เมนู

‘‘ตโย สุปณฺณา จตุโร จ หํสา,

พฺยคฺฆีนิสา ปญฺจสตา จ ฌายิโน;

ตยิทํ วิมานํ ชลเต จ [ชลเตว (ปี. ก.)] พฺรหฺเม,

โอภาสยํ อุตฺตรสฺสํ ทิสาย’’นฺติฯ

‘‘กิญฺจาปิ เต ตํ ชลเต วิมานํ,

โอภาสยํ อุตฺตรสฺสํ ทิสายํ;

รูเป รณํ ทิสฺวา สทา ปเวธิตํ,

ตสฺมา น รูเป รมตี สุเมโธ’’ติฯ

อถ โข สุพฺรหฺมา จ ปจฺเจกพฺรหฺมา สุทฺธาวาโส จ ปจฺเจกพฺรหฺมา ตํ พฺรหฺมานํ สํเวเชตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิํสุ ฯ อคมาสิ จ โข โส พฺรหฺมา อปเรน สมเยน ภควโต อุปฏฺฐานํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสาติฯ

7. โกกาลิกสุตฺตํ

[178] สาวตฺถินิทานํฯ เตน โข ปน สมเยน ภควา ทิวาวิหารคโต โหติ ปฏิสลฺลีโนฯ อถ โข สุพฺรหฺมา จ ปจฺเจกพฺรหฺมา สุทฺธาวาโส จ ปจฺเจกพฺรหฺมา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ปจฺเจกํ ทฺวารพาหํ นิสฺสาย อฏฺฐํสุฯ อถ โข สุพฺรหฺมา ปจฺเจกพฺรหฺมา โกกาลิกํ ภิกฺขุํ อารพฺภ ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –

‘‘อปฺปเมยฺยํ ปมินนฺโต, โกธ วิทฺวา วิกปฺปเย;

อปฺปเมยฺยํ ปมายินํ, นิวุตํ ตํ มญฺเญ ปุถุชฺชน’’นฺติฯ

8. กตโมทกติสฺสสุตฺตํ

[179] สาวตฺถินิทานํฯ เตน โข ปน สมเยน ภควา ทิวาวิหารคโต โหติ ปฏิสลฺลีโนฯ อถ โข สุพฺรหฺมา จ ปจฺเจกพฺรหฺมา สุทฺธาวาโส จ ปจฺเจกพฺรหฺมา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ปจฺเจกํ ทฺวารพาหํ นิสฺสาย อฏฺฐํสุฯ อถ โข สุทฺธาวาโส ปจฺเจกพฺรหฺมา กตโมทกติสฺสกํ [กตโมรกติสฺสกํ (สี. สฺยา. กํ.)] ภิกฺขุํ อารพฺภ ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –

‘‘อปฺปเมยฺยํ ปมินนฺโต, โกธ วิทฺวา วิกปฺปเย;

อปฺปเมยฺยํ ปมายินํ, นิวุตํ ตํ มญฺเญ อกิสฺสว’’นฺติฯ

9. ตุรูพฺรหฺมสุตฺตํ

[180] สาวตฺถินิทานํฯ เตน โข ปน สมเยน โกกาลิโก ภิกฺขุ อาพาธิโก โหติ ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโนฯ อถ โข ตุรู [ตุทุ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ปจฺเจกพฺรหฺมา อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺโณ เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน โกกาลิโก ภิกฺขุ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา เวหาสํ ฐิโต โกกาลิกํ ภิกฺขุํ เอตทโวจ – ‘‘ปสาเทหิ, โกกาลิก, สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนสุ จิตฺตํฯ เปสลา สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานา’’ติฯ ‘‘โกสิ ตฺวํ, อาวุโส’’ติ? ‘‘อหํ ตุรู ปจฺเจกพฺรหฺมา’’ติฯ ‘‘นนุ ตฺวํ, อาวุโส, ภควตา อนาคามี พฺยากโต, อถ กิญฺจรหิ อิธาคโต? ปสฺส, ยาวญฺจ เต อิทํ อปรทฺธ’’นฺติฯ

‘‘ปุริสสฺส หิ ชาตสฺส, กุฐารี [ทุธารี (สฺยา. กํ. ก.)] ชายเต มุเข;

ยาย ฉินฺทติ อตฺตานํ, พาโล ทุพฺภาสิตํ ภณํฯ

‘‘โย นินฺทิยํ ปสํสติ,

ตํ วา นินฺทติ โย ปสํสิโย;

วิจินาติ มุเขน โส กลิํ,

กลินา เตน สุขํ น วินฺทติฯ

‘‘อปฺปมตฺตโก อยํ กลิ,

โย อกฺเขสุ ธนปราชโย;

สพฺพสฺสาปิ สหาปิ อตฺตนา,

อยเมว มหนฺตตโร กลิ;

โย สุคเตสุ มนํ ปโทสเยฯ

‘‘สตํ สหสฺสานํ นิรพฺพุทานํ,

ฉตฺติํสติ ปญฺจ จ อพฺพุทานิ;

ยมริยครหี [ยมริเย ครหี (สฺยา. กํ.), ยมริยํ ครหํ (ก.)] นิรยํ อุเปติ,

วาจํ มนญฺจ ปณิธาย ปาปก’’นฺติฯ