‘‘อฑฺโฒ เจ [อฑฺโฒ เว (ปี. ก.)] ปุริโส ราช, อสฺสทฺโธ โหติ มจฺฉรี;

กทริโย ปาปสงฺกปฺโป, มิจฺฉาทิฏฺฐิ อนาทโรฯ

‘‘สมเณ พฺราหฺมเณ วาปิ, อญฺเญ วาปิ วนิพฺพเก;

อกฺโกสติ ปริภาสติ, นตฺถิโก โหติ โรสโกฯ

‘‘ททมานํ นิวาเรติ, ยาจมานาน โภชนํ;

ตาทิโส ปุริโส ราช, มียมาโน ชนาธิป;

อุเปติ นิรยํ โฆรํ, โชติตมปรายโนฯ

‘‘อฑฺโฒ เจ ปุริโส ราช, สทฺโธ โหติ อมจฺฉรี;

ททาติ เสฏฺฐสงฺกปฺโป, อพฺยคฺคมนโส นโรฯ

‘‘สมเณ พฺราหฺมเณ วาปิ, อญฺเญ วาปิ วนิพฺพเก;

อุฏฺฐาย อภิวาเทติ, สมจริยาย สิกฺขติฯ

‘‘ททมานํ น วาเรติ, ยาจมานาน โภชนํ;

ตาทิโส ปุริโส ราช, มียมาโน ชนาธิป;

อุเปติ ติทิวํ ฐานํ, โชติโชติปรายโน’’ติฯ

2. อยฺยิกาสุตฺตํ

[133] สาวตฺถินิทานํ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข ราชานํ ปเสนทิํ โกสลํ ภควา เอตทโวจ – ‘‘หนฺท, กุโต นุ ตฺวํ, มหาราช, อาคจฺฉสิ ทิวาทิวสฺสา’’ติ?

‘‘อยฺยิกา เม, ภนฺเต, กาลงฺกตา ชิณฺณา วุฑฺฒา มหลฺลิกา อทฺธคตา วโยอนุปฺปตฺตา วีสวสฺสสติกา ชาติยาฯ อยฺยิกา โข ปน เม, ภนฺเต, ปิยา โหติ มนาปาฯ หตฺถิรตเนน เจปาหํ, ภนฺเต, ลเภยฺยํ ‘มา เม อยฺยิกา กาลมกาสี’ติ, หตฺถิรตนมฺปาหํ ทเทยฺยํ – ‘มา เม อยฺยิกา กาลมกาสี’ติฯ อสฺสรตเนน เจปาหํ, ภนฺเต, ลเภยฺยํ ‘มา เม อยฺยิกา กาลมกาสี’ติ, อสฺสรตนมฺปาหํ ทเทยฺยํ – ‘มา เม อยฺยิกา กาลมกาสี’ติฯ คามวเรน เจปาหํ ภนฺเต, ลเภยฺยํ ‘มา เม อยฺยิกา กาลมกาสี’ติ, คามวรมฺปาหํ ทเทยฺยํ – ‘มา เม อยฺยิกา กาลมกาสี’ติฯ

ชนปทปเทเสน [ชนปเทน (สี. สฺยา. ปี.)] เจปาหํ, ภนฺเต, ลเภยฺยํ ‘มา เม อยฺยิกา กาลมกาสี’ติ, ชนปทปเทสมฺปาหํ ทเทยฺยํ – ‘มา เม อยฺยิกา กาลมกาสี’ติฯ ‘สพฺเพ สตฺตา, มหาราช, มรณธมฺมา มรณปริโยสานา มรณํ อนตีตา’ติฯ ‘อจฺฉริยํ, ภนฺเต, อพฺภุตํ, ภนฺเต! ยาวสุภาสิตมิทํ, ภนฺเต, ภควตา – สพฺเพ สตฺตา มรณธมฺมา มรณปริโยสานา มรณํ อนตีตา’’’ติฯ

‘‘เอวเมตํ, มหาราช, เอวเมตํ, มหาราช! สพฺเพ สตฺตา มรณธมฺมา มรณปริโยสานา มรณํ อนตีตาฯ เสยฺยถาปิ, มหาราช, ยานิ กานิจิ กุมฺภการภาชนานิ อามกานิ เจว ปกฺกานิ จ สพฺพานิ ตานิ เภทนธมฺมานิ เภทนปริโยสานานิ เภทนํ อนตีตานิ; เอวเมว โข, มหาราช, สพฺเพ สตฺตา มรณธมฺมา มรณปริโยสานา มรณํ อนตีตา’’ติฯ อิทมโวจ…เป.…

‘‘สพฺเพ สตฺตา มริสฺสนฺติ, มรณนฺตญฺหิ ชีวิตํ;

ยถากมฺมํ คมิสฺสนฺติ, ปุญฺญปาปผลูปคา;

นิรยํ ปาปกมฺมนฺตา, ปุญฺญกมฺมา จ สุคฺคติํฯ

‘‘ตสฺมา กเรยฺย กลฺยาณํ, นิจยํ สมฺปรายิกํ;

ปุญฺญานิ ปรโลกสฺมิํ, ปติฏฺฐา โหนฺติ ปาณิน’’นฺติฯ

3. โลกสุตฺตํ

[134] สาวตฺถินิทานํ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ราชา ปเสนทิ โกสโล ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กติ นุ โข, ภนฺเต, โลกสฺส ธมฺมา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชนฺติ อหิตาย ทุกฺขาย อผาสุวิหารายา’’ติ? ‘‘ตโย โข, มหาราช, โลกสฺส ธมฺมา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชนฺติ อหิตาย ทุกฺขาย อผาสุวิหารายฯ กตเม ตโย? โลโภ โข, มหาราช, โลกสฺส ธมฺโม, อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ อหิตาย ทุกฺขาย อผาสุวิหารายฯ โทโส โข, มหาราช, โลกสฺส ธมฺโม, อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ อหิตาย ทุกฺขาย อผาสุวิหารายฯ โมโห โข, มหาราช, โลกสฺส ธมฺโม, อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ อหิตาย ทุกฺขาย อผาสุวิหารายฯ อิเม โข, มหาราช, ตโย โลกสฺส ธมฺมา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชนฺติ อหิตาย ทุกฺขาย อผาสุวิหารายา’’ติฯ อิทมโวจ…เป.…