‘‘มจฺจุนา ปิหิโต โลโก, ทุกฺเข โลโก ปติฏฺฐิโต;
ตณฺหาย อุฑฺฑิโต โลโก, ชราย ปริวาริโต’’ติฯ
9. อิจฺฉาสุตฺตํ
[69]
‘‘เกนสฺสุ พชฺฌตี โลโก, กิสฺส วินยาย มุจฺจติ;
กิสฺสสฺสุ วิปฺปหาเนน, สพฺพํ ฉินฺทติ พนฺธน’’นฺติฯ
‘‘อิจฺฉาย พชฺฌตี โลโก, อิจฺฉาวินยาย มุจฺจติ;
อิจฺฉาย วิปฺปหาเนน, สพฺพํ ฉินฺทติ พนฺธน’’นฺติฯ
10. โลกสุตฺตํ
[70]
‘‘กิสฺมิํ โลโก สมุปฺปนฺโน, กิสฺมิํ กุพฺพติ สนฺถวํ;
กิสฺส โลโก อุปาทาย, กิสฺมิํ โลโก วิหญฺญตี’’ติฯ
‘‘ฉสุ โลโก สมุปฺปนฺโน, ฉสุ กุพฺพติ สนฺถวํ;
ฉนฺนเมว อุปาทาย, ฉสุ โลโก วิหญฺญตี’’ติฯ
อทฺธวคฺโค [อนฺววคฺโค (สี.)] สตฺตโมฯ
ตสฺสุทฺทานํ –
นามํ จิตฺตญฺจ ตณฺหา จ, สํโยชนญฺจ พนฺธนา;
อพฺภาหตุฑฺฑิโต ปิหิโต, อิจฺฉา โลเกน เต ทสาติฯ
8. เฉตฺวาวคฺโค
1. เฉตฺวาสุตฺตํ
[71] สาวตฺถินิทานํฯ เอกมนฺตํ ฐิตา โข สา เทวตา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –
‘‘กิํสุ เฉตฺวา [ฌตฺวา (สี.), ฆตฺวา (สฺยา. กํ.) เอวมุปริปิ] สุขํ เสติ, กิํสุ เฉตฺวา น โสจติ;
กิสฺสสฺสุ เอกธมฺมสฺส, วธํ โรเจสิ โคตมา’’ติฯ
‘‘โกธํ เฉตฺวา สุขํ เสติ, โกธํ เฉตฺวา น โสจติ;
โกธสฺส วิสมูลสฺส, มธุรคฺคสฺส เทวเต;
วธํ อริยา ปสํสนฺติ, ตญฺหิ เฉตฺวา น โสจตี’’ติฯ
2. รถสุตฺตํ
[72]
‘‘กิํสุ รถสฺส ปญฺญาณํ, กิํสุ ปญฺญาณมคฺคิโน;
กิํสุ รฏฺฐสฺส ปญฺญาณํ, กิํสุ ปญฺญาณมิตฺถิยา’’ติฯ
‘‘ธโช รถสฺส ปญฺญาณํ, ธูโม ปญฺญาณมคฺคิโน;
ราชา รฏฺฐสฺส ปญฺญาณํ, ภตฺตา ปญฺญาณมิตฺถิยา’’ติฯ
3. วิตฺตสุตฺตํ
[73]
‘‘กิํสูธ วิตฺตํ ปุริสสฺส เสฏฺฐํ, กิํสุ สุจิณฺโณ สุขมาวหติ;
กิํสุ หเว สาทุตรํ [สาธุตรํ (ก.)] รสานํ, กถํชีวิํ [กิํสุชีวิํ (ก.)] ชีวิตมาหุ เสฏฺฐ’’นฺติฯ
‘‘สทฺธีธ วิตฺตํ ปุริสสฺส เสฏฺฐํ, ธมฺโม สุจิณฺโณ สุขมาวหติ;
สจฺจํ หเว สาทุตรํ รสานํ, ปญฺญาชีวิํ ชีวิตมาหุ เสฏฺฐ’’นฺติฯ
4. วุฏฺฐิสุตฺตํ
[74]
‘‘กิํสุ อุปฺปตตํ เสฏฺฐํ, กิํสุ นิปตตํ วรํ;
กิํสุ ปวชมานานํ, กิํสุ ปวทตํ วร’’นฺติฯ
‘‘พีชํ อุปฺปตตํ เสฏฺฐํ, วุฏฺฐิ นิปตตํ วรา;
คาโว ปวชมานานํ, ปุตฺโต ปวทตํ วโรติฯ
‘‘วิชฺชา อุปฺปตตํ เสฏฺฐา, อวิชฺชา นิปตตํ วรา;
สงฺโฆ ปวชมานานํ, พุทฺโธ ปวทตํ วโร’’ติฯ
5. ภีตาสุตฺตํ
[75]
‘‘กิํสูธ ภีตา ชนตา อเนกา,
มคฺโค จเนกายตนปฺปวุตฺโต;
ปุจฺฉามิ ตํ โคตม ภูริปญฺญ,
กิสฺมิํ ฐิโต ปรโลกํ น ภาเย’’ติฯ