2. อรติสุตฺตํ

[210] เอกํ สมยํ…เป.… อายสฺมา วงฺคีโส อาฬวิยํ วิหรติ อคฺคาฬเว เจติเย อายสฺมตา นิคฺโรธกปฺเปน อุปชฺฌาเยน สทฺธิํฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา นิคฺโรธกปฺโป ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต วิหารํ ปวิสติ, สายํ วา นิกฺขมติ อปรชฺชุ วา กาเลฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมโต วงฺคีสสฺส อนภิรติ อุปฺปนฺนา โหติ, ราโค จิตฺตํ อนุทฺธํเสติฯ อถ โข อายสฺมโต วงฺคีสสฺส เอตทโหสิ – ‘‘อลาภา วต เม, น วต เม ลาภา; ทุลฺลทฺธํ วต เม, น วต เม สุลทฺธํ; ยสฺส เม อนภิรติ อุปฺปนฺนา, ราโค จิตฺตํ อนุทฺธํเสติ; ตํ กุเตตฺถ ลพฺภา, ยํ เม ปโร อนภิรติํ วิโนเทตฺวา อภิรติํ อุปฺปาเทยฺยฯ ยํนูนาหํ อตฺตนาว อตฺตโน อนภิรติํ วิโนเทตฺวา อภิรติํ อุปฺปาเทยฺย’’นฺติฯ อถ โข อายสฺมา วงฺคีโส อตฺตนาว อตฺตโน อนภิรติํ วิโนเทตฺวา อภิรติํ อุปฺปาเทตฺวา ตายํ เวลายํ อิมา คาถาโย อภาสิ –

‘‘อรติญฺจ รติญฺจ ปหาย, สพฺพโส เคหสิตญฺจ วิตกฺกํ;

วนถํ น กเรยฺย กุหิญฺจิ, นิพฺพนโถ อรโต ส หิ ภิกฺขุ [ส ภิกฺขุ (ก.)]ฯ

‘‘ยมิธ ปถวิญฺจ เวหาสํ, รูปคตญฺจ ชคโตคธํ;

กิญฺจิ ปริชียติ สพฺพมนิจฺจํ, เอวํ สเมจฺจ จรนฺติ มุตตฺตาฯ

‘‘อุปธีสุ ชนา คธิตาเส [คถิตาเส (สี.)], ทิฏฺฐสุเต ปฏิเฆ จ มุเต จ;

เอตฺถ วิโนทย ฉนฺทมเนโช, โย เอตฺถ น ลิมฺปติ ตํ มุนิมาหุฯ

‘‘อถ สฏฺฐินิสฺสิตา สวิตกฺกา, ปุถู ชนตาย อธมฺมา นิวิฏฺฐา;

น จ วคฺคคตสฺส กุหิญฺจิ, โน ปน ทุฏฺฐุลฺลภาณี ส ภิกฺขุฯ

‘‘ทพฺโพ จิรรตฺตสมาหิโต, อกุหโก นิปโก อปิหาลุ;

สนฺตํ ปทํ อชฺฌคมา มุนิ ปฏิจฺจ, ปรินิพฺพุโต กงฺขติ กาล’’นฺตฺนฺตฺติฯ

3. เปสลสุตฺตํ

[211] เอกํ สมยํ อายสฺมา วงฺคีโส อาฬวิยํ วิหรติ อคฺคาฬเว เจติเย อายสฺมตา นิคฺโรธกปฺเปน อุปชฺฌาเยน สทฺธิํฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา วงฺคีโส อตฺตโน ปฏิภาเนน อญฺเญ เปสเล ภิกฺขู อติมญฺญติฯ อถ โข อายสฺมโต วงฺคีสสฺส เอตทโหสิ – ‘‘อลาภา วต เม, น วต เม ลาภา; ทุลฺลทฺธํ วต เม, น วต เม สุลทฺธํ; ยฺวาหํ อตฺตโน ปฏิภาเนน อญฺเญ เปสเล ภิกฺขู อติมญฺญามี’’ติฯ อถ โข อายสฺมา วงฺคีโส อตฺตนาว อตฺตโน วิปฺปฏิสารํ อุปฺปาเทตฺวา ตายํ เวลายํ อิมา คาถาโย อภาสิ –

‘‘มานํ ปชหสฺสุ โคตม, มานปถญฺจ ปชหสฺสุ;

อเสสํ มานปถสฺมิํ, สมุจฺฉิโต วิปฺปฏิสารีหุวา จิรรตฺตํฯ

‘‘มกฺเขน มกฺขิตา ปชา, มานหตา นิรยํ ปปตนฺติ;

โสจนฺติ ชนา จิรรตฺตํ, มานหตา นิรยํ อุปปนฺนาฯ

‘‘น หิ โสจติ ภิกฺขุ กทาจิ, มคฺคชิโน สมฺมาปฏิปนฺโน;

กิตฺติญฺจ สุขญฺจ อนุโภติ, ธมฺมทโสติ ตมาหุ ปหิตตฺตํฯ

‘‘ตสฺมา อขิโลธ ปธานวา, นีวรณานิ ปหาย วิสุทฺโธ;

มานญฺจ ปหาย อเสสํ, วิชฺชายนฺตกโร สมิตาวี’’ติฯ

4. อานนฺทสุตฺตํ

[212] เอกํ สมยํ อายสฺมา อานนฺโท สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข อายสฺมา อานนฺโท ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย สาวตฺถิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ อายสฺมตา วงฺคีเสน ปจฺฉาสมเณนฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมโต วงฺคีสสฺส อนภิรติ อุปฺปนฺนา โหติ, ราโค จิตฺตํ อนุทฺธํเสติฯ อถ โข อายสฺมา วงฺคีโส อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ คาถาย อชฺฌภาสิ –

‘‘กามราเคน ฑยฺหามิ, จิตฺตํ เม ปริฑยฺหติ;

สาธุ นิพฺพาปนํ พฺรูหิ, อนุกมฺปาย โคตมา’’ติฯ

‘‘สญฺญาย วิปริเยสา, จิตฺตํ เต ปริฑยฺหติ;

นิมิตฺตํ ปริวชฺเชหิ, สุภํ ราคูปสํหิตํฯ

‘‘สงฺขาเร ปรโต ปสฺส, ทุกฺขโต มา จ อตฺตโต;

นิพฺพาเปหิ มหาราคํ, มา ฑยฺหิตฺโถ ปุนปฺปุนํฯ