‘‘โย ปาณภูตานิ [ปาณภูเตสุ (สี. ปี.)] อเหฐยํ จรํ,

ปรูปวาทา น กโรนฺติ ปาปํ;

ภีรุํ ปสํสนฺติ น หิ ตตฺถ สูรํ,

ภยา หิ สนฺโต น กโรนฺติ ปาป’’นฺติฯ

อถ โข อปรา เทวตา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กสฺส นุ โข, ภควา, สุภาสิต’’นฺติ?

‘‘สพฺพาสํ โว สุภาสิตํ ปริยาเยน, อปิ จ มมปิ สุณาถ –

‘‘สทฺธา หิ ทานํ พหุธา ปสตฺถํ,

ทานา จ โข ธมฺมปทํว เสยฺโย;

ปุพฺเพ จ หิ ปุพฺพตเร จ สนฺโต,

นิพฺพานเมวชฺฌคมุํ สปญฺญา’’ติฯ

4. นสนฺติสุตฺตํ

[34] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข สมฺพหุลา สตุลฺลปกายิกา เทวตาโย อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐํสุฯ เอกมนฺตํ ฐิตา โข เอกา เทวตา ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –

‘‘น สนฺติ กามา มนุเชสุ นิจฺจา,

สนฺตีธ กมนียานิ เยสุ [กาเมสุ (ก.)] พทฺโธ;

เยสุ ปมตฺโต อปุนาคมนํ,

อนาคนฺตา ปุริโส มจฺจุเธยฺยา’’ติฯ

‘‘ฉนฺทชํ อฆํ ฉนฺทชํ ทุกฺขํ;

ฉนฺทวินยา อฆวินโย;

อฆวินยา ทุกฺขวินโย’’ติฯ

‘‘น เต กามา ยานิ จิตฺรานิ โลเก,

สงฺกปฺปราโค ปุริสสฺส กาโม;

ติฏฺฐนฺติ จิตฺรานิ ตเถว โลเก,

อเถตฺถ ธีรา วินยนฺติ ฉนฺทํฯ

‘‘โกธํ ชเห วิปฺปชเหยฺย มานํ,

สํโยชนํ สพฺพมติกฺกเมยฺย;

ตํ นามรูปสฺมิมสชฺชมานํ,

อกิญฺจนํ นานุปตนฺติ ทุกฺขาฯ

‘‘ปหาสิ สงฺขํ น วิมานมชฺฌคา [น จ มานมชฺฌคา (ก. สี.), น วิมานมาคา (สฺยา. กํ.)],

อจฺเฉจฺฉิ ตณฺหํ อิธ นามรูเป;

ตํ ฉินฺนคนฺถํ อนิฆํ นิราสํ,

ปริเยสมานา นาชฺฌคมุํ;

เทวา มนุสฺสา อิธ วา หุรํ วา,

สคฺเคสุ วา สพฺพนิเวสเนสู’’ติฯ

‘‘ตํ เจ หิ นาทฺทกฺขุํ ตถาวิมุตฺตํ (อิจฺจายสฺมา โมฆราชา),

เทวา มนุสฺสา อิธ วา หุรํ วา;

นรุตฺตมํ อตฺถจรํ นรานํ,

เย ตํ นมสฺสนฺติ ปสํสิยา เต’’ติฯ

‘‘ปสํสิยา เตปิ ภวนฺติ ภิกฺขู (โมฆราชาติ ภควา),

เย ตํ นมสฺสนฺติ ตถาวิมุตฺตํ;

อญฺญาย ธมฺมํ วิจิกิจฺฉํ ปหาย,

สงฺคาติคา เตปิ ภวนฺติ ภิกฺขู’’ติฯ

5. อุชฺฌานสญฺญิสุตฺตํ

[35] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข สมฺพหุลา อุชฺฌานสญฺญิกา เทวตาโย อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา เวหาสํ อฏฺฐํสุฯ เวหาสํ ฐิตา โข เอกา เทวตา ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –

‘‘อญฺญถา สนฺตมตฺตานํ, อญฺญถา โย ปเวทเย;

นิกจฺจ กิตวสฺเสว, ภุตฺตํ เถยฺเยน ตสฺส ตํฯ

‘‘ยญฺหิ กยิรา ตญฺหิ วเท, ยํ น กยิรา น ตํ วเท;

อกโรนฺตํ ภาสมานานํ, ปริชานนฺติ ปณฺฑิตา’’ติฯ

‘‘น ยิทํ ภาสิตมตฺเตน, เอกนฺตสวเนน วา;

อนุกฺกมิตเว สกฺกา, ยายํ ปฏิปทา ทฬฺหา;

ยาย ธีรา ปมุจฺจนฺติ, ฌายิโน มารพนฺธนาฯ