เมนู

10. กณฺฏกสิกฺขาปทํ

[428] ทสเม อริฏฺฐสฺส อุปฺปนฺนํ วิย เอตสฺสาปิ อุปฺปนฺนนฺติ โยชนาฯ อุมฺมชฺชนฺตสฺสาติ มนสิกโรนฺตสฺสฯ สํวาสสฺส นาสนา สํวาสนาสนาฯ ลิงฺคสฺส นาสนา ลิงฺคนาสนาฯ ทณฺฑกมฺเมน นาสนา ทณฺฑกมฺมนาสนาฯ ตตฺถาติ ติวิธาสุ นาสนาสุฯ ทูสโก…เป.… นาเสถาติ เอตฺถ อยํ นาสนา ลิงฺคนาสนา นามาติ โยชนาฯ อยนฺติ ทณฺฑกมฺมนาสนาฯ อิธาติ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเท, ‘‘นาเสตู’’ติ ปเท วาฯ ตตฺถาติ ปุริมวจนาเปกฺขํ, ‘‘เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว’’ติ อาทิวจเนติ อตฺโถฯ ปิเรติ อามนฺตนปทํ ปรสทฺเทน สมานตฺถนฺติ อาห ‘‘ปรา’’ติฯ ‘‘อมฺหากํ อนชฺฌตฺติกภูต’’อิติ วา ‘‘อมฺหากํ ปจฺจนีกภูต’’ อิติ วา อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ ‘‘อมามก’’อิติปเทน ‘‘ปร’’อิติปทสฺส อธิปฺปายตฺถํ ทสฺเสติฯ อมฺเห นมมายก, อมฺเหหิ วา นมมายิตพฺพ อิติ อตฺโถฯ ‘‘อมฺหามก’’อิติปิ หการยุตฺโต ปาโฐฯ อมฺเหหิ อามกอิติ อตฺโถฯ ยตฺถาติ ยสฺมิํ ฐาเนฯ เตติ อุปโยคตฺเถ สามิวจนํ, ตนฺติ อตฺโถฯ ตว รูปสทฺเท วาติ สมฺพนฺโธฯ น ปสฺสามาติ น ปสฺสาม, น สุณามฯ

[429] เตนาติ สามเณเรนฯ ‘‘การาเปยฺยา’’ติ ปเท การิตกมฺมนฺติฯ ทสมํฯ

สปฺปาณกวคฺโค สตฺตโมฯ

8. สหธมฺมิกวคฺโค

1. สหธมฺมิกสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา

[434] สหธมฺมิกวคฺคสฺส ปฐเม นฺติ ยํ ปญฺญตฺตํฯ ‘‘สิกฺขมาเนนา’’ติ เอตฺถ มานปจฺจยสฺส อนาคตตฺถภาวํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘สิกฺขิตุกาเมนา’’ติฯ ‘‘สิกฺขมาเนนา’’ติปทํ ‘‘ภิกฺขุนา’’ติปเท เอว น เกวลํ การกวิเสสนํ โหติ, อถ โข ‘‘อญฺญาตพฺพ’’นฺติอาทิปเทสุปิ กิริยาวิเสสนํ โหตีติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘หุตฺวา’’ติฯ ปทตฺถโตติ ปทโต จ อตฺถโต จ, ปทานํ อตฺถโต วาติฯ ปฐมํฯ

2. วิเลขนสิกฺขาปทํ

[438] ทุติเย วินเย ปฏิสํยุตฺตา กถา วินยกถาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘วินยกถา นามา’’ติอาทิฯ นฺติ วินยกถํฯ ปทภาชเนน วณฺณนา วินยสฺส วณฺโณ นามาติ โยชนาฯ นฺติ วินยสฺส วณฺณํฯ ปริยาปุณนํ ปริยตฺติ, วินยสฺส ปริยตฺติ วินยปริยตฺติ, วินยปริยตฺติสงฺขาตํ มูลมสฺส วณฺณสฺสาติ วินยปริยตฺติมูลโก, ตํฯ วินยธโร ลภตีติ สมฺพนฺโธฯ หีติ วิตฺถาโรฯ เต สพฺเพ ภควา ภาสตีติ สมฺพนฺโธฯ หีติ สจฺจํฯ

อสฺสาติ วินยธรสฺสฯ อิธาติ อิมสฺมิํ สาสเนฯ อลชฺชิตาติอาทีสุ กรณตฺเถ ปจฺจตฺตวจนํฯ อลชฺชิตายาติ หิ อตฺโถฯ เตน วุตฺตํ ‘‘กถํ อลชฺชิตายา’’ติอาทิฯ จาติ สจฺจํ