกฺกจฺจนฺติ อาห ‘‘สติํอุปฏฺฐเปตฺวา’’ติฯ

[603] ปิณฺฑปาตํ เทนฺเตปีติ ปิณฺฑปาตํ ปตฺเต ปกฺขิปนฺเตปิฯ ปตฺเต สญฺญา ปตฺตสญฺญา, สา อสฺสตฺถีติ ปตฺตสญฺญีฯ ‘‘กตฺวา’’ ติอิมินา กิริยาวิเสสนภาวํ ทสฺเสติฯ

[604] สมสูปกํ ปิณฺฑปาตนฺติ เอตฺถ สูปปิณฺฑปาตานํ สมอุปฑฺฒภาวํ อาสงฺกา ภเวยฺยาติ อาห ‘‘สมสูปโก นามา’’ติอาทิฯ ยตฺถาติ ปิณฺฑปาเตฯ ภตฺตสฺส จตุตฺถภาคปมาโณ สูโป โหติ, โส ปิณฺฑปาโต สมสูปโก นามาติ โยชนาฯ โอโลณี จ สากสูเปยฺยญฺจ มจฺฉรโส จ มํสรโส จาติ ทฺวนฺโทฯ ตตฺถ โอโลณีติ เอกา พฺยญฺชนวิกติฯ สากสูเปยฺยนฺติ สูปสฺส หิตํ สูเปยฺยํ, สากเมว สูเปยฺยํ สากสูเปยฺยํฯ อิมินา สพฺพาปิ สากสูเปยฺยพฺยญฺชนวิกติ คหิตาฯ มจฺฉรสมํสรสาทีนีติ เอตฺถ อาทิสทฺเทน อวเสสา สพฺพาปิ พฺยญฺชนวิกติ สงฺคหิตาฯ ตํ สพฺพํ รสานํ รโส รสรโสติ กตฺวา ‘‘รสรโส’’ติ วุจฺจติฯ

[605] สมปุณฺณํ สมภริตนฺติ เววจนเมวฯ ถูปํ กโต ถูปีกโตติ อตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ถูปีกโต นามา’’ติอาทิฯ