‘‘โกธํ ชเห วิปฺปชเหยฺย มานํ,

สํโยชนํ สพฺพมติกฺกเมยฺย;

ตํ นามรูปสฺมิมสชฺชมานํ,

อกิญฺจนํ นานุปตนฺติ ทุกฺขาฯ

‘‘ปหาสิ สงฺขํ น วิมานมชฺฌคา [น จ มานมชฺฌคา (ก. สี.), น วิมานมาคา (สฺยา. กํ.)],

อจฺเฉจฺฉิ ตณฺหํ อิธ นามรูเป;

ตํ ฉินฺนคนฺถํ อนิฆํ นิราสํ,

ปริเยสมานา นาชฺฌคมุํ;

เทวา มนุสฺสา อิธ วา หุรํ วา,

สคฺเคสุ วา สพฺพนิเวสเนสู’’ติฯ

‘‘ตํ เจ หิ นาทฺทกฺขุํ ตถาวิมุตฺตํ (อิจฺจายสฺมา โมฆราชา),

เทวา มนุสฺสา อิธ วา หุรํ วา;

นรุตฺตมํ อตฺถจรํ นรานํ,

เย ตํ นมสฺสนฺติ ปสํสิยา เต’’ติฯ

‘‘ปสํสิยา เตปิ ภวนฺติ ภิกฺขู (โมฆราชาติ ภควา),

เย ตํ นมสฺสนฺติ ตถาวิมุตฺตํ;

อญฺญาย ธมฺมํ วิจิกิจฺฉํ ปหาย,

สงฺคาติคา เตปิ ภวนฺติ ภิกฺขู’’ติฯ

5. อุชฺฌานสญฺญิสุตฺตํ

[35] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข สมฺพหุลา อุชฺฌานสญฺญิกา เทวตาโย อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา เวหาสํ อฏฺฐํสุฯ เวหาสํ ฐิตา โข เอกา เทวตา ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –

‘‘อญฺญถา สนฺตมตฺตานํ, อญฺญถา โย ปเวทเย;

นิกจฺจ กิตวสฺเสว, ภุตฺตํ เถยฺเยน ตสฺส ตํฯ

‘‘ยญฺหิ กยิรา ตญฺหิ วเท, ยํ น กยิรา น ตํ วเท;

อกโรนฺตํ ภาสมานานํ, ปริชานนฺติ ปณฺฑิตา’’ติฯ

‘‘น ยิทํ ภาสิตมตฺเตน, เอกนฺตสวเนน วา;

อนุกฺกมิตเว สกฺกา, ยายํ ปฏิปทา ทฬฺหา;

ยาย ธีรา ปมุจฺจนฺติ, ฌายิโน มารพนฺธนาฯ

‘‘น เว ธีรา ปกุพฺพนฺติ, วิทิตฺวา โลกปริยายํ;

อญฺญาย นิพฺพุตา ธีรา, ติณฺณา โลเก วิสตฺติก’’นฺติฯ

อถ โข ตา เทวตาโย ปถวิยํ ปติฏฺฐหิตฺวา ภควโต ปาเทสุ สิรสา นิปติตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘อจฺจโย โน, ภนฺเต, อจฺจคมา ยถาพาลํ ยถามูฬฺหํ ยถาอกุสลํ [ยถาพาลา ยถามูฬฺหา ยถาอกุสลา (สพฺพตฺถ)], ยา มยํ ภควนฺตํ อาสาเทตพฺพํ อมญฺญิมฺหาฯ ตาสํ โน, ภนฺเต, ภควา อจฺจยํ อจฺจยโต ปฏิคฺคณฺหาตุ อายติํ สํวรายา’’ติฯ อถ โข ภควา สิตํ ปาตฺวากาสิฯ อถ โข ตา เทวตาโย ภิยฺโยโสมตฺตาย อุชฺฌายนฺติโย เวหาสํ อพฺภุคฺคญฺฉุํฯ เอกา เทวตา ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –

‘‘อจฺจยํ เทสยนฺตีนํ, โย เจ น ปฏิคณฺหติ;

โกปนฺตโร โทสครุ, ส เวรํ ปฏิมุญฺจตี’’ติฯ

‘‘อจฺจโย เจ น วิชฺเชถ, โนจิธาปคตํ [โนจีธ อปหตํ (สฺยา. กํ.), โนจิธาปกตํ (?)] สิยา;

เวรานิ น จ สมฺเมยฺยุํ, เกนีธ [เวรานิ จ สมฺเมยฺยุํ, เตนิธ (สี.)] กุสโล สิยา’’ติฯ

‘‘กสฺสจฺจยา น วิชฺชนฺติ, กสฺส นตฺถิ อปาคตํ;

โก น สมฺโมหมาปาทิ, โก จ ธีโร [โกธ ธีโร (สฺยา. กํ.)] สทา สโต’’ติฯ

‘‘ตถาคตสฺส พุทฺธสฺส, สพฺพภูตานุกมฺปิโน;

ตสฺสจฺจยา น วิชฺชนฺติ, ตสฺส นตฺถิ อปาคตํ;

โส น สมฺโมหมาปาทิ, โสว [โสธ (สฺยา. กํ.)] ธีโร สทา สโต’’ติฯ

‘‘อจฺจยํ เทสยนฺตีนํ, โย เจ น ปฏิคณฺหติ;

โกปนฺตโร โทสครุ, ส เวรํ ปฏิมุญฺจติ;

ตํ เวรํ นาภินนฺทามิ, ปฏิคฺคณฺหามิ โวจฺจย’’นฺติฯ

6. สทฺธาสุตฺตํ

[36] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข สมฺพหุลา สตุลฺลปกายิกา เทวตาโย อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐํสุฯ เอกมนฺตํ ฐิตา โข เอกา เทวตา ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –

‘‘สทฺธา ทุติยา ปุริสสฺส โหติ,

โน เจ อสฺสทฺธิยํ อวติฏฺฐติ;

ยโส จ กิตฺตี จ ตตฺวสฺส โหติ,

สคฺคญฺจ โส คจฺฉติ สรีรํ วิหายา’’ติฯ

อถ โข อปรา เทวตา ภควโต สนฺติเก อิมา คาถาโย อภาสิ –

‘‘โกธํ ชเห วิปฺปชเหยฺย มานํ,

สํโยชนํ สพฺพมติกฺกเมยฺย;

ตํ นามรูปสฺมิมสชฺชมานํ,

อกิญฺจนํ นานุปตนฺติ สงฺคา’’ติฯ

‘‘ปมาทมนุยุญฺชนฺติ , พาลา ทุมฺเมธิโน ชนา;

อปฺปมาทญฺจ เมธาวี, ธนํ เสฏฺฐํว รกฺขติฯ

‘‘มา ปมาทมนุยุญฺเชถ, มา กามรติ สนฺถวํ;

อปฺปมตฺโต หิ ฌายนฺโต, ปปฺโปติ ปรมํ สุข’’นฺตฺนฺตฺติฯ

7. สมยสุตฺตํ

[37] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สกฺเกสุ วิหรติ กปิลวตฺถุสฺมิํ มหาวเน มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธิํ ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ สพฺเพเหว อรหนฺเตหิ; ทสหิ จ โลกธาตูหิ เทวตา เยภุยฺเยน สนฺนิปติตา โหนฺติ ภควนฺตํ ทสฺสนาย ภิกฺขุสงฺฆญฺจฯ อถ โข จตุนฺนํ สุทฺธาวาสกายิกานํ เทวตานํ เอตทโหสิ – ‘‘อยํ โข ภควา สกฺเกสุ วิหรติ กปิลวตฺถุสฺมิํ มหาวเน มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธิํ ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ สพฺเพเหว อรหนฺเตหิ; ทสหิ จ โลกธาตูหิ เทวตา เยภุยฺเยน สนฺนิปติตา โหนฺติ ภควนฺตํ ทสฺสนาย ภิกฺขุสงฺฆญฺจฯ ยํนูน มยมฺปิ เยน ภควา เตนุปสงฺกเมยฺยาม; อุปสงฺกมิตฺวา ภควโต สนฺติเก ปจฺเจกํ คาถํ [ปจฺเจกคาถํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ภาเสยฺยามา’’ติฯ