เมนู

6. ตูโลนทฺธสิกฺขาปทํ

[526] ฉฏฺเฐ เอตฺถาติ มญฺจปีเฐฯ อวนหิตพฺพนฺติ โอนทฺธํ, ตูเลน โอนทฺธํ ตูโลนทฺธนฺติ อตฺโถปิ ยุชฺชติฯ ตูลํ ปกฺขิปิตฺวาติ มญฺจปีเฐ จิมิลิกํ ปตฺถริตฺวา ตสฺสุปริ ตูลํ ปกฺขิปิตฺวาติ อตฺโถติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. นิสีทนสิกฺขาปทํ

[531] สตฺตเม กตฺถาติ กิสฺมิํ ขนฺธเก, กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ วาฯ หีติ สจฺจํฯ ตตฺถาติ จีวรกฺขนฺธเก, ปณีตโภชนวตฺถุสฺมิํ วาฯ ‘‘ยถา นามา’’ติ อิมินา ‘‘เสยฺยถาปี’’ติ ปทสฺส อตฺถํ ทสฺเสติ, ‘‘ปุราโณ จมฺมกาโร’’ติ อิมินา ‘‘ปุราณาสิโกฏฺโฐ’’ติ ปทสฺสฯ จมฺมกาโร หิ อสินา จมฺมํ กุฏติ ฉินฺทตีติ ‘‘อสิโกฏฺโฐ’’ติ วุจฺจติฯ วตฺถุปฺปนฺนกาลมุปนิธาย วุตฺตํ ‘‘ปุราโณ’’ติ ฯ ตเมวูปมํ ปากฏํ กโรนฺโต อาห ‘‘ยถา หี’’ติฯ หีติ ตปฺปากฏีกรณํ, ตํ ปากฏํ กริสฺสามีติ หิ อตฺโถฯ จมฺมกาโร กฑฺฒตีติ สมฺพนฺโธฯ วิตฺถตนฺติ วิสาลํฯ โสปีติ อุทายีปิฯ ตํ นิสีทนํ กฑฺฒตีติ โยชนาฯ เตนาติ กฑฺฒนเหตุนาฯ นฺติ อุทายิํฯ สนฺถตสทิสนฺติ สนฺถเตน สทิสํฯ เอกสฺมิํ อนฺเตติ เอกสฺมิํ โกฏฺฐาเส, ผาเลตฺวาติ สมฺพนฺโธติฯ สตฺตมํฯ

8. กณฺฑุปฏิจฺฉาทิสิกฺขาปทํ

[537] อฏฺฐเม ‘‘กตฺถา’’ติอาทีนิ วุตฺตนยาเนวฯ

[539] ‘‘ยสฺสา’’ติ ปทสฺส วิสยํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘ภิกฺขุโน’’ติฯ ‘‘นาภิยา เหฏฺฐา’’ติ อิมินา นาภิยา อโธ อโธนาภีติ วจนตฺถํ ทสฺเสติ, ‘‘ชาณุมณฺฑลานํ อุปรี’’ติ อิมินา ชาณุมณฺฑลานํ อุพฺภ อุพฺภชาณุมณฺฑลนฺติฯ อุพฺภสทฺโท หิ อุปริปริยาโย สตฺตมฺยนฺตนิปาโตฯ กณฺฑุขชฺชุสทฺทานํ เววจนตฺตา วุตฺตํ ‘‘กณฺฑูติ ขชฺชู’’ติฯ กณฺฑติ เภทนํ กโรตีติ กณฺฑุฯ ขชฺชติ พฺยธนํ กโรตีติ ขชฺชุฯ เกสุจิ โปตฺถเกสุ ‘‘กจฺฉู’’ติ ปาโฐ อตฺถิ, โส อยุตฺโตฯ

โลหิตํ ตุณฺฑํ เอติสฺสาติ โลหิตตุณฺฑิกาฯ ปิฬยติ วิพาธยตีติ ปิฬกาฯ อา ภุโส อสุจิํ สวติ ปคฺฆราเปตีติ อสฺสาโวติ วจนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อสุจิปคฺฆรณ’’นฺติฯ อริสญฺจ ภคนฺทรา จ มธุเมโห จฯ อาทิสทฺเทน ทุนฺนามกาทโย สงฺคณฺหาติฯ ตตฺถ อริ วิย อีสติ อภิภวตีติ อริสํฯ ภคํ วุจฺจติ วจฺจมคฺคํ, ตํ ทรติ ผาเลตีติ ภคนฺทรา, คูถสมีเป ชาโต วณวิเสโสฯ มธุ วิย มุตฺตาทิํ มิหติ เสจตีติ มธุเมโห, โส อาพาโธ มุตฺตเมโห สุกฺกเมโห รตฺตเมโหติ อเนกวิโธฯ ถุลฺลสทฺโท มหนฺตปริยาโยติ อาห ‘‘มหา’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. วสฺสิกสาฏิกสิกฺขาปทํ

[542] นวเม วสฺเส วสฺสกาเล อธิฏฺฐาตพฺพาติ วสฺสิกา, วสฺสิกา จ สา สาฏิกา เจติ วสฺสิกสาฏิกาติฯ นวมํฯ

10. นนฺทตฺเถรสิกฺขาปทํ

[547] ทสเม ‘‘จตูหิ องฺคุเลหี’’ติ อิมินา จตุโร องฺคุลา จตุรงฺคุลาติ อสมาหารทิคุํ ทสฺเสติฯ อูนกปฺปมาโณติ ภควโต ลามกปมาโณฯ อิมินา โอมกสทฺทสฺส ลามกตฺถํ ทสฺเสตีติ ทฏฺฐพฺพนฺติฯ ทสมํฯ

รตนวคฺโค นวโมฯ

อิติ สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย

ขุทฺทกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

6. ปาฏิเทสนียกณฺฑํ

1. ปฐมปาฏิเทสนียสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา

ขุทฺทกานํ อนนฺตรา ปาฏิเทสนียา เย ธมฺมา สงฺคีติกาเรหิ ฐปิตา, อิทานิ เตสํ ธมฺมานํ อยํ วณฺณนา ภวตีติ โยชนาฯ