เมนู

11. ทุพฺพลสิกฺขาปทํ

[484] เอกาทสเม ‘‘อลชฺชีตา’’ติอาทีสุ (ปริ. 295) วิย ยการโลเปน นิทฺเทโสติ อาห ‘‘ยถามิตฺตตายา’’ติฯ ‘‘โย โย’’ติ อิมินา ยถาสทฺทสฺส วิจฺฉตฺถํ ทสฺเสติฯ ยถาวุฑฺฒนฺติอาทีสุ (จูฬว. 311 อาทโย) วิย โย โย มิตฺโต ‘‘ยถามิตฺต’’นฺติ วจนตฺโถ กาตพฺโพฯ สพฺพปเทสูติ ‘‘ยถาสนฺทิฏฺฐตา’’ติอาทีสุ สพฺเพสุ ปเทสูติฯ เอกาทสมํฯ

12. ปริณามนสิกฺขาปทํ

[489] ทฺวาทสเม นฺติ ปทตฺถวินิจฺฉยตฺถสงฺขาตํ ยํ วจนํฯ ตตฺถาติ ติํสกกณฺเฑฯ อิธาติ ทฺเวนวุติกณฺเฑ, สิกฺขาปเท วาฯ ปุคฺคลสฺสาติ ปรปุคฺคลสฺสาติฯ ทฺวาทสมํฯ

สหธมฺมิกวคฺโค อฏฺฐโมฯ

9. รตนวคฺโค

1. อนฺเตปุรสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา

[494] ราชวคฺคสฺส ปฐเม ปริตฺตโกติ คุเณน ขุทฺทโกฯ ปาสาทวรสทฺทสฺส อุปริสทฺเทน สมฺพนฺธิตพฺพภาวํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘ปาสาทวรสฺส อุปริ คโต’’ติฯ อิมินา ปาสาทวรสฺส อุปริ อุปริปาสาทวรํ, ตํ คโต อุปคโตติ อุปริปาสาทวรคโตติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ อยฺยานนฺติ ภิกฺขูนํฯ ‘‘การณา’’ติ อิมินา ‘‘วาหสา’’ติ ปทสฺสตฺถํ ทสฺเสติฯ เตหีติ อยฺเยหิฯ

[497] อนฺตรนฺติ ขณํ, โอกาสํ วา วิวรํ วาฯ ฆาเตตุนฺติ หนิตุํฯ อิจฺฉตีติ อิมินา ปตฺถธาตุยา ยาจนตฺถํ ทสฺเสติฯ ‘‘ราชนฺเตปุรํ หตฺถิสมฺมทฺท’’นฺติอาทีสุ วจนตฺโถ เอวํ เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ หตฺถิสมฺมทฺทนฺติ หตฺถิสมฺพาธฏฺฐานํฯ อสฺเสหิ สมฺมทฺโท เอตฺถาติ อสฺสสมฺมทฺโทฯ รเถหิ สมฺมทฺโท เอตฺถาติ รถสมฺมทฺโทติ วจนตฺถํ อติทิสนฺโต อาห ‘‘เอเสว นโย’’ติฯ ‘‘สมฺมตฺต’’นฺติ ปฐมกฺขเรน ปาฐสฺส สมฺพาธสฺส อวาจกตฺตา วุตฺตํ ‘‘ตํ น คเหตพฺพ’’นฺติฯ ตตฺถาติ ปาเฐฯ ‘‘หตฺถีนํ สมฺมทฺท’’นฺติ อิมินา อุตฺตรปทสฺส สมฺมทฺทนํ สมฺมทฺทนฺติ ภาวตฺถํ ทสฺเสติ, ปุริมปเทน ฉฏฺฐีสมาสญฺจฯ ปุริมปาเฐ ปน อุตฺตรปทสฺส อธิกรณตฺถญฺจ ปุพฺพปเทน ตติยาสมาสญฺจ ทสฺเสติฯ พาหิรตฺถสมาโสติปิ วุจฺจติฯ