10. ยกฺขสํยุตฺตํ

1. อินฺทกสุตฺตํ

[235] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ อินฺทกูเฏ ปพฺพเต, อินฺทกสฺส ยกฺขสฺส ภวเนฯ อถ โข อินฺทโก ยกฺโข เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –

‘‘รูปํ น ชีวนฺติ วทนฺติ พุทฺธา, กถํ นฺวยํ วินฺทติมํ สรีรํ;

กุตสฺส อฏฺฐียกปิณฺฑเมติ, กถํ นฺวยํ สชฺชติ คพฺภรสฺมิ’’นฺติฯ

‘‘ปฐมํ กลลํ โหติ, กลลา โหติ อพฺพุทํ;

อพฺพุทา ชายเต เปสิ, เปสิ นิพฺพตฺตตี ฆโน;

ฆนา ปสาขา ชายนฺติ, เกสา โลมา นขาปิ จฯ

‘‘ยญฺจสฺส ภุญฺชตี มาตา, อนฺนํ ปานญฺจ โภชนํ;

เตน โส ตตฺถ ยาเปติ, มาตุกุจฺฉิคโต นโร’’ติฯ

2. สกฺกนามสุตฺตํ

[236] เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเตฯ อถ โข สกฺกนามโก ยกฺโข เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –

‘‘สพฺพคนฺถปฺปหีนสฺส , วิปฺปมุตฺตสฺส เต สโต;

สมณสฺส น ตํ สาธุ, ยทญฺญมนุสาสสี’’ติ [ยทญฺญมนุสาสตีติ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)]ฯ

‘‘เยน เกนจิ วณฺเณน, สํวาโส สกฺก ชายติ;

น ตํ อรหติ สปฺปญฺโญ, มนสา อนุกมฺปิตุํฯ

‘‘มนสา เจ ปสนฺเนน, ยทญฺญมนุสาสติ;

น เตน โหติ สํยุตฺโต, ยานุกมฺปา [สานุกมฺปา (สี. ปี.)] อนุทฺทยา’’ติฯ

3. สูจิโลมสุตฺตํ

[237] เอกํ สมยํ ภควา คยายํ วิหรติ ฏงฺกิตมญฺเจ สูจิโลมสฺส ยกฺขสฺส ภวเนฯ เตน โข ปน สมเยน ขโร จ ยกฺโข สูจิโลโม จ ยกฺโข ภควโต อวิทูเร อติกฺกมนฺติฯ อถ โข ขโร ยกฺโข สูจิโลมํ ยกฺขํ เอตทโวจ – ‘‘เอโส สมโณ’’ติ! ‘‘เนโส สมโณ, สมณโก เอโส’’ฯ ‘‘ยาว ชานามิ ยทิ วา โส สมโณ ยทิ วา ปน โส สมณโก’’ติฯ

อถ โข สูจิโลโม ยกฺโข เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควโต กายํ อุปนาเมสิฯ อถ โข ภควา กายํ อปนาเมสิฯ อถ โข สูจิโลโม ยกฺโข ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘ภายสิ มํ สมณา’’ติ? ‘‘น ขฺวาหํ ตํ, อาวุโส, ภายามิ; อปิ จ เต สมฺผสฺโส ปาปโก’’ติฯ ‘‘ปญฺหํ ตํ, สมณ ปุจฺฉิสฺสามิฯ สเจ เม น พฺยากริสฺสสิ, จิตฺตํ วา เต ขิปิสฺสามิ, หทยํ วา เต ผาเลสฺสามิ, ปาเทสุ วา คเหตฺวา ปารคงฺคาย [ปารํ คงฺคาย (ก.)] ขิปิสฺสามี’’ติฯ ‘‘น ขฺวาหํ ตํ, อาวุโส, ปสฺสามิ สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย, โย เม จิตฺตํ วา ขิเปยฺย หทยํ วา ผาเลยฺย ปาเทสุ วา คเหตฺวา ปารคงฺคาย ขิเปยฺย; อปิ จ ตฺวํ, อาวุโส, ปุจฺฉ ยทา กงฺขสี’’ติฯ อถ โข สูจิโลโม ยกฺโข ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ – ( ) [(อถ โข สูจิโลโม ยกฺโข ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิฯ) (สี.)]

‘‘ราโค จ โทโส จ กุโตนิทานา,

อรตี รตี โลมหํโส กุโตชา;

กุโต สมุฏฺฐาย มโนวิตกฺกา,

กุมารกา ธงฺกมิโวสฺสชนฺตี’’ติฯ

‘‘ราโค จ โทโส จ อิโตนิทานา,

อรตี รตี โลมหํโส อิโตชา;

อิโต สมุฏฺฐาย มโนวิตกฺกา,

กุมารกา ธงฺกมิโวสฺสชนฺติฯ

‘‘สฺเนหชา อตฺตสมฺภูตา, นิคฺโรธสฺเสว ขนฺธชา;

ปุถู วิสตฺตา กาเมสุ, มาลุวาว วิตตา [วิตฺถตา (สฺยา. กํ.)] วเนฯ