‘‘ตโย สุปณฺณา จตุโร จ หํสา,
พฺยคฺฆีนิสา ปญฺจสตา จ ฌายิโน;
ตยิทํ วิมานํ ชลเต จ [ชลเตว (ปี. ก.)] พฺรหฺเม,
โอภาสยํ อุตฺตรสฺสํ ทิสาย’’นฺติฯ
‘‘กิญฺจาปิ เต ตํ ชลเต วิมานํ,
โอภาสยํ อุตฺตรสฺสํ ทิสายํ;
รูเป รณํ ทิสฺวา สทา ปเวธิตํ,
ตสฺมา น รูเป รมตี สุเมโธ’’ติฯ
อถ โข สุพฺรหฺมา จ ปจฺเจกพฺรหฺมา สุทฺธาวาโส จ ปจฺเจกพฺรหฺมา ตํ พฺรหฺมานํ สํเวเชตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิํสุ ฯ อคมาสิ จ โข โส พฺรหฺมา อปเรน สมเยน ภควโต อุปฏฺฐานํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสาติฯ
7. โกกาลิกสุตฺตํ
[178] สาวตฺถินิทานํฯ เตน โข ปน สมเยน ภควา ทิวาวิหารคโต โหติ ปฏิสลฺลีโนฯ อถ โข สุพฺรหฺมา จ ปจฺเจกพฺรหฺมา สุทฺธาวาโส จ ปจฺเจกพฺรหฺมา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ปจฺเจกํ ทฺวารพาหํ นิสฺสาย อฏฺฐํสุฯ อถ โข สุพฺรหฺมา ปจฺเจกพฺรหฺมา โกกาลิกํ ภิกฺขุํ อารพฺภ ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –
‘‘อปฺปเมยฺยํ ปมินนฺโต, โกธ วิทฺวา วิกปฺปเย;
อปฺปเมยฺยํ ปมายินํ, นิวุตํ ตํ มญฺเญ ปุถุชฺชน’’นฺติฯ
8. กตโมทกติสฺสสุตฺตํ
[179] สาวตฺถินิทานํฯ เตน โข ปน สมเยน ภควา ทิวาวิหารคโต โหติ ปฏิสลฺลีโนฯ อถ โข สุพฺรหฺมา จ ปจฺเจกพฺรหฺมา สุทฺธาวาโส จ ปจฺเจกพฺรหฺมา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ปจฺเจกํ ทฺวารพาหํ นิสฺสาย อฏฺฐํสุฯ อถ โข สุทฺธาวาโส ปจฺเจกพฺรหฺมา กตโมทกติสฺสกํ [กตโมรกติสฺสกํ (สี. สฺยา. กํ.)] ภิกฺขุํ อารพฺภ ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –
‘‘อปฺปเมยฺยํ ปมินนฺโต, โกธ วิทฺวา วิกปฺปเย;
อปฺปเมยฺยํ ปมายินํ, นิวุตํ ตํ มญฺเญ อกิสฺสว’’นฺติฯ
9. ตุรูพฺรหฺมสุตฺตํ
[180] สาวตฺถินิทานํฯ เตน โข ปน สมเยน โกกาลิโก ภิกฺขุ อาพาธิโก โหติ ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโนฯ อถ โข ตุรู [ตุทุ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ปจฺเจกพฺรหฺมา อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺโณ เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน โกกาลิโก ภิกฺขุ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา เวหาสํ ฐิโต โกกาลิกํ ภิกฺขุํ เอตทโวจ – ‘‘ปสาเทหิ, โกกาลิก, สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนสุ จิตฺตํฯ เปสลา สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานา’’ติฯ ‘‘โกสิ ตฺวํ, อาวุโส’’ติ? ‘‘อหํ ตุรู ปจฺเจกพฺรหฺมา’’ติฯ ‘‘นนุ ตฺวํ, อาวุโส, ภควตา อนาคามี พฺยากโต, อถ กิญฺจรหิ อิธาคโต? ปสฺส, ยาวญฺจ เต อิทํ อปรทฺธ’’นฺติฯ
‘‘ปุริสสฺส หิ ชาตสฺส, กุฐารี [ทุธารี (สฺยา. กํ. ก.)] ชายเต มุเข;
ยาย ฉินฺทติ อตฺตานํ, พาโล ทุพฺภาสิตํ ภณํฯ
‘‘โย นินฺทิยํ ปสํสติ,
ตํ วา นินฺทติ โย ปสํสิโย;
วิจินาติ มุเขน โส กลิํ,
กลินา เตน สุขํ น วินฺทติฯ
‘‘อปฺปมตฺตโก อยํ กลิ,
โย อกฺเขสุ ธนปราชโย;
สพฺพสฺสาปิ สหาปิ อตฺตนา,
อยเมว มหนฺตตโร กลิ;
โย สุคเตสุ มนํ ปโทสเยฯ
‘‘สตํ สหสฺสานํ นิรพฺพุทานํ,
ฉตฺติํสติ ปญฺจ จ อพฺพุทานิ;
ยมริยครหี [ยมริเย ครหี (สฺยา. กํ.), ยมริยํ ครหํ (ก.)] นิรยํ อุเปติ,
วาจํ มนญฺจ ปณิธาย ปาปก’’นฺติฯ